La visita

Σκηνοθεσία: Antonio Pietrangeli
Παραγωγής: Italy / France / 1963
Διάρκεια: 100'

Το La visita αποτελεί μια μάλλον αδίκως παραγκωνισμένη ταινία του Ιταλικού σινεμά, τοποθετημένη στο είδος του Commedia all' Italiana. Προσωπικά, δεν αποτελώ χειροκροτητή της διακριτοποίησης που προσφέρουν τα είδη στον κινηματογράφο, αλλά και σε οποιαδήποτε άλλη μορφή Τέχνης. Θεωρώντας τη χρησιμότητα των κινηματογραφικών ειδών ως το βάρος ενός εργαλείου αρχειοθέτησης, που εξυπηρετεί απλά την πρώτη επαφή ενός μελετητή με το εκάστοτε έργο Τέχνης. Για την ιστορία λοιπόν, το Commedia all' Italiana εκκινεί χρονικά στα μέσα των 50ς. Στο μεταβατικό στάδιο που γνωρίζει το Ιταλικό σινεμά. Επί της ουσίας πρόκειται για τη μετεξέλιξη και την εκλέπτυνση της προκυριαρχούσας φαρσοκωμωδίας. Η κωμικότητα εδώ συμβαδίζει με την ανθρώπινη τραγωδία. Έτσι οι κωμικές νότες περιέχουν μια προβληματιστική διάσταση. Η θεματολογία αποδομεί χαρακτηριστικά το μεταπολεμικό κοινωνικό πορτραίτο της Ιταλίας. Καλύπτοντας τα νέα ρεύματα-καταστάσεις(νεοπλουτισμός, ανεργία, προλεταριάτο, θρησκευτική παράδοση κ.α.) που βρίσκονται είτε σε διέγερση, είτε σε αποσύνθεση. Ουσιαστικά, η Commedia all' Italiana είναι μια προέκταση του Ιταλικού νεορεαλισμού, πασχίζοντας να τον (επι)κοινωνήσει με ένα πιο λαϊκό-μαζικό όνομα.

Ο François Périer, ένας ιδιότροπος και άξεστος προικοθήρας, αποκρίνεται σε αγγελία εύρεσης γαμπρού της ευκατάστατης και εμφανίσιμης Sandra Milo. Και ταξιδεύει από τη Ρώμη στο Βορρά για να τη συναντήσει. Κάπου εκεί ξεκινάει η ταινία μας. Ο γάμος, για διαφορετικούς λόγους, αποτελεί αυτοσκοπό και των δύο. Και έτσι υποδύονται τις πρέπουσες περσόνες. Ο Périer, μάταια, προσπαθεί να υποκρύψει τον άξεστο χαρακτήρα του και τα άπληστα φρονήματά του. Ενώ η, χάρμα οφθαλμών και όχι μόνο, Milo υποδύεται την ενάρετη, βολική και φινετσάτη κοπέλα της παντρειάς. Προσωπεία, που όπως θα δούμε στη συνέχεια, είναι κοινωνικά υπαγορευμένα.


Ο Antonio Pietrangeli -σεναριογράφος των La terra trema και Europa '51 μεταξύ άλλων- θα δώσει μια γερή γροθιά στην κοινωνική μήτρα της φυλετικής ανισότητας και της μεσαιωνικής υποβάθμισης του γυναικείου φύλου. Η Sandra Milo, 30αρα πλέον, αν θέλει να αποκατασταθεί, οφείλει να ακολουθήσει την πρέπουσα συνταγή γάμου. Εναλλακτικές επιλογές βίου είναι κατακριτέες. Το άγαμη, στα πλαίσια του κοινωνικού συφερτού, μοιάζει με μια ταμπέλα που στοιχειώνει. Πρωτίστως τ' όνομά της και μετ' έπειτα τη μοναξιά της. Και έτσι είναι αναγκασμένη να υπομένει και να κάνει τα στραβά μάτια στην κάθε αισχρότητα-χυδαιότητα του μέλλοντα συζύγου, ούτως ώστε να προφυλαχθεί το όνομα της από τις ανεπιθύμητες μουτζούρες των προγαμιαίων σχέσεων. Η αγγελία εύρεσης συζύγου διαφαίνεται ως ιδανικός τρόπος εύρεσης μνηστήρα, καθώς έχει το δικαίωμα να επιλέξει τον φαινομενικά καταλληλότερο απ' το πλήθος των ενδιαφερόμενων. Γνωρίζοντας έτσι την χυδαία αυτοταπείνωση της προσχεδίασης των συναισθημάτων και της μετάθεσης του αισθαντικού έρωτα σε μια μηχανιστική, σύμφωνη με το τυπικά ορθό, διαδικασία.

Απ' την άλλη ο ιδιότροπος François Périer μοιάζει ο ιδανικός εκφραστής του ακμάζοντος ρεύματος του νεοπλουτισμού. Οι άξεστοι τρόποι του, η μιζέρια, η τσιγκουνιά, ο μισανθρωπισμός και κάθε άλλη ιδιοτροπία υπαγορεύεται ως μια μηχανιστική αντίδραση στη περίοδο της καταπίεσης των πολεμικών και των προπολεμικών ετών. Η επιδίωξη της Μεγάλης Ζωής, συνώνυμο της υλικής κατανάλωσης/κατάκτησης και του ανάλογου πνευματικού μαρασμού, αποτελεί έναν αντανακλαστικό μονόδρομο στα περασμένα χρόνια της ανέχειας. Ο Antonio Pietrangeli καταλογίζει το ανάλογο μερίδιο ευθυνών και στο αποξενωμένο μοντέλο της ζωής των μεγαλουπόλεων. Όπου, όπως μας μεταφέρει δια των flash backs αλλά και των διαλόγων, καλλιεργείται ο ατομοκεντρισμός και συνεπακόλουθα ανθίζει το ρεύμα των νεόπλουτων, ως όνειρο του προλεταριάτου. Και αν αναλογιστούμε τον ρόλο της ανήλικης Chiaretta, η Μεγάλη Ιδέα φυτεύεται από νωρίς στις αξίες του ατόμου. Διαγράφοντας την αθωότητα και την παιδικότητα απ' το εφηβικό κιόλας στάδιο, το οποίο πλέον πλημμυρίζεται από υπέρμετρες εγωκεντρικές φιλοδοξίες.

Το La Visita θα μπορούσε κάλλιστα με ένα οικονομικότερο μοντάζ, που θα υπηρετούσε την αφαίρεση, να συγκαταλέγεται στις κλασσικές ταινίες της περιόδου. Παρ' όλα ταύτα αποτελεί ακόμα και σήμερα ένα χαρακτηριστικό πορτραίτο της εποχής. Με ιδιαίτερες κωμικές πινελιές. Και με μια εμπνευσμένη σκηνοθεσία. Ο Antonio Pietrangeli μάλιστα, αρέσκεται με χαμηλές γωνίες λήψεις να αναδεικνύει τα πλούσια σωματικά προσόντα της κομψότατης Sandra Milo.
Βαθμολογία 8/10