Dog Day Afternoon

Σκηνοθεσία: Sidney Lumet
Παραγωγής: USA/ 1975
Διάρκεια: 125'

Η μυθοπλασία συνήθως έχει παραπεμπτικές ιδιότητες. Με την έννοια ότι η (εικονική) αποτύπωση, τις περισσότερες φορές, δεν ορίζει κάτι αυθύπαρκτα, αλλά μας παραπέμπει σε αναλλοίωτες και πιο αφηρημένες έννοιες που υποβόσκουν. Στα πλαίσια αυτά, νομίζω πως θα ήταν χρήσιμο εργαλείο μια ματιά στην Πλατωνική ρήση: Όλα όσα αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας (στην προκειμένη την όραση) δεν είναι παρά οι σκιές των αιώνιων και άφθαρτων ιδεών. Έτσι και το Dog Day Afternon, πίσω απ' την απολαυστική επιφάνεια του φαίνεσθαι, κρύβει μια πολυεπίπεδη περιγραφή του κοινωνικού πορτραίτου. Και όχι μόνο!


Δύο ερασιτέχνες ληστές, καθώς ο τρίτος δειλιάζει, εισβάλουν σε μια τράπεζα. Το πράγμα στραβώνει μετά από λάθος χειρισμούς. Και ο Sonny(Al PAcino) με τον Sal(John Cazale) προσπαθούν να τη σκαπουλάρουν με το μικρότερο δυνατό τίμημα. Ο ντόρος που ξεσπάει λειτουργεί όπως η βροχή για τα σαλιγκάρια, μαγνητίζοντας ένα πολυπληθές τσούρμο. Υπό την παρουσία της αστυνομίας πρώτοι καταφτάνουν οι λαοπλάνοι των media. Ενώ ακολουθούν οι απλοί πολίτες, που στα πλαίσια της ανθρώπινης ηδονοβλεψίας, προτιμούν τα live show.


Όταν οι εξαγριωμένες φωνές του Pacino "Attika attika, Do you Remember Attica?" γίνονται ιαχή στα χείλη των απλών ανθρώπων, μπορούμε να συνειδητοποιήσουμε την ανεπάρκεια του "Νόμου" να αγκαλιάσει αυτούς για τους οποίους προορίζεται. Του "Νόμου" όχι με τη μορφή νομικών Συνταγμάτων, αλλά με τη μορφή του κοινωνικού πλαισίου. Την ανεπάρκεια και την αδυναμία του κοινωνικού πλαισίου να εξασφαλίζει την πλήρη αποδοχή του απ' τον λαό. Αντιθέτως, ο "Νόμος" εκλαμβάνεται ως κάτι στατικό το οποίο εξυπηρετεί δόλια συμφέροντα. Τη στιγμή που μάλιστα η εκτελεστική μονάδα, παραδίδεται στη νιρβάνα της οπλοφορίας της. Άλλωστε αυτός δεν είναι ο λόγος για τις αναρίθμητες επαναστάσεις που μετράει ο τόπος μας; Και δε μιλάω για εξεγέρσεις. Αλλά για επαναστάσεις, συλλογικές και ατομικές, ως προς τον τρόπο ζωής. (Επαναστάσεις σαν αυτές που μας περιγράφει η Ντέπυ Χατζηκαμπάνη στο "Αν θα μπορούσα τον κόσμο να άλλαζα"). Αλλά ακόμα και αυτοί που δεν επαναστάτησαν δεν σημαίνει πως δεν το πόθησαν. Μόνο που κάναν τον φόβο τους εικόνισμα και την ασφάλεια του μαντριού τους.

Κάποια στιγμή ένας δημοσιογράφος ρωτάει τον Al Pacino "Γιατί κάνεις τη ληστεία;". Πόσο αλλόκοτη μοιάζει αυτή η ερώτηση. Δεν υπάρχει απάντηση. Η επιλογή είναι μονόδρομος στα οικονομικά και κοινωνικά τέλματα του συστήματος. Οι ληστές είναι εντελώς άκακοι. Δε συναντάμε σε αυτούς κανένα ίχνος επιθετικότητας, όπως θα αναμενόταν σε κάποιον στυγερό εγκληματία. Αδιάσειστο τεκμήριο το χαμόγελο στα χείλη των θηλυκών ομήρων, η συνεργασιμότητά τους, αλλά και οι σχέσεις που αναπτύσσονται. Η πλοκή ξεδιπλώνεται περιμετρικά του Al Pacino. Είναι αυτός, που όπως πληροφορούμαστε, έχει αναλάβει την ευθύνη να είναι ο πατέρας όλων. Των γονιών του και των δύο ερωτικών συντρόφων του. Ο καθένας τους είναι εγκλεισμένος σε μια νοσηρή ιδιοτέλεια. Το ίδιο συμβαίνει και με τον πνευματικά πειραγμένο συνεργάτη και φίλο του Sal. Ο Al Pacino έχει αναλάβει την φροντίδα όλων. Ροκανίζοντας και ξοδεύοντας τα ελάχιστα υπολείμματα του εαυτού του. Το ίδιο συμβαίνει και σε αυτή την "επιχείρηση". Είναι ο Al Pacino που θα σηκώσει όλο το βάρος. Κρατώντας το κλίμα ευχάριστο εντός της τράπεζας. Και χειρίζοντας τις ισορροπίες με λεπτό τρόπο εκτός αυτής. Ακόμα και όταν πληροφορείται το άδοξο τέλος που του επιφυλάσσεται.


Ο Al Pacino παραδίδει μια τρισμέγιστη ερμηνεία(με το πιστόλι στον κρόταφο ίσως την ξεχώριζα ως την καλύτερη του). Διαστέλλει τις ερμηνευτικές ικανότητες του σώματος και του βλέμματος. Ενώ ο μεγάλος Sidney Lumet παραδίδει μαθήματα σκηνοθεσίας. Με μια πρωτοφανή σύλληψη του ντεκουπάζ(προσέξτε τις σκηνές που ορίζονται τα εντός και τα εκτός της τράπεζας). Εντύπωση προκαλούν και τα κοφτερά κάδρα στα αινιγματικά βλέμματα των ηρώων. Για παράδειγμα η ματιά του διευθυντή της τράπεζας ξεχειλίζει από μίσος και φθόνο. Καθώς παραγκωνίζεται από οικονομικός προστάτης των εργαζομένων σε έναν απλό όμηρο. Αφού οι ασκούμενες του υποτάσσονται εθελούσια στον ανώτερο συναισθηματικά Al Pacino. Άλλο ένα παράδειγμα είναι και το βλέμμα του πράκτορα του Fbi. Ματιές που ξεχειλίζουν μιας παγωμένης και νοσηρής υπεροψίας. Ενώ το βλέμμα του Al Pacino είναι πάντα φυσικό, με ζωγραφισμένη την αγωνία, την ευσπλαχνία, την αισιοδοξία και την απόγνωση πάνω του.

Η ταινία αν και είναι γυρισμένη αποκλειστικά σε έναν χώρο(στην τράπεζα) κρατάει με άνεση το ενδιαφέρον στο αμείωτο. Μέχρι την τελευταία σκηνή που οι αποστάτες, που πρωτίστως έχουν κατακτήσει το λαό, φυγαδεύονται απ' την αστυνομία. Λίγο νωρίτερα ο Al Pacino έχει πει:"Θέλω αυτός που θα με σκοτώσει να το κάνει από μίσος και όχι επειδή θα είναι η δουλειά του". Άραγε διώκεται ο εγκληματίας Sonny, ή ο επαναστάτης;
Βαθμολογία 9,5/10