Låt den rätte komma in

Σκηνοθεσία: Tomas Alfredson
Παραγωγής: Sweden / 2008
Διάρκεια: 115'

Αν επιθυμείς μια ταινία με ξέφρενες βαμπιροκαταστάσεις, μάλλον πρέπει να στρέψεις αλλού το βλέμμα σου. Γιατί ο Tomas Alfredson αποφεύγει επιδεικτικά τις κραυγαλέες προσεγγίσεις που έχουμε συνηθίσει τα τελευταία χρόνια στις ταινίες του είδους. Αντιθέτως αφηγείται την ιστορία του με πρωτόγνωρη σοβαρότητα.


Σε κάποιο χιονισμένο προάστιο της Στοκχόλμης, ένα 12χρονό εσωστρεφή αγόρι, εν ονόματι Oscar, γίνεται σάκος του μποξ για τα μεγαλύτερα παιδιά του σχολείου. Τα οποία τον περιπαίζουν και τον χλευάζουν με κάθε τρόπο! Παράλληλα γνωρίζει την "παράξενη" γειτόνισσα του Eli, και αναπτύσσει μια ασυνήθιστα στοργική σχέση μαζί της. Η Eli, από βιολογική τουλάχιστον άποψη, διαφέρει απ' τα υπόλοιπα κορίτσια. Δεν τρέφεται με το "κοινό θνητό" φαγητό, και έλκεται ιδιαιτέρως απ' το ανθρώπινο αίμα. Και αποφεύγω σκοπίμως να της αποδώσω τον χαρακτηρισμό του βρικόλακα, ώστε να αποφευχθεί και η υποσυνείδητη(ή συνειδητή) παραπομπή στα στερεότυπα που έχουμε ενστερνιστεί από λοιπές ταινίες του είδους.

Αυτά τα στερεότυπα πασχίζει να καταρρίψει και ο Thomas Alfredson με μια εξαιρετικά δόκιμη και μινιμαλιστική σκηνοθεσία. Εμφανώς αποστασιοποιημένος, με μακρινά πλάνα, προσπαθεί με απόλυτη επιτυχία να κρατήσει "σβηστά τα αίματα" σε μια εκ γενετής ευέξαπτη θεματολογία. Και εν τέλη επιτυγχάνει μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση από αυτές που έχουμε συνηθίσει τα τελευταία χρόνια!


Το "Låt den rätte komma in", ακόμα και αν δε διαθέτει τη δυναμική ενός Haneke, είναι πρωτίστως μια ταινία που αναδεικνύει τη θηριωδία της βίας. Σοκκαριστικές σκηνές βίας διαδέχονται η μία την άλλη, και μάλιστα με πρωταγωνιστές ανήλικα παιδάκια. Και το πιο ανησυχητικό είναι ότι η βία αυτή εξαπλώνεται σαν λιμός που παίρνει μια μορφή (αυτο)ικανοποίησης-λύτρωσης. Όμως ακόμα και αυτή η θηριωδία μπορεί να επισκιαστεί από μια σχέση αγάπης. Όπως αυτή μεταξύ Oscar και Elis, η οποία συναισθηματικά τουλάχιστον πρωταγωνιστεί και εκτοπίζει οτιδήποτε άλλο. Μιας αγάπης που θα λέγαμε ότι αναπτύσσεται σε αφηρημένη μορφή, απαλλαγμένη απ' τα στενόχωρα πλαίσια που την έχουμε συνηθίσει, καθώς το ζεύγος προκύπτει από όντα που αντιστοιχούν σε διαφορετικές "μορφές ζωής".


"Και εσύ θα σκότωνες, αλλά από εκδίκηση, ενώ εγώ είμαι αναγκασμένη", λέει η Eli καθώς δέχεται την ψυχρή επίθεση του Oscar. Προσπαθώντας με αυτόν τον τρόπο να προασπιστεί τη διαφορετικότητα της, ενώ ταυτόχρονα καθρεφτίζει και την αλλοιωμένη ανθρώπινη φύση. Είναι σαν να μας λέει πως το ίδιο πράγμα μπορεί να γεννάται από διαφορετικές πηγές. Όπως εδώ η βία! Η βία από τη μία ως αναγκαίο συστατικό της επιβίωσης, και από την άλλη, η βία ως στοιχείο(βίτσιο) αυτοϊκανοποίησης. Και έπειτα, ενώ ο Oscar χλευάζει την Eli, γινόμαστε μάρτυρες μιας σκηνής με σπάνια συμβολική ακρίβεια. Παρακολουθούμε να εκρηγνύονται ρίπες αίματος απ' το σώμα της Eli, και ένας απροσμέτρητος πόνος, όμοιος με αυτόν που βιώνει κάποιος όταν περιθωριοποιείται αδίκως απ' το σύνολο. Μια περιθωριοποίηση που προκύπτει απ' την αδυναμία των μαζών να κατανοήσουν-εξερευνήσουν τα δομικά συστατικά απ' τα οποία αποτελείται η ζωή των ατόμων-ομάδων που ανήκουν σε κοινωνικές διαφορετικότητες(όπως μετανάστες, τοξικομανείς, ηλικιωμένοι κλπ).


Έτσι ο Thomas Alfredson, εκτός των άλλων, μοιάζει να μας ζητάει να κατανοήσουμε βαθύτερα τις αντικειμενικές συνθήκες εκείνες που οδηγούν στο όποιο αποτέλεσμα πριν καταδικάσουμε οποιονδήποτε. Και αν με ένα βαμπίρ είναι δύσκολο στο ανεξοικείωτο μυαλό μας, τα πράγματα γίνονται πιο εύκολα αν φέρουμε στο νου μας τη ζωή των εξαθλιωμένων μεταναστών για παράδειγμα. Τους οποίους μπορεί να κατηγορούμε για εγκληματικότητα κλπ, ωστόσο οι όποιες τέτοιες πράξεις τους, δεν είναι παρά ο καθρέφτης της βίαιας, αναίτιας και απάνθρωπης υποβάθμισης/περιθωριοποίησης τους(οικονομικής, κοινωνικής, ανθρωπιστικής) από μέρους μας. Τέλος, όλο αυτό το σκηνικό βίας, σε συνδυασμό με την αποστασιοποίηση του σκηνοθέτη, μπορεί να εκλαμβάνεται ως ένα απαισιόδοξο αδιέξοδο. Αλλά η προσωπική μου άποψη διαφέρει. Διότι, όπως βλέπουμε άνθρωπος και "βαμπίρ"(ως η αφηρημένη προσωποποίηση όποιας διαφορετικότητας) μπορούν να συνυπάρξουν αρμονικά στο χώρο...
Βαθμολογία 8/10