Dark City

Σκηνοθεσία: Alex Proyas
Παραγωγής: Australia / USA / 1998
Διάρκεια: 111'

Το Dark City είναι μια σκοτεινή πόλη άγνωστης τοποθεσίας. Όπου μια ισχυρή φυλή, αδιευκρίνιστης ταυτότητας, έχει απαγάγει, εν αγνοία του, έναν ανθρώπινο πληθυσμό. Και μέσω αλλεπάλληλων πειραμάτων στις ανθρώπινες μνήμες επιχειρείται η αποκωδικοποίηση της ανθρώπινης ταυτότητας. Πιο συγκεκριμένα, αντλούνται οι μνήμες από τον ανθρώπινο πληθυσμό και αποθηκεύονται σε κάποιο μηχάνημα καταγραφής μνημών, και έπειτα εμφυτεύονται νέες σχεδιασμένες μνήμες σε κάθε άτομο-πειραματόζωο. Και έτσι μελετώνται οι αντιδράσεις και οι συμπεριφορές των ατόμων σε αυτή την αλλεπάλληλη εμφύτευση ξένων μνημών. Υπάρχει όμως ένας άνθρωπος που αντιδρά διαφορετικά...


Οι μνήμες ίσως είναι ο μοναδικός μηχανισμός συγκρότησης μιας ενιαίας και αρμονικής προσωπικότητας για ένα άτομο. Καθώς αποτελεί τις διαδοχικές γέφυρες που ενώνουν το βιωμένο παρελθόν, το τρέχον παρόν και το επερχόμενο μέλλον. Κάθε στιγμή, δια της μνήμης και δια του βιώματος, μεταφέρεται στην επόμενη. Αλλοιωμένη από τις προσδοκίες, τις επιθυμίες και το γενικότερο ιδιοσυγκρασιακό γίγνεσθαι του ιδιοκτήτη της. Έτσι, ο υποκειμενικός χρόνος, αυτός που έζησε και πλέον έχει πεθάνει, περικλείεται αναπόφευκτα σ' αυτό το άγνωστο μέλλον που δεν έχει έρθει ακόμα. Προ-προσεγγίζοντας το! Επί της ουσίας η μνήμη είναι "περίπου" ένας αναστάσιμος μηχανισμός. Πάντα όμως "περίπου"! Καθώς επαναφέρει μια στιγμή παρελθόντος, όχι σαν άθιχτη καρτ ποστάλ, ούτε σαν ακτινογραφία. Αλλά σαν μια φωτογραφία αφαιρετική, μεταμφιεσμένη απ' την επίδραση του συναισθηματικού και ιδιοσυγκρασιακού υπόβαθρου του "φωτογράφου". Είναι ευνόητο πως αυτός ο μηχανισμός συγκρότησης ξεχαρβαλώνεται στο Dark City. Η εμφύτευση αλλεπάλληλων μνημών στο ίδιο άτομο αναιρεί το μοναδικό ιδιοσυγκρασιακό "είναι", αλλά και τις υποκειμενικές ιδιότητες της εκάστοτε ματιάς, αφού αυτή βομβαρδίζεται με αλλεπάλληλες και ξένες ιδιοσυγκρασίες και βιώματα, που εν τέλει αποσυνθέτουν την ταυτότητα του Υποκειμένου. Τα υποκείμενα πλέον γίνονται κτήματα αναμνήσεων, ξένων, που επιβάλλονται και αποχρωματίζουν την ανθρώπινη ταυτότητα. Τον υποκειμενικό χρόνο.


Το Dark City με την κινηματογραφική οπτική να προσομοιάζει την κόμικ αισθητική των storyboard, αποτελεί μια γοτθική sci-fi ταινία. O Proyas καταφέρνει μια ατμοσφαιρική σκοτεινιά στα σκηνικά και την πόλη του, ενώ με υπέρμετρα εφέ αποτυπώνει το μεταφυσικό της σημειολογίας του. Αλήθεια, είναι το Dark City μια τόσο μακρινή μεταφυσική πόλη; Μπορεί στον σύγχρονο κόσμο να μη γίνονται διαδοχικές αλλαξιές μεταξύ των μνημών ως την κλιμακωτή αναίρεση του χρώματος τους. Αν όμως η μνήμη έχει έναν ατομικό, μοναδικό χαρακτήρα αυτό οφείλεται στον υποκειμενικό τρόπο αλληλόδρασης του υποκειμένου με τον βιωμένο χωροχρόνο. Στις υποκειμενικές ικανότητες αντίληψης και νόησης. Όμως ο σύγχρονος άνθρωπος είναι καταδικασμένος να υδροδοτείται απ' ένα πηγάδι ανεξέλεγκτου όγκου τυποποιημένων πληροφοριών. Έτσι, αυτό που αποκαλούμε προσωπικότητα αποσυντίθεται με την διαρκή έκθεση στο κοινότυπο. Οι υποκειμενικές αντιλήψεις ισοπεδώνονται, και η ατομική ταυτότητα διαγράφεται εντός του τυποποιημένου όχλου. Αυτό που μας κάνει μοναδικούς -ο τρόπος της πνευματικής επίδρασης στο χωροχρόνο- αναιρείται. Η μοναδικότητα κατακρημνίζεται κλιμακωτά μέσω των τυποποιημένων εμφυτεύσεων αξιών, κουλτούρας και στερεοτύπων. Μέχρι το μοναδικό υποκείμενο να αντικατασταθεί απ' έναν κοινό κλώνο, προϊόν των μαζικών εμφυτεύσεων. Άραγε πόσο μακρυά είναι τα σκοτάδια της Dark City;


Όμως το Dark City, αν και σε επίπεδο ιδέας κατέχει όλα τα εφόδια, θα αρνηθεί τον ουσιαστικότερο στοχασμό πάνω στις ανθρώπινες μνήμες. Θα υιοθετήσει τα κλισέ της Αμερικάνικης ταινίας. Θα μεταβάλει τη φιλοσοφία σε λαϊκισμό. Και με έναν ανυπόστατο στρουθοκαμηλισμό θα δώσει μεταφυσικά πομπώδεις διαστάσεις στην ταινία του. Επιλέγοντας την δικαίωση και το χαϊδολόγημα του θεατή, προβάλλοντας τον άνθρωπο άτρωτο. Παρουσιάζοντας ως επιχείρημα την ανθρώπινη ικανότητα αγάπης. Και ακολουθώντας απλουστευτικά τον ήδη απλουστευτική μανιχαϊστική μέθοδο διχοτόμησης του ανθρώπου σε λογική και συναίσθημα.
Βαθμολογία 5/10