Τρίτη 30 Μαρτίου 2010

Pi


Σκηνοθεσία: Darren Aronofsky
Παραγωγής: USA / 1998

Διάρκεια: 84'


Ο Darren Aronofsky, ένας από τους σημαντικότερους auteurs της νέας γενιάς Αμερικάνων σκηνοθετών, στις πρώτες του ταινίες, μέσα από μια τεταμένη στυλιστική εκζήτηση, δείχνει να αναζητεί μια κινηματογραφική ταυτότητα. Ωστόσο, το στυλιζάρισμα, ή ο σκηνοθετικός μοντερνισμός αν προτιμάτε, προκύπτει αναπόσπαστα μέσα από το περιεχόμενο του σεναρίου. Οι προσεγγίσεις δηλαδή δεν πηγάζουν μέσα από έναν τυχαίο πειραματισμό, αλλά συμβαδίζουν με τις από καταβολής ανάγκες του σεναρίου. Θεμελιώνοντας έτσι το γραπτό κείμενο.

Έτσι και εδώ, στο σκηνοθετικό του ντεμπούτο, με ασπρόμαυρη φωτογραφία, έντονο κοντράστ, εφιαλτική κίνηση στην κάμερα, gore μουσική υπόκρουσης δια χειρός Clint Mansell, καλείται να ενσαρκώσει τον αβέβαιο και άυλο εγκεφαλικό κόσμο ενός μαθηματικού. Η εικόνα αντίστοιχα άγρια με το μυστήριο ανθρώπινο εγκεφαλικό σύμπαν. Ο μαθηματικός(Sean Gullette) προσπαθεί απεγνωσμένα να ερμηνεύσει τους νόμους που διέπουν το σύμπαν, υλικό και άυλο, μέσα από μοτίβα που συναντάει στη φύση. Και όχι μόνο. Μια μαθηματική στερεά γίνεται σταδιακά η ψύχωσή του. Η εμμονή που συναντάει παντού! Από τη χρηματαγορά μέχρι τη θρησκεία. Και δουλεύει ολότελα απομονωμένος, μέσα σ' ένα ειρωνικά αποτυπωμένο ιδιόκτητο εργαστήρι, για την εξεύρεση του πολυπόθητου αριθμού. Μόνη γέφυρα επικοινωνίας με τον κόσμο ο πρώην μαθηματικός δάσκαλός του.


Πριν συνεχίσετε την ανάγνωση του κειμένου, παρακαλείστε να αφήσετε αχρωμάτιστες όλες τς λέξεις-έννοιες, κόντρα σε όσα στερεότυπα έχουν εγκολπωθεί από τον (σχεδόν) μακρόβιο πολιτισμό της ανθρωπότητας. Η πρώτη αίσθηση που σ' αφήνει το Pi είναι ένα οπτικό ηλεκτροσόκ, ένα άγριο ταρακούνημα στο αναμεταξύ των χρωματικών διαβαθμίσεων της τονισμένης ασπρόμαυρης φωτογραφίας. Κόντρα στην αντίληψη που θέλει το στυλιζάρισμα ως ένα εργαλείο δημαγωγίας, ο Aronofsky, εδώ, καταφέρνει να ποιήσει ένα "ελεύθερο" και "καθαρό" εγκεφαλικό πορτραίτο μιας αντισυμβατικής ιδιοφυΐας. Σίγουρα πιο τίμιο πορτραίτο από αυτά που συναντάμε σε ανάλογες Αμερικάνικες ταινίες, όπως για παράδειγμα το ωραιοποιημένο και με κλισέ στολισμένο A Beautiful Mind. Και αυτό διότι ο σκηνοθέτης δεν κρύβει λόγια και δε διστάζει να βυθιστεί στο χάος του ανθρώπινου εγκεφάλου, όσο αποκρουστικό και αν μοιάζει.


Στο π, που υπογραμμίζεται η ανθρώπινη μεγαλομανία, η ελκυστικότερη πρόκληση είναι μια ρεαλιστική βουτιά στα άδυτα και στους λειτουργικούς μηχανισμούς του "ονειρικού" ανθρώπινου εγκεφάλου. Το σενάριο, που κατά τα λοιπά καλλιεργεί τη δομή μιας μικρού μήκους ταινίας, υποδεικνύει εύστοχα την αρχή της απομόνωσης ως τον κυριότερο μηχανισμό του ανθρώπινου εγκεφάλου. Επί της ουσίας παρατηρώντας τον πρωταγωνιστή γινόμαστε μάρτυρες ενός εγκεφαλογραφήματος. Η αναζήτηση των διακριτών και πολυπόθητων λύσεων εντός του ανθρώπινου μυαλού λαμβάνουν χώρο στην εξής διαδικασία: μέσω διαδοχικών παραδοχών οδηγούμαστε κλιμακωτά σε ένα μικρότερο χώρο-πεδίο λύσεων. Επί της ουσίας το αρχικό χωρικό άπειρο διχοτομείται επανειλημμένα μέχρις ότου να φτάσει στην μία ικανή και παραδεκτή λύση. Εκεί η διαδικασία τερματίζεται. Όμως τι υποδηλώνει η μοναδική λύση που αντλήθηκε; Είναι η απομόνωση της πεμπτουσίας ενός προβλήματος, και συνεπώς η επίλυσή του; Ή η ατομική μας απομόνωση-συρρίκνωση στο εξοργιστικά μικρό μέγεθος της μονάδας που δρώντας ως αποκλειόμενο μαθηματικό πεδίο αρνείται να επικοινωνήσει με οτιδήποτε άλλο;


Άραγε είναι ο εγκέφαλος που απορρίπτει ο Aronofsky μέσα σε αυτό το σύμπλεγμα εμμονών ή η αποθέωσή του; Είναι αυτό ένα παρανοϊκό πορτραίτο ή η προσωπογραφία μιας ιδιοφυΐας; Δεν υπάρχουν δεδομένες απαντήσεις... Όσο και αν ο σκηνοθέτης αφήνει τα στοιχεία απλόχερα στο θεατή του. Είναι το τοπίο γαλήνης του φινάλε ένα τοπίο λύτρωσης ή ένα τοπίο λήθης; Είναι αυτή η εφιαλτική δυσαρμονία του ανθρώπινου εγκεφάλου μια αισχρή παράνοια ή μήπως είναι αυτός ο οδυνηρός δρόμος για το δέος; Αν ισχυρίζεστε πως έχετε τις απαντήσεις, ίσως να λύσατε ακόμα και το πρόβλημα της γεωμετρικής σταθεράς του π! Οι υπόλοιποι προτιμούμε το ταξίδι μέσα στο αβέβαιο κινηματογραφικό όνειρο...
Βαθμολογία 8,5/10

11 σχόλια:

Annie_Hall είπε...

Πω πω πόσα χρόνια πίσω με γυρνάς... Πάνω που άρχιζα να παθαίνω εμμονή με τα μαθηματικά την είχα δει και είχα πάθει την πλάκα της ζωής μου! Την ιδιοφυΐα και την παράνοια δεν τις χωρίζει ούτε μια τόση δα γραμμή απλά σε ένα σημείο μπλέκονται μεταξύ τους και από τη μία περνάς στην άλλη.

Μεγάλη αρρώστια αυτή η ταινία και πραγματικά σ΄ευχαριστώ που μου τη θύμισες!

kioy είπε...

Κάπου είχα διαβάσει ένα σχόλιο σου λατρείας όταν έγραφα το κείμενο. Και έτσι σε θυμήθηκα...

Και για μένα μεγάλη ταινία. Ίσως σημαντικότερη του μεταγενέστερου Requiem. Παρά το εξώφθαλμα άνισο των σεναρίων. Και αυτό διότι το pi νομίζω είναι αριστουργηματικά σκηνοθετημένο. Υπό την έννοια ότι το στυλιζάρισμα-προσέγγιση δένει εφαρμοστά με το περιεχόμενο.

Γενικά έχω μια απορία: λες ο Aronofsky της πρώτης περιόδου να αποφασίζει τη φόρμα του πριν από το σενάριο, και έπειτα να ψάχνει ένα θέμα που να μπορεί να "φορεθεί" στην εκάστοτε φόρμα;

Καλημέρα,
καλές γιορτές!

Nathalie είπε...

Για μένα η καλύτερη ταινία του Αρονόφσκι. Να δεις το Tetsuo, από το οποίο επηρεάστηκε!

http://www.imdb.com/title/tt0096251/

lt.aldo raine είπε...

ίσως και να είναι η καλύτερη του ταινία...εφόσον πιστεύω ότι το Requiem είναι κάτι παραπάνω από μια κινηματογραφική ταινία.

όσο για την απορία σου kioy...νομίζω ότι στην έλυσε η Nathalie:)

Annie_Hall είπε...

Μακράν η αγαπημένη μου αλλά ο άνθρωπος έχει δημιουργήσει το ποίημα που λέγεται Fountain... Το πια είναι η καλύτερη λοιπόν είναι ίσως και αστείο να το συζητάμε!

Simply Burgman είπε...

Λοιπόν,πολύ μου άρεσε η ταινία,αλλά είχε αυτο το πρόβλημα που έχω ανιμετωπίσει στις περισσότερες ταινιες του Αρονό:έλλειψη μεταδοτικότητας,η οποία,τελικα,με κάνει να τον σκέφτομαι σαν εναν ¨¨θολωμέν﨨 Λιντς.

Όπως και να έχει,πολύ καλός.Να αναφέρω,επί τη ευκαιρία,ένα ντεμπούτο παρόμοιο,σε επίπεδο μπάτζετ και γενιάς,το Following του Νόλαν,το οποίο αποδεικνύει πώς το σενάριο και η σκηνοθεσία αρκούν για να βγει μια ταινιάρα(6000 δολάρια είχε κοστισει τότε...)

kioy είπε...

Καλησπέρα σε όλους και συγνώμη για το αργοπορημένο της απόκρισης...

@Nathalie
Στα υπ' όψιν λοιπόν το Tetsuo...

Αν έπρεπε να διαλέξω μια από τη φιλμογραφία του, αυτή θα 'ταν το Fountain!

@It.aldo.raine
Χμ, τι εννοείς κάτι παραπάνω;
Πάντως πιστεύω πως το εδώ στυλιζάρισμα παντρεύεται ιδανικά το περιεχόμενο, ενώ στο έξοχο Requiem η προσέγγισή του μου μοιάζει να έχει και ένα μικρό ίχνος υπερφιλόδοξου ναρκισισμου.

@Annie Hall
Exactly!!!

@Fauntleroy
τι εννοείς έλειψη μεταδοτικότητας;
Κατά τη γνώμη μου ο Aronofsky πλέκει ιδανικά ένα σύμπαν πρόκλησης και πρόσκλησης ταυτοχρόνως.

Όσο για το budget απόλυτα σύμφωνος. Άλλωστε, ίσως τα οικονομικά ανοίγματα να είναι ένας μεγαλύτερος "μπελάς", καθώς ίσως ο πλουραλισμός επιλογών να παραλύει το "απαιτούμενο" πνεύμα συγκρότησης της ταινίας. Άσε που οι χρηματοδότες βάζουν διαρκώς ένα δαχτυλάκι μύτη όσο μεγαλύτερη εξουσία έχουν...

Χρόνια πολλά σε όλους!

ΠΑΝΟΣ είπε...

Μα ναι, ναι, δες το Τέτσουο, είναι μεγάλη ταινία! Το Πι δεν το λάτρεψα ποτέ, ωστόσο οφείλω να το δω ξανά, μόνο τυχαίος δεν είναι αυτός ο σπουδαίος κινηματογραφιστής.

lt.aldo raine είπε...

το Requiem παρα τα ελαττώματα που μπορεί να έχει...προσωπικά δεν μπορώ να το κρίνω σαν κινηματογραφική ταινία.
είχε τέτοια εσωτερική δύναμη και με άγγιξε σε τέτοιο βαθμό που δεν με αφήνει περιθώρια για περαιτέρω.
θεωρώ ότι είναι κάτι άλλο...κάτι που ξεπερνάει το "είδος" του.
νομίζω πως όλοι έχουμε από μια τέτοια ταινία.

kioy είπε...

Μπαίνει και το Tetsuo στη λίστα λοιπόν!

Ω, ναι Aldo. Το σινεμά είναι βίωμα και μας βάφει με ένα μυστήριο και σκοτεινό spray που υπερβαίνει το άρτιο της "τεχνικής". Άλλωστε και όλες οι τεχνικές που επινοήθηκαν, από όπου προέκυψε αυτή η κινηματογραφική γραμματική, ως μόνο σκοπό είχαν την ενδυνάμωση της ιστορίας και της αφήγησης. Και κατ' επέκτασης της συνουσίας! Με το θεατή...

Ανώνυμος είπε...

Το appolito massoniko sionistiko film
to mynhma ine ena tha sas kivername gia panta mesa apo ta patterns pou iparxoune pantou mesa sti zoi sas. oles i emeses anfores tou film aforoune apoklistika tin palaia diathiki pote tin kaini. to π ατελιοτο αιονιο το γολδεν σπιραλ αδινατο να επιτεφχτηι ι αναφορα στο ενα απο τα διο δενδα του κηπου της εδεμ. το αλλο ι ορθοδοκσι θρισκια το αποριπτι παταγοδοσ. 60000$ βθδγετ για μια ταινια με πανακριβο soundtrack kai titlous proklitikous sta kommatia?