Το Μετέωρο Βήμα Του Πελαργού

Σκηνοθεσία: Theodoros Angelopoulos
Παραγωγής: France / Greece / Italy / Switzerland / 1991
Διάρκεια: 126'

To "Το Μετέωρο Βήμα Του Πελαργού" είναι μια ταινία για κάθε λογής σύνορα. Για τα όρια εκείνα που συρρικνώνουν τον χώρο, πνευματικό και υλικό, σε μία χούφτα χώμα. Για τον αυτοπεριορισμό του ανθρώπου σε συνοριακά τοιχώματα, ξεπουλώντας την ελευθερία του. ("Το σπίτι μας είναι σπίτι σου.Το σπίτι μας... Περάσαμε τα σύνορα και είμαστε ακόμα εδώ. Μα πόσα σύνορα πρέπει να περάσουμε, για να πάμε σπίτι μας;" λέει χαρακτηριστικά ο Mastroianni σε ένα κομβικό σημείο του έργου).


Ένας ρεπόρτερ(Gregory Patrikareas) βρίσκεται στα σύνορα για να ερευνήσει την κατάσταση της μετανάστευσης στον Ελλαδικό χώρο. Κάπου εκεί θα βρεθεί μπρος σε μια φιγούρα που ταιριάζει απόλυτα με αυτή ενός εξαφανισθέντα, μάλον "ασυνήθιστου", πολιτικού(Marcello Mastroianni). Ο ρεπόρτερ θα αποταθεί για πληροφορίες στην πρώην σύζυγο(Jeanne Moreau) του εξαφανισθέντα. Μπορεί να μην εξακριβώσουμε ποτέ αν τα πρόσωπα αντιστοιχίζονται, ακόμα και αν όλα τα αινίγματα συνηγορούν θετικά. Ωστόσο, θα εξερευνήσουμε έναν μοναχικό άνθρωπο, μια σπάνια προσωποποίηση της αλήθειας στα σπάργανα ενός απρόσωπου κόσμου. Και μαζί του θα τολμήσουμε το ακριβοθώρητο πέταγμα άνωθεν των ασφυκτικών συνοριακών γραμμών.


Παρακολουθώντας το έργο του Αγγελόπουλου αποκομίζεις μια παράξενη αίσθηση. Την αίσθηση ενός γνήσιου auteur που χρησιμοποιεί το cinema για να κοινοποιήσει τα τραυματικά προβλήματα του, ώστε να τα απαλύνει και ταυτόχρονα να εξασφαλίσει τον απαραίτητο αναπνεύσιμο αέρα για τον εαυτό του. Άλλωστε αυτή η προβληματική, που ανέρχεται απ' ένα αλλόκοσμο και ομιχλώδες πέπλο μυστηρίου, εμφανίζει έναν υπερευαίσθητο ουμανιστικό λυρισμό. Προσωπικά σε αυτόν τον ευαίσθητο λυρισμό εντοπίζω το πρόβλημα του Αγγελόπουλου να γίνει αποδεκτός από ένα ευρύτερο κοινό. Καθώς οι ευαισθησίες του δημιουργού δε χωρούν στον συμβιβασμένο και βάρβαρο κόσμο.


"Το Μετέωρο Βήμα Του Πελαργού" ενέχει μια εύθραυστη ποιητική χροιά. Ο Λόγος και η Εικόνα στα χέρια του Έλληνα δημιουργού συνθέτουν τους υπαρξιακούς στίχους μιας ανήσυχης ποιητικότητας. Μιας ποιητικότητας ικανής να μολύνει τις χρόνια στεγνές πληγές σου. Άλλο ένα στοιχείο άξιο αναφοράς είναι ο καλοκουρδισμένος τρόπος λειτουργίας του cast, και η σκηνοθετική προσέγγιση αυτού. Το οποίο αν μη τι άλλο απαρτίζεται από σπουδαίους ηθοποιούς. Ο εκπληκτικός Marcello Mastroianni, αυτεξόριστος απ' τον κόσμο, προσωποποιεί μια καθαρή μορφή αλήθειας. Ο Gregory Patrikareas στο ρόλο του φτηνού επαγγέλματος του ρεπόρτερ, θα 'ρθει για πρώτη φορά αντιμέτωπος με την αλήθεια που προσωποποιεί ο Mastroianni. Με τα συναισθήματα. Και αναζητώντας τις απαντήσεις στο φερόμενο ρεπορτάζ του, στην ουσία ακολουθεί τα ίχνη των δικών του αναπάντητων υπαρξιακών ερωτημάτων. Γέφυρα των δύο αποτελεί η Jeanne Moreau. Η οποία ενσαρκώνει μια γυναίκα βασανισμένη απ' την αδυναμία της να κατανοήσει τον πρώην σύζυγό της και την εξαφάνιση του. Και έτσι στρέφεται στο αλκοόλ της κοσμικότητας για να εξομαλύνει τις αιχμηρές μνήμες.


Παρακολουθώντας την συνολική φιλμογραφία του Αγγελόπουλου εντοπίζουμε, μεταξύ άλλων, την εμμονή για τον εντοπισμό των λέξεων κλειδιών που θα ξεκλειδώσουν το Απόλυτο, το συλλογικό όνειρο από τη ναφθαλίνη. Σε αυτή την εμμονή του μοιάζει απογοητευμένος από τον κόσμο, από τις συμβατικές μάζες, που περιορίζονται σε χώρους στενά περιφραγμένους. Αυτό το στοιχείο είναι διάχυτο και σε ετούτη την ταινία. Ο όχλος κινηματογραφείται ως μια απρόσωπη μάζα. Μια μάζα δίχως ενδιαφέρον. Που πάντα από μέσα της δραπετεύει το Ένα. Το ατομικό στοιχείο στο οποίο συμπυκνώνεται η αλήθεια. Τον ρόλο του Ενός απαρτίζουν εδώ, διαδοχικά, οι Patrikareas, Moreau, Mastroiannis, αλλά και η νεαρά Hrisikou.


Μεγάλη προσοχή συγκεντρώνει και το καδράρισμα των πορτών ως αντικείμενα. Οι πόρτες που ορίζουν το εντός και το εκτός ενός χώρου. Οι πόρτες που υπονοούν το πέρασμα σε διακριτούς χώρους, σε διακριτές καταστάσεις. Καθώς μες στις συνοριακές γραμμές, τις νοητικές, τις πολιτικές, τις θρησκευτικές και τις χωροταξικές, έχει χαθεί προ πολλού η έννοια της ενότητας και της ολότητας. Και εμείς μετεωριζόμαστε πάνω από αυτές τις λεπτές γραμμές των συνόρων. Όπου ένα βήμα ισοδυναμεί με θάνατο. Και ο θάνατος ισοδυναμεί με το τέλος. Ή μήπως με την οριστική απελευθέρωση; Με το φτερούγισμα του πελαργού στο άπειρο. Άνωθεν των συνοριακών γραμμών που αιχμαλωτίζουν, που κατακερματίζουν την ελευθερία.
Βαθμολογία 9/10