Τη Νύχτα Που ο Fernando Pessoa συνάντησε τον Κωνσταντίνο Καβάφη

Σκηνοθεσία: Stelios Haralambopoulos
Παραγωγής: Greece / Portugal / Cyprus / 2008
Διάρκεια: 90'

Προτού αρχίσω το κείμενο θα ήθελα να αναφέρω με λύπη τη διαπίστωση μου πως το ντοκιμαντέρ, ως κινηματογραφικό είδος, συρρικνώνεται διαρκώς ως προς την απήχηση του στο κοινό. Και προτού συνεχίσω, θα ήθελα να ξεκαθαρίσω πως προσωπικά είμαι φανατικός οπαδός των δύο κυρίων του τίτλου!

Η ταινία με αφορμή την (πραγματική) τυχαία συνάντηση του Fernando Pessoa και του Κωνσταντίνου Καβάφη, όντας συνταξιδιώτες για μία νύχτα, αφηγείται την ευρύτερη "καλλιτεχνική" συγγένεια μεταξύ των δύο ποιητών, τεκμηριώνοντας μάλιστα αυτή τη συγγενική σχέση με πλούσια συγγραφικά αποσπάσματα από το έργο τους. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει πως αφηγητής της ιστορίας είναι ένας "λαϊκός" άνθρωπος, ο Βασίλης Καλόπουλος. Ο οποίος ήταν και ο υπαίτιος για τη γνωριμία των δύο ποιητών, καθώς αποτέλεσε άθελα του τον συνδετικό κρίκο. Άλλωστε ένας λαϊκός άνθρωπος είναι ο πιο κατάλληλος για αυτόν τον ρόλο, απ' τη στιγμή που η Τέχνη εξ' ορισμού απευθύνεται στο λαό.


Κινηματογραφικά, αν εξαιρέσεις το πρώτο 40λεπτό -όπου ο Stelios Haralambopoulos προσπαθεί κάπως άγαρμπα να στερεώσει το μυθοπλαστικό κομμάτι χρησιμοποιώντας στον on χρόνο την αναγκαία έρευνα που διεπράχθη στα πλαίσια του θέματος- το film στέκεται με πολύ αξιοπρέπεια. Με εξαιρετικά ατμοσφαιρικές εικόνες και μια συνοδευτική σκοτεινή μουσική εναρμονίζεται πλήρως με το περιεχόμενο της ποίησης, την οποία και αγκαλιάζει με ιδιαίτερη λογοτεχνική ευαισθησία.


"Έχει μόνο δυο ημερομηνίες –της γέννησης και του θανάτου μου. Ανάμεσα στη μια και την άλλη όλες οι μέρες είναι δικές μου", λέει ο Fernando Pessoa. Στα πλαίσια αυτά αναπτύσσεται και η ταινία. Παρακάμπτοντας αυτήν την κλώσα που λέγεται ιστορία. Την ιστορία, με τη στενή έννοια, που αρέσκεται στο να αποστειρώνει το εξεταζόμενο αντικείμενο και φλυαρώντας να το εκθέτει ως αποξηραμένο άνθος. Αντίθετα, ο Stelios Haralambopoulos αποκαλύπτει τους δημιουργούς μέσα από την ποίηση τους και μέσα από αντίστοιχου ηχοχρώματος κινηματογραφική ποίηση.

Εν κατακλείδι, πρόκειται γα μια ταινία που θα σε ανατριχιάσει εφόσον είσαι θαυμαστής των συγκεκριμένων ποιητών. Μια ταινία που θα σε ενθουσιάσει αν είσαι οπαδός της σκοτεινής υπαρξιακής ποίησης γενικότερα. Και τέλος, μια ταινία που θα σε αφήσει ενοχλητικά αδιάφορο αν αναμένεις από δαύτη κάποιο τρανό κινηματογραφικό τεκμήριο.
Βαθμολογία 7/10

Fernando Pessoa

η λογοτεχνία,
όπως και κάθε μορφή τέχνης,
ισοδυναμεί με ομολογία ότι η ζωή δεν αρκεί.

Κωσταντίνος Καβάφης

Απ' τες εννιά
Δώδεκα και μισή. Γρήγορα πέρασεν η ώρα
απ' τες εννιά που άναψα την λάμπα,
και κάθησα εδώ. Καθόμουν χωρίς να διαβάζω,
και χωρίς να μιλώ. Με ποιόνα να μιλήσω
κατάμονος μέσα στο σπίτι αυτό.

Δώδεκα και μισή. Πως πέρασεν η ώρα.
Δώδεκα και μισή. Πως πέρασαν τα χρόνια.