Seul contre tous

Σκηνοθεσία: Gaspar Noé
Παραγωγής: France / 1998
Διάρκεια: 93'

Αυτή την ταινία, την πρώτη μεγάλου μήκους του σκηνοθέτη που βραβεύτηκε στις Κάννες, πάσχιζε μια τετραετία ο Gaspar Noe για να την ολοκληρώσει. Ο λόγος τα οικονομικά προβλήματα που οφείλονταν στους δισταγμούς της παραγωγής, η οποία έχοντας δει το προηγούμενο εύφλεκτο 40λεπτό "Carne" του Noe, ήταν ιδιαίτερη ανήσυχη για το περιεχόμενο της παρούσας ταινίας. Και όντως, το Seul contre tous είναι μια ταινία σοκ! Παραπάνω από σοκ!


Σε περισσότερο από πρώτο πλάνο θα δούμε την αποκρουστική ιστορία ενός χασάπη(Philipe Nahon). Ενός ανθρώπου φτυσμένου από την κωλοτρυπίδα του κόσμου στην καρδιά των κοπράνων. Τον πατέρα του τον σκότωσαν οι Ναζί. Η μητέρα του πέθανε νωρίς. Αυτός αναγκάζεται να εργάζεται από πρώιμη ηλικία. Κάνει μια κόρη μουγκή. Η σύζυγος τους εγκαταλείπει. Κάνει φυλακή. Αυτός είναι ο off χρόνος της ταινίας. Από εδώ εκκινεί η αφήγηση. Το επικίνδυνο βύθισμα στη ζωή και κυρίως στις σκέψεις του χασάπη.

Και όλος αυτός ο όχλος των γεγονότων που γράψαμε στον off χρόνο μπορεί να φαντάζει υπερβολικός και προβληματικός. Όχι! Ο Gaspar Noe μας λέει πως πρβληματικός είναι ο κόσμος στη συλλογική του μορφή, που παράγει αφειδώς τέτοια προβλήματα. Και ο χασάπης, με υπόβαθρο όλα αυτά τα γεγονότα, είναι ένας σάρκινος ήρωας. Όσο αηδιαστική-σοκαριστική-εξωπραγματική και αν μοιάζει η ιστορία του, είναι μια αληθινή και χειροπιαστή ιστορία. Η οργή αυτού του ανθρώπου και η αποκλίνουσα προσωπικότητα του, σχηματικοποιούνται από τη φύση των γεγονότων που έχει υποστεί. Και όλος αυτός ο αρνητισμός οπτικοποιείται με έναν εκκωφαντικό μονόλογο, που μοιάζει και με θεατρικό. Με ένα εκκωφαντικό voice over. Που δεν κρύβει λόγια. Και όπως υποδηλώνει ο τίτλος, εναντιώνεται καθολικά στο ξέρασμα που συνθέτει το "Δυτικό" κοινωνικό περιτύλιγμα της ζήσης μας.


Αλλά ας κάνουμε μια παρένθεση. Στο σινεμά έχουμε συνηθίσει να εξετάζουμε την κινηματογραφική φόρμα ως προς την αισθητική συρραφή των εικόνων. Όμως, μετά το βουβό κινηματογράφο, το σινεμά, εκτός από την Τέχνη της εικόνας, είναι και το σταυροδρόμι της συνάντησης των Τεχνών. Συνεπώς, και ειδικά σε αυτή την ταινία που ίσως ο λόγος ξεπερνάει την εικόνα, είναι αναγκαίο να εξετάζουμε και τις λοιπές φόρμες, και επί της προκειμένης τη "λογοτεχνική" φόρμα. Ο σεναριογράφος Gaspar Noé χρησιμοποιεί ανυπόφορα χυδαία γλώσσα. Μια γλώσσα εμπράγματης διαστροφής, που συνάδει πλήρως με τη δραματουργία της ταινίας του. Μια γλώσσα που περιγράφει έναν άνθρωπο σχισμένο απ' όλες τις τρύπες. Η εικόνα ακολουθεί. Φωτεινά χρώματα που ξεθωριάζουν στο βάθος του οπτικού πεδίου. Αστραπιαίο μοντάζ. Ανορθόδοξες γωνίες λήψης. Το αποτέλεσμα τολμηρό. Τόσο αισθητικά, όσο και δραματουργικά.

Ο Noe δεν ωραιοποιεί τον ήρωα του. Το κάθε άλλο. Δεν πιέζει καταστάσεις. Κάθε άλλο. Παρουσιάζει έναν ήρωα γεννημένο στον αντιχώρο των ηθικών, των νόμων, των καλουπιών και των ταμπέλων της κοινωνίας. Και ο αντιχώρος ενός περιβάλλοντος αποτελεί εξίσου στοιχείο του περιβάλλοντος, αφού ορίζεται με σημείο αναφοράς αυτό. Και η οργή του χασάπη δεν είναι μια αναίτια οργή. Είναι μια διαδικασία αναμόχλευσης, πασχίζοντας για την εύρεση οξυγόνου, μες στη σωρεία των επινοημένων κοπράνων που συνθέτουν τη σπονδυλική στήλη της κοινωνίας. Και είναι σκληρή η κοινωνική δήλωση του Seul contre tous, που παρουσιάζει το σύστημα(πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό) ως έναν ενδοφλέβιο ορό που χορηγείται στις αρτηρίες της ατομικής ύπαρξης. Και ανάλογα με τη συμβατότητα των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτικών αντισωμάτων μας, διαμορφώνεται ο έσω κόσμος μας.


Ο Gaspar Noe δε διστάζει να δηλώσει την υπάρχουσα ζωή, και κάθε υπάρχουσα ζωή, ως την τεχνητή κατασκευή της κυριαρχούσας τάξης. Και μιλώντας στο σήμερα, καθρεφτίζει την αστική τάξη. Ο Gaspar Noe δε διστάζει να απομυθοποιήσει και να καταρρίψει με τον πιο σκληρό τρόπο τις ηθικές, τους κανόνες, τις ταμπέλες και τις νόρμες. Στοιχεία που ορίζονται ως οι πυλώνες του αυθαίρετου οικοδομήματος που προαναφέραμε. Στοιχεία που ελέγχουν και περιορίζουν την ανθρώπινη νόηση στο υφιστάμενο. Και παράλληλα μας παραθέτει και ένα πλούσιο σεμινάριο ψυχολογίας. Βάζοντας στο μικροσκόπιο τον αντιήρωά του, και παρατηρώντας αιτιοκρατικά κάθε γεννημένη αντι-δράση, σκέψη, ανακουφιστικό κίνητρο, βίωμα και συναίσθημα.

Το Seul contre tous είναι μια τολμηρή ταινία, μια ταινία αφόρητης βίας. Πυροκροτεί και εκρηγνύεται σε κάθε καρέ. Ταυτόχρονα είναι αδιαμφισβήτητη. Ο Gaspar Noé με ένα σαρδόνιο γέλιο θα βγάλει μια καρτέλα, ζητώντας στο κοινό να εγκαταλείψει την αίθουσα εντός 30 δευτερολέπτων λόγω του σκληρού περιεχομένου που θα επακολουθήσει. Η φυγή σου επικυρώνει το αυταπόδεικτο: Το σμίξιμο των βλεφάρων μας και το αιώνιο γύρισμα της πλάτης σε ένα υπαρκτό επίπεδο πραγματικότητας.
Βαθμολογία 8,5/10