Pi

Σκηνοθεσία: Darren Aronofsky
Παραγωγής: USA / 1998
Διάρκεια: 84'

Ο Darren Aronofsky, ένας από τους σημαντικότερους auteurs της νέας γενιάς Αμερικάνων σκηνοθετών, στις πρώτες του ταινίες, μέσα από μια τεταμένη στυλιστική εκζήτηση, δείχνει να αναζητεί μια κινηματογραφική ταυτότητα. Ωστόσο, το στυλιζάρισμα, ή ο σκηνοθετικός μοντερνισμός αν προτιμάτε, προκύπτει αναπόσπαστα μέσα από το περιεχόμενο του σεναρίου. Οι προσεγγίσεις δηλαδή δεν πηγάζουν μέσα από έναν τυχαίο πειραματισμό, αλλά συμβαδίζουν με τις από καταβολής ανάγκες του σεναρίου. Θεμελιώνοντας έτσι το γραπτό κείμενο.

Έτσι και εδώ, στο σκηνοθετικό του ντεμπούτο, με ασπρόμαυρη φωτογραφία, έντονο κοντράστ, εφιαλτική κίνηση στην κάμερα, gore μουσική υπόκρουσης δια χειρός Clint Mansell, καλείται να ενσαρκώσει τον αβέβαιο και άυλο εγκεφαλικό κόσμο ενός μαθηματικού. Η εικόνα αντίστοιχα άγρια με το μυστήριο ανθρώπινο εγκεφαλικό σύμπαν. Ο μαθηματικός(Sean Gullette) προσπαθεί απεγνωσμένα να ερμηνεύσει τους νόμους που διέπουν το σύμπαν, υλικό και άυλο, μέσα από μοτίβα που συναντάει στη φύση. Και όχι μόνο. Μια μαθηματική στερεά γίνεται σταδιακά η ψύχωσή του. Η εμμονή που συναντάει παντού! Από τη χρηματαγορά μέχρι τη θρησκεία. Και δουλεύει ολότελα απομονωμένος, μέσα σ' ένα ειρωνικά αποτυπωμένο ιδιόκτητο εργαστήρι, για την εξεύρεση του πολυπόθητου αριθμού. Μόνη γέφυρα επικοινωνίας με τον κόσμο ο πρώην μαθηματικός δάσκαλός του.


Πριν συνεχίσετε την ανάγνωση του κειμένου, παρακαλείστε να αφήσετε αχρωμάτιστες όλες τς λέξεις-έννοιες, κόντρα σε όσα στερεότυπα έχουν εγκολπωθεί από τον (σχεδόν) μακρόβιο πολιτισμό της ανθρωπότητας. Η πρώτη αίσθηση που σ' αφήνει το Pi είναι ένα οπτικό ηλεκτροσόκ, ένα άγριο ταρακούνημα στο αναμεταξύ των χρωματικών διαβαθμίσεων της τονισμένης ασπρόμαυρης φωτογραφίας. Κόντρα στην αντίληψη που θέλει το στυλιζάρισμα ως ένα εργαλείο δημαγωγίας, ο Aronofsky, εδώ, καταφέρνει να ποιήσει ένα "ελεύθερο" και "καθαρό" εγκεφαλικό πορτραίτο μιας αντισυμβατικής ιδιοφυΐας. Σίγουρα πιο τίμιο πορτραίτο από αυτά που συναντάμε σε ανάλογες Αμερικάνικες ταινίες, όπως για παράδειγμα το ωραιοποιημένο και με κλισέ στολισμένο A Beautiful Mind. Και αυτό διότι ο σκηνοθέτης δεν κρύβει λόγια και δε διστάζει να βυθιστεί στο χάος του ανθρώπινου εγκεφάλου, όσο αποκρουστικό και αν μοιάζει.


Στο π, που υπογραμμίζεται η ανθρώπινη μεγαλομανία, η ελκυστικότερη πρόκληση είναι μια ρεαλιστική βουτιά στα άδυτα και στους λειτουργικούς μηχανισμούς του "ονειρικού" ανθρώπινου εγκεφάλου. Το σενάριο, που κατά τα λοιπά καλλιεργεί τη δομή μιας μικρού μήκους ταινίας, υποδεικνύει εύστοχα την αρχή της απομόνωσης ως τον κυριότερο μηχανισμό του ανθρώπινου εγκεφάλου. Επί της ουσίας παρατηρώντας τον πρωταγωνιστή γινόμαστε μάρτυρες ενός εγκεφαλογραφήματος. Η αναζήτηση των διακριτών και πολυπόθητων λύσεων εντός του ανθρώπινου μυαλού λαμβάνουν χώρο στην εξής διαδικασία: μέσω διαδοχικών παραδοχών οδηγούμαστε κλιμακωτά σε ένα μικρότερο χώρο-πεδίο λύσεων. Επί της ουσίας το αρχικό χωρικό άπειρο διχοτομείται επανειλημμένα μέχρις ότου να φτάσει στην μία ικανή και παραδεκτή λύση. Εκεί η διαδικασία τερματίζεται. Όμως τι υποδηλώνει η μοναδική λύση που αντλήθηκε; Είναι η απομόνωση της πεμπτουσίας ενός προβλήματος, και συνεπώς η επίλυσή του; Ή η ατομική μας απομόνωση-συρρίκνωση στο εξοργιστικά μικρό μέγεθος της μονάδας που δρώντας ως αποκλειόμενο μαθηματικό πεδίο αρνείται να επικοινωνήσει με οτιδήποτε άλλο;


Άραγε είναι ο εγκέφαλος που απορρίπτει ο Aronofsky μέσα σε αυτό το σύμπλεγμα εμμονών ή η αποθέωσή του; Είναι αυτό ένα παρανοϊκό πορτραίτο ή η προσωπογραφία μιας ιδιοφυΐας; Δεν υπάρχουν δεδομένες απαντήσεις... Όσο και αν ο σκηνοθέτης αφήνει τα στοιχεία απλόχερα στο θεατή του. Είναι το τοπίο γαλήνης του φινάλε ένα τοπίο λύτρωσης ή ένα τοπίο λήθης; Είναι αυτή η εφιαλτική δυσαρμονία του ανθρώπινου εγκεφάλου μια αισχρή παράνοια ή μήπως είναι αυτός ο οδυνηρός δρόμος για το δέος; Αν ισχυρίζεστε πως έχετε τις απαντήσεις, ίσως να λύσατε ακόμα και το πρόβλημα της γεωμετρικής σταθεράς του π! Οι υπόλοιποι προτιμούμε το ταξίδι μέσα στο αβέβαιο κινηματογραφικό όνειρο...
Βαθμολογία 8,5/10