Σκηνοθεσία: Mikhail Kalatozov
Παραγωγής: Soviet Union / Cuba / 1964
Διάρκεια: 141'
Ο Michail Kalkatozov αποτελεί μια άξια προσοχής και μελέτης περίπτωση καλλιτέχνη. Το έργο του παραγκωνίσθηκε συστηματικά στην εποχή του, με εξαίρεση το ποιητικό αριστούργημα "Όταν Πετούν οι Γερανοί" που βραβεύτηκε στις Κάννες, και η φιλμογραφία του μέχρι σήμερα παραμένει δυσεύρετη σε μεγάλο βαθμό. Το "Είμαι η Κούβα" είναι μια ταινία που τάραξε για καλά τα νερά στο χώρο του κινηματογράφου, έστω και αν κατέκτησε τη θέση που της αξίζει 30 χρόνια μετά τη δημιουργία της, καθώς η οπτική αισθητική της αναδεικνύει μια ασύλληπτη κινηματογράφηση.
Ο Michail Kalatozov μαζί με το πλήρωμα των συνεργατών του, και συγκεκριμένα την καταλυτική παρουσία της φωτογραφίας του Sergei Urusevsky, κατάφερε να δώσει εκ νέου νόημα στις έννοιες της σκηνής και της σεκάνς και να επαναπροσδιορίσει τις δυνατότητες του κινηματογραφικού μέσου. Σκηνές που αποτελούνται από μακρόσυρτα και ταχύτατα travelling, αδιάκοπη και άτακτη κίνηση της κινηματογραφικής μηχανής, ταραχώδη τεμαχισμό στο ντεκουπάζ, αλλά και στατικές λήψεις που δίνουν στον θεατή την αίσθηση μιας εκ των πιο ολοκληρωμένων κινηματογραφικών εμπειριών. Ακόμα και σήμερα παραμένει απορίας άξιος ο τρόπος που είναι γυρισμένες ορισμένες σκηνές. Με αποκορύφωμα την εναρκτήρια, όπου η κάμερα κατεβαίνει ταχύτατα απ' το ύψος της κορυφής μιας πολυκατοικίας σε επίγειο υψίπεδο.
Τα πρώτα καρέ έχουν πέσει. Μια γυναικεία επιβλητική φωνή δηλώνει ατάραχα "Είμαι η Κούβα". Αρχίζει να εξιστορεί την ύπαρξη της μέσα απ' τα κολακευτικά σχόλια του Κολόμβου που την ανακάλυψε. Η αφήγηση προχωράει με το βραδύ ατάραχο ύφος και τοποθετείται διάσπαρτα στη ραχοκοκαλιά του film υποβάλλοντας τον θεατή με μια σκουρόχρωμη ποιητική διάθεση στην πολυτάραχη ιστορία του τόπου. Οι εικόνες πέφτουν γρήγορα στο πανί και μέσα από την ασπρόμαυρη φορεσιά τους προσδίδουν το ιστορικό κύρος στην εξομολογητική αφήγηση της κυρίας Κούβας. Η οποία ανάμεσα στα πυρρά και τα βέλη του παρελθόντος διερωτάται αν περικλείεται από τη θάλασσα ή από τα αιματοβαμμένα δάκρυα των ανθρώπων που ποτίζουν τον τόπο.
Ο Mikhail Kalatozov σκηνοθετεί τέσσερις ξεχωριστές ιστορίες οι οποίες διαδέχονται η μία την άλλη γραμμικά στον χρόνο. Όμως παρ' όλα ταύτα αδυνατούν να χαρακτηρίσουν την ταινία ως σπονδυλωτή. Καθώς υπό την επιβλητική και ομοιογενή σκηνοθεσία τους αλλά και την κοινή θεματική τους, εναγκαλιάζονται μεταξύ τους και συνθέτουν ένα ομοιογενές κράμα με κεντρικό άξονα την δύσβατη πραγματικότητα στα τραχιά Κουβανέζικα εδάφη. Η πρώτη ιστορία δηλώνει την ματιά του Δυτικού κόσμου της εποχής(κυρίως Αμερικάνικου) που οριοθετεί την Κούβα ως κέντρο διασκέδασης και εκτοξεύει την μαύρη οικονομία του κράτους. Ενώ παράλληλα θίγεται το θέμα της πορνείας ως μια έσχατη διέξοδο για τις γηγενείς κοπέλες. Στη δεύτερη ιστορία παρακολουθούμε την ανημποριά των κατοίκων να αυτοσυντηρηθούν. Έχοντας απέναντι τους το τυραννικό καθεστώς του Μπατίστα αναγκάζονται να καλλιεργήσουν ξένη γη παλεύοντας με αντίξοες συνθήκες την αβεβαιότητα του αύριο. Έπειτα η κινηματογραφική αφήγηση καταπιάνεται με την δράση ενός ακτιβιστή ο οποίος βλέπει τους φίλους του να εξοντώνονται καθώς επιχειρούν να αναπτύξουν κίνημα υπέρ του Φιντέλ Κάστρο που αντιμάχεται του Τυρανικού καθεστώτος. Ενώ, τέλος η δράση μεταφέρεται στο βουνό. Όπου μέσα από την ματιά μιας φιλήσυχης οικογένειας τονίζεται η ανάγκη για τον επαναστατικό αγώνα, τον ανθρώπινο αγώνα που αποσκοπεί στην απόκτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Αν κάτι θα μπορούσε να καταλογιστεί στην ταινία είναι να χαρακτηριστεί ως Κομμουνιστική προπαγάνδα. Είναι εμφανές ότι ο Mikhail Kalatozov εξυπηρετεί και εξυμνεί τα επαναστατικά ιδεώδη, και ορισμένες φορές με μονομερή τρόπο. Ωστόσο κεντρικός άξονας δεν είναι η πολιτική αλλά ο άνθρωπος. Επίσης ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε ότι το "Soy Cuba" αποκόμοισε πενιχρά σχόλια στις Κομμουνιστικές χώρες παραγωγής του(Cuba, Soviet Union), καθώς εκείνες δεν ικανοποιήθηκαν με τον μη εμφανή εγκωμιασμό του Κομμουνισμού, και το απόκλεισαν στα ντουλάπια τους για περίπου τριάντα χρόνια.
Βαθμολογία 9,5/10
7 σχόλια:
Δεν το χάνω.. Ειδικά μετά την κριτική σου ;)
Να το δεις... Ένα πραγματικό κομψοτέχνημα! Και να μας πεις απόψεις...
Το μόνο που μπορεί να του προσάψει κάποιος είναι πολιτική μονομέρεια.
Την καληνύχτα μου...:)
Εμείς να δω πού θα το δούμε εδώ στας επαρχίας!
:-(
Θα περιμένω την έκδοση σε DVD.
Δυστυχώς υπομονή... :)
Πάντως την αξίζει!
Την είδα χθες κι έμεινα άφωνος . Αλήθεια πώς γίνανε άραγε αυτά τα αριστουργηματικά πλάνα . Πώς έγινε έκείν την εποχή η λήψη στη νεκρώσιμη πομπή του φοιτητή ; Τι σημασία έχει αν τα έντονα προπαγανδιστικά της μηνύματα ενοχλούν το σύγχρονο θεατή . Έχει τόσο έντονο το σουρεαλιστικό στοιχείο που θα ξεπερνά κάθε ορθολογιστική ερμηνεία .
Η Κριτική των Κριτικών του έργου
Αυτός που κάνει κριτική σε ένα πολιτικό κινηματογραφικό έργο, αναπόφευκτα τοποθετείται πολιτικά και η κριτική του αντικατοπτρίζει το επίπεδο της πολιτικής του συνείδησης και γνώσης (ή άγνοιας).
Αυτός που κάνει κριτική σε ένα πολιτικό κινηματογραφικό έργο, όταν εξετάζει το έργο (ως ένας άλλος «Ιεροεξεταστής») για να διευκρινίσει το αν είναι «προπαγανδιστικό» ή όχι, υπερασπίζεται ουσιαστικά την απαίτηση της κυρίαρχης (της αστικής) τάξης να μην διακινούνται στην τέχνη οι πολιτικές ιδέες που ευθέως απειλούν την εξουσία της. Γνωρίζει η αστική τάξη την δύναμη που ασκεί στις συνειδήσεις η εικόνα πόσο μάλλον ένα ολοκληρωμένο κινηματογραφικό έργο.
Τέτοιες λοιπόν αντιλήψεις στην πράξη υπερασπίζονται (ανοιχτά ή έμμεσα, εσκεμμένα ή όχι) την διατήρηση του υπάρχοντος κοινωνικο-οικονομικού συστήματος που αντιμετωπίζει τον Σοσιαλισμό και τα Κομμουνιστικά ιδεώδη «όπως ο διάολος το λιβάνι», και είναι εντέλει θέσεις αντιδραστικές και συντηρητικές αφού εμμέσως πλην σαφώς βάζουν προσχώματα στην πολιτική συζήτηση μέσα στην Τέχνη.
Η πίεση ορισμένων αδαών αλλά και ορισμένων άλλων βαλτών κονδυλοφόρων «κριτικών της τέχνης» (που υποβαθμίζουν ως «προπαγανδιστικό» κάθε ολοκληρωμένο πολιτικό κινηματογραφικό έργο που λέει τα πράγματα με το όνομα τους και παράλληλα προτείνει την επαναστατική διέξοδο), επιχειρεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά πάνω στις συνειδήσεις των νέων (ιδιαίτερα) σκηνοθετών και γενικότερα των καλλιτεχνών, αλλά και όλων εμάς των φίλων του κινηματογράφου που πρέπει σώνει και καλά να απαιτούμε αποπολιτικοποίηση και «ουδετερότητα» από τον σκηνοθέτη.
Κάποιοι θα πουν «..μα οι άνθρωποι βαθμολογούν με άριστα το συγκεκριμένο έργο.» Ναι αυτό είναι αλήθεια, επιχειρώντας όμως ταυτόχρονα να το ευνουχίσουν, να το «απαλλάξουν» από την επαναστατική του ουσία.
Πώς δεκαετίες τώρα επιχειρούν να μετατρέψουν την Εργατική Πρωτομαγιά από μέρα Απεργίας σε γιορτή των λουλουδιών;
Πώς προσπαθούν να μετατρέψουν τον αγωνιστικό εορτασμό της 17ης του Νοέμβρη σε σιωπηλό μνημόσυνο;
Ε, κάτι αντίστοιχο επιχειρούν και με την ταινία Soy Cuba οι διάφοροι καλοθελητές, παγκοσμίως αλλά και στη χώρα μας. Αναπαράγουν την αστική ιδεολογική θέση για «κομμουνιστική προπαγάνδα» και διάφορα άλλα ψυχροπολεμικά και επιχειρούν να απογυμνώσουν την ταινία από την πεμπτουσία της, από τα πολιτικά της χαρακτηριστικά.
Από πού όλα αυτά τα συμπεράσματα των αξιότιμων κριτικών; Προέβησαν μήπως σε κάποια ιστορική, βιβλιογραφική ανασκόπηση και μελέτη; Ή μήπως πρόκειται για ανθρώπους-πτηνά;
Δυστυχώς είναι το δεύτερο. Προφανώς πρόκειται για παπαγάλους που απλώς παπαγαλίζουν αυτά που γράφτηκαν στο διαδίκτυο σε δεκάδες προπαγανδιστικά και με άρωμα αντικομμουνισμού άρθρα.
Ενδεικτικά:
http://www.amazon.co.uk/Am-Cuba-Soy-2xDVD-BOXSET/dp/B000SADUH2
http://www.guardian.co.uk/film/2005/nov/12/cuba
http://www.epinions.com/review/mvie_mu-1066281/content_425271987844
http://www.oldschoolreviews.com/rev_60/soy_cuba.htm
Εν κατακλείδι και για την αποκατάσταση της αλήθειας, το συγκεκριμένο κινηματογραφικό έργο δεν προήλθε από παρθενογένεση ή θεϊκή επιφώτιση κάποιου παραγκωνισμένου Σοβιετικού Σκηνοθέτη όπως παπαγαλίζουν οι δύο «κριτικοί» εντός της χώρας αλλά και οι διάφοροι άλλοι όπου γης εντεταλμένοι αντικομμουνιστές «κριτικοί κινηματογράφου».
Το έργο βασίζεται ιδεολογικά πάνω στα πανανθρώπινα κομμουνιστικά ιδεώδη που ενέπνευσαν συλλογικά την ταλαντούχα σοβιετική κινηματογραφική ομάδα του Kalatozov.
Το έργο τους αποτελεί πράξη διεθνιστικής αλληλεγγύης του Σοβιετικού λαού προς όλους τους μαχόμενους λαούς του κόσμου και των Κουβανών ειδικότερα
@fetus
καλησπερα!
Δεν ξέρω πως θα μπορούσα να απαντήσω σε όσα λες.
Κατ' αρχάς όποιος βλέπει-γράφει για ένα οποιοδήποτε έργο αναπόφευκτα η θέαση του εμπεριέχει και τον προσωπικό-υποκειμενικό παράγοντα. Είτε αυτό το έργο είναι κοινωνιολογικής υφής, είτε υπαρξιακής, φιλοσοφικής, πολιτικής κλπ. μόνο που στην πολιτική ο χώρος είναι πιο σχηματικοποιημένος, λιγότερο ρευστός, και συνεπώς οι άνθρωποι πιο εύθιχτοι!
Αν και προσωπικά δε διαχωρίζω τόσο όλα τα παραπάνω. Δε θεωρώ δηλαδή την πολιτική, τη φιλοσοφία, την κοινωνιολογία κλπ, τόσο διακριτές μεταξύ τους. Αλλά μάλλον είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένες συνθέτοντας το Όλον του κόσμου.
Τώρα πάνω σε αυτά που αναφέρεις, δεν ξέρω αν γίνονται με αφορμή το κείμενο μου ή είναι γενικότερες παρατηρήσεις. Προσωπικά πάντως, προσπαθώ να διαλύω το πρίσμα κάθε ορθογώνιας οπτικής, και να αναλύω ένα έργο με μια ευρύτερη ματιά.
Δημοσίευση σχολίου