Μικρές Ελευθερίες

Σκηνοθεσία: Κώστας Ζάπας
Παραγωγής: Denmark / Greece / 2008
Διάρκεια: 82'

Όσο και αν μερικοί προσεταιρίζονται το cinema ως ένα Δόγμα ιδιωτικής κατανάλωσης, αφορίζοντας κάθε αποκλίνουσα ταινία με την κατηγορία της αίρεσης, οι "Μικρές Ελευθερίες" του Κώστα Ζάπα, δε θα πάψουν να προασπίζονται το αυτονόητο(;) δικαίωμα του δημιουργού να συλλαμβάνει, καταγράφει, αφηγείται την ιστορία του με το δικό του τρόπο. Και εν την προκειμένη, αυτός ο τρόπος κίνησε το ενδιαφέρον της Zentropa(εταιρία διανομής του Lars Von Trier) στην εξασφάλιση των δικαιωμάτων του συγκεκριμένου film.


Το σενάριο, με την κλασσική έννοια της υπόθεσης, είναι συρρικνωμένο σε λίγες σελίδες. Σε αυτά τα πλαίσια δεν ξέρω αν έχει νόημα να παραθέσω την ιστορία. Ωστόσο, περισσότερο για τυπικούς λόγους, γράφω παρακάτω εν συντομία μια περίληψη. Σε κάποια άγνωστη επαρχιακή περιοχή, ένας αυταρχικός πατέρας(Antonis Papadopoulos), μιασματικών καταβολών, ζει εκμεταλλεύοντας μετανάστες και εκπορνεύοντας κορίτσια. Θα εκπορνεύσει και τη δική του νεαρά κόρη(Marlen Saiti), ενώ επιθυμεί να πράξει αναλόγως και με τον επιληπτικό γιο του. Ένα βίαια ερωτικό αίσθημα αναπτύσσεται μεταξύ των σακατεμένων ψυχικά παιδιών, που εκτός των άλλων είναι και εξαρτημένα ναρκωτικών ουσιών.

Ο Ζάπας θα πραγματοποιήσει μια εκκωφαντικά σκληρή ταινία για τον θεσμό της οικογένειας. Δεν περιορίζεται όμως στην βιολογική έννοια της οικογένειας. Έχει ξεκάθαρο σκοπό να θίξει όλα τα επίκτητα κοινωνικά σύνολα που σχηματίζονται κάτω από ιδεολογικές συγγένειες ή συγγένειες ομοίων αναγκών. Σε αυτά τα πλαίσια, στο ολοκληρωτικό σύστημα που βιώνουμε, ο μέσος αμόρφωτος άνθρωπος, υπάγεται αναπόφευκτα στις στρεβλώσεις του εκάστοτε χώρου. Καθώς μέσα στον εκάστοτε χώρο διαπράττεται ένα σύνολο υπόγειων ψυχοσωματικών αντιδράσεων, εξωτερικών σπασμών, ουρλιαχτών, πόνων και ηδονών για κάθε υποκείμενο, που εν τέλη μορφώνουν τον άμορφο πυρήνα του υποκειμένου σύμφωνα με τις βουλές της οικογένειάς στην οποία ανήκει. Το υποκείμενο αδυνατεί να επέμβει ουσιαστικά στη φαινομενική νομοτέλεια της οικογενείας, και είναι εν πλήρη εξάρτηση της μορφής της.


Αυτούς τους σπασμούς, αυτά τα ουρλιαχτά θα καταγράψει ο Έλληνας σκηνοθέτης με σοκκαριστική ωμότητα. Φιλοδοξώντας να ποιήσει μια στιβαρή αλληγορία. Σκηνές θεωρητικά ασύνδετες, αναδύουν την νοσηρότητα της ανθρώπινης ύπαρξης ως μέλος κάποιας οικογενείας. Σε αυτά τα πλαίσια, ο θύτης και το θύμα είναι έννοιες ρευστές και αλληλοαναιρούμενες. Και εμείς θα τα παρακολουθήσουμε όλα αυτά μέσα από ένα πειραματικό cinema, σε βαθμό avant-garde, με πολύ κίνηση στην κάμερα και ενδιαφέρουσες "ιδεολογικά" γωνίες λήψης. Οι τελευταίες αξιοποιούν ιδανικά το περιβάλλον. Μετατρέποντας τον ουρανό, το χώμα αλλά και τους εσωτερικούς χώρους ως αναπόσπαστα στοιχεία της δραματουργίας. Τέλος, οφείλουμε να αναφέρουμε και την επαναλειπτικότητα που παρατηρείται σε ορισμένες σκηνές, η οποία προκύπτει αναγκαστικά από τη φύση του σεναρίου.
Βαθμολογία 6,5/10