The Ghost Writer

Σκηνοθεσία: Roman Polanski
Παραγωγής: France / Germany / UK / 2010
Διάρκεια: 128'

Ο Roman Polanski είχε να γράψει και να σκηνοθετήσει σενάριό του, 11 χρόνια. Στο The Ghost Writer θα πιάσει και την πένα εκτός άλλων, και μαζί με το συγγραφέα του βιβλίου "The Ghost" Robert Harris, θα κεντήσουν το σενάριο της ταινίας. Από το The Ninth Gate είχε να συγγράψει ο Polanski. Και όμως συμβαίνει το εξής οξύμωρο: Οι ταινίες του μεσοδιαστήματος, που δεν του ανήκουν σεναριακά -συγκεκριμένα το The Pianist και το υποδυέστερο Oliver Twist- μοιάζουν οι περισσότερο αυτοβιογραφικές του δημιουργού. Καθώς, όπως γράφτηκε, υπερτονίζουν, σε μάλλον mainstream κουστούμια, την οδύσσεια ενός περιπλανώμενου. Και οι ρίζες του φυσικού προσώπου Polanski, αλλά και τα παρακλάδια, έχουν τόσες ομοιότητες σε αυτές τις ιστορίες περιπλάνησης. Και όμως ο δημιουργός στράφηκε σε ιστορίες άλλων για την αυτοπεριγραφή του, επαληθεύοντας ότι η Τέχνη δύναται να μιλήσει βαθύτερα για εμάς, παρά εμείς για τον εαυτό που παραποιούμε στο φέγγισμα του εγωμορφικού καθρέφτη. Όπως και να 'χει, το "The Ghost Writer" είναι κάτι νέο, καμωμένο με τον παλιό τρόπο, που επαναφέρει τον Roman σε πολύ υψηλό επίπεδο. Και αυτό όχι γιατί στερείται αυτοαναφορικότητας, κάθε άλλο, αλλά γιατί ξεχειλίζει σκηνοθετικής δεινότητας.


Αφανής συγγραφέας, o ανώνυμος στην ταινία Ewan McGregor, πληρώνεται αδρά από εκδοτικό οίκο για να οργανώσει-τελειώσει την αυτοβιογραφία του τέως πρωθυπουργού της Αγγλίας, του Adam Lang. Μεταβαίνει στο απομονωμένο νησί φρούριο όπου ζει η πρωθυπουργική οικογένεια. Εκεί θα συναντήσει τον Adam Lang(Pierce Brosnan), την εύθραυστη σύζυγο(Olivia Williams) και την εργατική γραμματέα(Kim Cattrall). Κατά τη διάρκεια της διαμονής του αφανούς συγγραφέα ξεσπάει ένα σκάνδαλο στο οποίο ο Adam Lang κατηγορείται για unfair χειρισμούς της τρομοκρατίας, δίνοντας υπόπτους στα βασανιστήρια της CIA. Το εθνικό, και όχι μόνο, μένος προς το πρόσωπό του τέως πρωθυπουργού κορυφώνεται. Τη στιγμή που ο Ewan McGregor επιθυμεί να ξεδιαλύνει το ομιχλώδες τοπίο γύρω απ' τον "υγρό" θάνατο του προκατόχου του στη θέση του αφανούς συγγραφέα.

Μετά την πρώτη θέαση της ταινίας, λόγω των προφανών παρομοιώσεων, όλοι έσπευσαν να ταυτίσουν τον Adam Lang του Polanski με τον Tony Blair. Ασφαλώς και ο Adam Lang αποτελεί έδαφος πρόσφορο για πολιτική κριτική προς το δίδυμο Blair-Bush, όμως ο Polanski κάνει μια πολύ ευρύτερη ταινία που αδικείται αν την περιορίσετε σε μια συγκεκριμένη και εξωφανή πραγματικότητα. Κάλλιστα για παράδειγμα θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο αποδιοπομπαίος Adam Lang συγγενεύει και με τον ίδιο το σκηνοθέτη. Το The Ghost Writer όμως είναι μια ευρύτερη πολιτικά και καλλιτεχνικά ταινία.


Ο Roman Polanski επανέρχεται ως μετρ της κινηματογραφικής αφήγησης. Ποιώντας μια μεγάλη ταινία, έστω και αν δεν είναι το recreation της Chinatown που τόσο θα ήθελε. Απογειώνει τους κώδικες του σασπένς, ενώ δε διστάζει να ανοίξει ευθέως διάλογο με την αυθεντία του είδους, τον Hitchcock. Συγκεκριμένα το film αποκτάει τεράστια δραματουργική ένταση που σε καθηλώνει απ' τη στιγμή που η αφήγηση περνάει σε εξωτερικούς χώρους. Εκμεταλλεύοντας και την φυσική τοποθεσία του Γερμανικού νησιού Sylt. Το οποίο φωτογραφείται σχεδόν απάνω σε μονόχρωμο γκρι καμβά, χάρις την εξαιρετική φωτογραφία του Pawel Edelman που διαμορφώνει μια retro αισθητική. Ενώ τέλος, η μουσική σύνθεση του Alexandre Desplat πλάθει τα κύματα που βρέχουν τη θέασή μας. Ωστόσο είναι κρίμα που η επαναφορμαρισμένη σκηνοθετική μεγαλοφυΐα του δημιουργού δε συναντάει ανάλογες ερμηνείες. Ο Ewan McGregor είναι μάλλον ανώδυνος στον πρωταγωνιστικό ρόλο, ενώ ο Pierce Brosnan μοιάζει πλέον αποδεδειγμένα περιορισμένων δυνατοτήτων. Τη στιγμή που οι γυναικείες ερμηνείες στέκονται στο ύψος τους.


Και αν αναζητούμε κάτι περισσότερο στο εννοιολογικό κομμάτι, ο Roman Polanski που αποφεύγει μια απλουστευμένη και στρυφνά δαιμονοποιημένη πολιτική ταινία μας λέει: ότι η επιτυχία των συστημάτων, σε όποιο χώρο(πολιτικό, κοινωνικό, celebrities, οικογενειακό κλπ) είναι να μεταφορτώνουν εξ ολοκλήρου τη συλλογική λασπουριά που παράγει ένα γιγάντιο σύμπλεγμα-σύστημα σε έναν μεμονωμένο αντιπρόσωπό τους. Κατευθύνοντας, ταΐζοντας και ελέγχοντας έτσι το μένος της κοινής γνώμης που αρέσκεται στην προσωπολατρία, και κυρίως στον ατομικό λιθοβολισμό. Με αυτό τον τρόπο τα εκάστοτε συστήματα εξασφαλίζουν άπλετο χώρο για τον εαυτό τους, ώστε να συνεχίζουν αδιόρατα, απερίσπαστα και ανεμπόδιστα τις οπορτουνιστικές τους πρακτικές βουρκοποιείας.

Αυτά... Α; Και αν πέρα από director's cut, production κλπ υπήρχε και reviewer's cut, θα σας συνιστούσα να κόψετε τα 3-4 τελευταία λεπτά της ταινίας. Καθ' ότι και αχρείαστα προς την πλοκή είναι, και σεναριακά ανυποστήρικτα και ούτε λειτουργούν προσθετικά. Μάλλον μειωτικά..
Βαθμολογία 7,5/10