Κυριακή 8 Μαρτίου 2009

Gran Torino



Σκηνοθεσία: Clint Eastwood
Παραγωγής: USA / Australia / 2008
Διάρκεια: 116'


Αειθαλής και παραγωγικός συνάμα, ο μεγάλος Clint Eastwood παραδίδει άλλη μια δυνατή ιστορία στο κινηματογραφικό κοινό. Ευαίσθητα επιμελημένη, χορταστικά κινηματογραφημένη και με το χαρακτηριστικό ανθρώπινο στίγμα του δημιουργού.


Σε μια κάπως πιο χαμηλών (εργατικών) ρυθμών γειτονιά της Αμερικής παρατηρούμε τις εκφάνσεις της σύγχρονης πολυπολιτισμικής κοινωνίας(μετριοπαθής μικροαστισμός, αύξηση Ασιατών μεταναστών, Αμερικάνικες-Κινέζικες συμμορίες, hip-hop culture, εκκλησιαστικά κατάλοιπα κλπ). Και συγκεκριμένα μέσα από τον κόσμο του Walt Kowalski(Clint Eastwood), ενός μοναχικού, ελαφρώς μισάνθρωπου και ρατσιστή ηλικιωμένου. Ο οποίος βασανίζεται ακόμα από αυτοκαταστροφικούς εφιάλτες, επίκτητους απ' την περίοδο της στρατιωτικής του θητείας στην Κορέα. Οι εφιάλτες αυτοί αντανακλώνται και στην αρνητική εξωστρέφεια του ήρωα. Ωστόσο, σύντομα τα στερεοτυπικά αρχέτυπα θα καταρριφθούν, ο ηλικιωμένος θα βρει μια δεύτερη νιότη μέσω των Κινέζων γειτόνων και θα αναπτύξει μια σχεδόν πατρική σχέση με τον πιτσιρικά Thao. Για τον οποίον θα χρειαστεί, στα πλαίσια μιας ευσυνείδητης και ιδιόκτητης ηθικής, να ζωστεί με τα άρματα του προστάτη πολυάριθμες φορές.


Το Gran Torino πρωτίστως είναι μια γερή γροθιά κατά της ιδεολολαγνείας που περιορίζει την ανθρώπινη νόηση-ύπαρξη. Όλοι σχεδόν οι ήρωες(και το σχεδόν το χρωστάω στη νεότερη των γενιών της απέναντι οικογενείας), είναι ενταγμένοι (συνειδητά και μη) σε κάποιο ιδεολογικό-ταξικό ρεύμα. Είναι όμως ο χρόνος ενιαίος και αδιαίρετος, μια θάλασσα άγρια, και πως στον αφρό των αλλεπάλληλων κυμάτων όρθιος να σταθείς μονάχος; Μεσοπέλαγα φρεγάτες και πλοιάρια σε δωροδοκούν ή σε λιντσάρουν(χαρακτηριστική η σκηνή με τα δύο αυτοκίνητα που πλαγιάζουν το μικρό) τάζοντας άνεση και ταϊζοντας τις ανασφάλειες σου, πυρπολώντας όμως τη μοναδικότητα σου. Μα αν απ' το τετράγωνο πλοίο αυτό το πλαστικό δε φουντάρεις για της απέραντης θάλασσας την αβεβαιότητα, αν απ' των ανθρώπινων πληγών σου την αλμύρα δεν ποτιστεί το δικό μου αίμα, τότε πως ο κόσμος μου και ο κόσμος σου θα γίνει ένας;


Ο Clint Eastwood σε αυτά τα ανθρώπινα πλαίσια, θα αφαιρέσει το πηδάλιο από τα χέρια των Κυρίων των καιρών μας. Για να πραγματευτεί με πιο τίμιους όρους το "καθεστώς" τις παγκοσμιοποίησης. Έτσι που οι πολιτισμικές διαφορετικότητες, ατομικές και συλλογικές, με τρόπο ελαστικότερο συνθέτουν το ένα. Το ένα που αποτελεί και τη σχηματισμένη καρδιά του Gran Torino. Όπου τα όρια μεταξύ ουσίας και τελετουργίας είναι παραπάνω από διακριτά. Της ουσίας ως παράγωγο της Ανθρώπινης σημασίας.

Εκπληκτικό και το κλείσιμο της ταινίας. Όπου ο Clint Eastwood αποκληρώνοντας την οικογένεια, ουσιαστικά καταβαραθρώνει τον θεσμό της. Γροθοκοπώντας ανελέητα τη μορφή της σχηματικής οικογένειας και καταδικάζοντας της ως πρωτόλεια μήτρα παραγωγής ιδεολογημάτων. Ως το εφαλτήριο της πολυστρωματικής κοινωνίας, που με λεπτούς χειρουργικούς μηχανισμούς αφαιρεί των άνθρωπο απ' τον εαυτόν του για χάρη κληρονομικών στερεοτύπων.


Θα μπορούσα να εναντιωθώ σε διάφορες αναπαραστάσεις του Καλιφορνέζου σκηνοθέτη. Ωστόσο κάτι τέτοιο θα ήταν ολέθρια διολίσθηση απ' το ανώτερο ουμανιστικό επίπεδο στο οποίο απευθύνεται. Τέλος, όσο και αν ο Eastwood υποδύεται έναν αποτυχημένο πατέρα, το Gran Torino έρχεται να συνυπογράψει -όπως και όλη τη φιλμογραφία του Clint- πως: Ακόμα και όταν μπουν οι τίτλοι τέλους, για όλους τους κινηματογραφικά λουόμενους πάντα θα υπάρχει ένας χώρος, σαν ανάσα τραχιά και τρυφερή συνάμα, που θα μας περιβάλλει με ιδιαίτερη πατρική φροντίδα...
Βαθμολογία 8/10

7 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Νομίζω πως ο Eastwood δεν υποδύεται έναν αποτυχημένο πατέρα όπως γράφεις. Όλοι οι άλλοι υποδύονται τα αποτυχημένα παιδιά του...
kalimera...

kioy είπε...

Χμ, πολύ σωστή η παρατήρηση σου...

Βέβαια η αποτυχία ενός παιδιού, σε μεγάλο βαθμό, εξαρτάται και από την επιτυχία του γονιού ως πατέρα...:)
(Την κολοκυθιά παίζουμε!)

Καλημέρα και από μένα!

W. είπε...

Πολύ ωραία κριτική, αλλά περισσότερο από όλες θα κρατήσω την τελευταία παράγραφο... Που αποκομίζει κατά κάποιον τρόπο την αίσθηση κάποιου με το τελευταίο, απίστευτα συγκινητικό καρέ της μεγαλειώδης ταινίας του Κλιντ.

Caesar είπε...

Μια υπέροχη κινηματογραφική ιστορία με έναν υπέροχο πρωταγωνιστή!

Stepas είπε...

Έχω ακούσει τα καλύτερα, αλλά δυστυχώς δεν έχω μπορέσει ακόμα να δω την ταινία. Μου αρέσει πάρα πολύ ο Ιστγουντ και χαίρομαι για την παρουσίασή σου. Μέσα στην επόμενη εβδομάδα ελπίζω να δω την ταινία επιτέλους!

Καλό βράδυ!

Stepas είπε...

Την είδα την ταινία επιτέλους χτες!

Με δυο λόγια: ανθρώπινη, με κοινωνικές, πολιτικές, θρησκευτικές αναφορές, προβληματισμό και κριτική. Ένα ακόμη εξαίσο "χειροποίητο" του Ίστγουντ. Μου άρεσε πολύ.

Πιο αναλυτικά:

Βρήκα πολύ αναγνωρίσιμο Ίστγουντ των τελευταίων ετών. Πολλές φορές ήρθε στο νου μου το Million Dollar Baby. Ειδικά οι αναφορές στη θρησκεία και στη σχέση με αυτήν ενός ανθρώπου που αρχικά την απορρίπτει.

Σαφείς οι θρησκευτικές αναφορές με την "θυσία" του Κοβάλσκι και συνάμα τη "λύτρωσή" του για τις ενοχές που ένιωθε να τον βαραίνουν. Μπροστά στα άλλα σπουδαία που λέει η ταινία, προσωπικά ξεπερνώ αυτές τις αγκυλώσεις.

Υπέροχη, ήρεμη (αλλά με εσωτερικό δυναμισμό) ατμόσφαιρα για ακόμη μια φορά σε ταινία του σπουδαίου δημιουργού.

Τα θέματα που θίγει σηκώνουν πολύ κουβέντα. Αν μη, τι άλλο, η ταινία αυτή έχει πολλά να πει πρώτα και κύρια στους Αμερικανούς πολίτες. Είναι ανθρωποκεντρική και "αντιπολεμική", κριτικάροντας την ιμπεριαλιστική τακτική των Αμερικανικών κυβερνήσεων. Και όλα αυτά από έναν 78χρονο Αμερικανό σκηνοθέτη που αυτοχαρακτηρίζεται ως συντηρητικός.

Στα περισσότερα συμφωνώ απόλυτα μαζί σου. Ειδικά στη ριζοσπαστική κριτική του στον μικροαστικό θεσμό της οικογένειας, που ειδικά στις πιο ανεπτυγμένες "δυτικές" αστικές κοινωνίες φαίνεται να περνά κρίση.

Σίγουρα από τις καλύτερες ταινίες που είδα φέτος, αν και το περίμενα απολύτως!

Χαιρετώ φίλε, να’σαι καλά και καλό καλοκαίρι!

ΥΓ: Μικρή λεπτομέρεια. Εκεί που η νεαρά Κορεάτισσα εξηγούσε στον Κοβάλσκι ποιοί είναι οι Χμον (ή κάπως έτσι) ανέφερε ότι βοήθησαν τους Αμερικάνους στον πόλεμο του Βιετνάμ, νομίζω. Μια αμερικανική γειτονιά γέμισε από Χμον και ο ενοχικός Κοβάλσκι τους αντιμετωπίζει ρατσιστικά. Θυμίζει λίγο το γεγονός ότι ο Σαντάμ και οι Ταλιμπάν ήταν κάποτε φίλοι και συνεργάτες των ΗΠΑ. Τηρουμένων των αναλογιών και της μεταφοράς...

kioy είπε...

Αργοπορημένος αλλά την είδες! :)
Και πολύ χαίρομαι για αυτή την "κατάθεση" των εντυπώσεων σου!

Είναι νομίζω η πιο αυταναφορική ταινία του Eastwood. Όχι μόνο της σκηνοθετικής αλλά και της ερμηνευτικής καριέρας του. Στις γκριμάτσες του βλέπεις ένα αειθαλή Dirty Harry για παράδειγμα. Και είναι τόσες οι αχνές πινελιές που μας ανατρέχουν δεξιά και αριστερά στη φιλμογραφία του!

Οι "αγκυλώσεις", αν μπορούμε να μιλήσουμε για τέτοιες, εδώ είναι πιο αναπνεύσιμες από ποτέ γιατί κάνει κάτι παραπάνω από προσχηματική κριτική στις απόψεις του.

Αυτό πυο αναφέρεις περί συντηριτικότητας νομίζω ότι είναι και το πιο σημνατικό. Διαφαίνεται άλλωστε και στις ταινίες του Eastwood αυτή η τάση. Και όμως έχει καταφέρει, εννίοτε, να κάνει από τις πιο ανθρώπινες ταινίες. Νομίζω ότι ο Eastwood είναι το καταληλότερο παράδειγμα για να αντιληφθούμε πόσο περιοριστικός, και εγκεφαλικά παράλυτος, είναι ο πολιτικός χώρος. Ο οποίος βαυκαλίζεται με έννοιες όπως αριστερά και δεξιά, παράγωντας και προάγοντας φανατισμό, χωρίς καμία διάθεση για βαθύτερη κρίση. Άλλωστε αυτή η εμμονή σε θέσεις κλπ που συναντάμε όσο τίποτε άλλο στον πολιτικό χώρο, αποδεικνύει και τα της μη αναπνευσιμότητας του...

Πολύ χρήσιμο το σχόλιο του υστερόγραφού σου!

Καλό καλοκαίρι και από μένα! Χάρηκα που σε διάβασα...