Πέμπτη 18 Μαρτίου 2010

The Ghost Writer


Σκηνοθεσία: Roman Polanski
Παραγωγής: France / Germany / UK / 2010
Διάρκεια: 128'

Ο Roman Polanski είχε να γράψει και να σκηνοθετήσει σενάριό του, 11 χρόνια. Στο The Ghost Writer θα πιάσει και την πένα εκτός άλλων, και μαζί με το συγγραφέα του βιβλίου "The Ghost" Robert Harris, θα κεντήσουν το σενάριο της ταινίας. Από το The Ninth Gate είχε να συγγράψει ο Polanski. Και όμως συμβαίνει το εξής οξύμωρο: Οι ταινίες του μεσοδιαστήματος, που δεν του ανήκουν σεναριακά -συγκεκριμένα το The Pianist και το υποδυέστερο Oliver Twist- μοιάζουν οι περισσότερο αυτοβιογραφικές του δημιουργού. Καθώς, όπως γράφτηκε, υπερτονίζουν, σε μάλλον mainstream κουστούμια, την οδύσσεια ενός περιπλανώμενου. Και οι ρίζες του φυσικού προσώπου Polanski, αλλά και τα παρακλάδια, έχουν τόσες ομοιότητες σε αυτές τις ιστορίες περιπλάνησης. Και όμως ο δημιουργός στράφηκε σε ιστορίες άλλων για την αυτοπεριγραφή του, επαληθεύοντας ότι η Τέχνη δύναται να μιλήσει βαθύτερα για εμάς, παρά εμείς για τον εαυτό που παραποιούμε στο φέγγισμα του εγωμορφικού καθρέφτη. Όπως και να 'χει, το "The Ghost Writer" είναι κάτι νέο, καμωμένο με τον παλιό τρόπο, που επαναφέρει τον Roman σε πολύ υψηλό επίπεδο. Και αυτό όχι γιατί στερείται αυτοαναφορικότητας, κάθε άλλο, αλλά γιατί ξεχειλίζει σκηνοθετικής δεινότητας.


Αφανής συγγραφέας, o ανώνυμος στην ταινία Ewan McGregor, πληρώνεται αδρά από εκδοτικό οίκο για να οργανώσει-τελειώσει την αυτοβιογραφία του τέως πρωθυπουργού της Αγγλίας, του Adam Lang. Μεταβαίνει στο απομονωμένο νησί φρούριο όπου ζει η πρωθυπουργική οικογένεια. Εκεί θα συναντήσει τον Adam Lang(Pierce Brosnan), την εύθραυστη σύζυγο(Olivia Williams) και την εργατική γραμματέα(Kim Cattrall). Κατά τη διάρκεια της διαμονής του αφανούς συγγραφέα ξεσπάει ένα σκάνδαλο στο οποίο ο Adam Lang κατηγορείται για unfair χειρισμούς της τρομοκρατίας, δίνοντας υπόπτους στα βασανιστήρια της CIA. Το εθνικό, και όχι μόνο, μένος προς το πρόσωπό του τέως πρωθυπουργού κορυφώνεται. Τη στιγμή που ο Ewan McGregor επιθυμεί να ξεδιαλύνει το ομιχλώδες τοπίο γύρω απ' τον "υγρό" θάνατο του προκατόχου του στη θέση του αφανούς συγγραφέα.

Μετά την πρώτη θέαση της ταινίας, λόγω των προφανών παρομοιώσεων, όλοι έσπευσαν να ταυτίσουν τον Adam Lang του Polanski με τον Tony Blair. Ασφαλώς και ο Adam Lang αποτελεί έδαφος πρόσφορο για πολιτική κριτική προς το δίδυμο Blair-Bush, όμως ο Polanski κάνει μια πολύ ευρύτερη ταινία που αδικείται αν την περιορίσετε σε μια συγκεκριμένη και εξωφανή πραγματικότητα. Κάλλιστα για παράδειγμα θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο αποδιοπομπαίος Adam Lang συγγενεύει και με τον ίδιο το σκηνοθέτη. Το The Ghost Writer όμως είναι μια ευρύτερη πολιτικά και καλλιτεχνικά ταινία.


Ο Roman Polanski επανέρχεται ως μετρ της κινηματογραφικής αφήγησης. Ποιώντας μια μεγάλη ταινία, έστω και αν δεν είναι το recreation της Chinatown που τόσο θα ήθελε. Απογειώνει τους κώδικες του σασπένς, ενώ δε διστάζει να ανοίξει ευθέως διάλογο με την αυθεντία του είδους, τον Hitchcock. Συγκεκριμένα το film αποκτάει τεράστια δραματουργική ένταση που σε καθηλώνει απ' τη στιγμή που η αφήγηση περνάει σε εξωτερικούς χώρους. Εκμεταλλεύοντας και την φυσική τοποθεσία του Γερμανικού νησιού Sylt. Το οποίο φωτογραφείται σχεδόν απάνω σε μονόχρωμο γκρι καμβά, χάρις την εξαιρετική φωτογραφία του Pawel Edelman που διαμορφώνει μια retro αισθητική. Ενώ τέλος, η μουσική σύνθεση του Alexandre Desplat πλάθει τα κύματα που βρέχουν τη θέασή μας. Ωστόσο είναι κρίμα που η επαναφορμαρισμένη σκηνοθετική μεγαλοφυΐα του δημιουργού δε συναντάει ανάλογες ερμηνείες. Ο Ewan McGregor είναι μάλλον ανώδυνος στον πρωταγωνιστικό ρόλο, ενώ ο Pierce Brosnan μοιάζει πλέον αποδεδειγμένα περιορισμένων δυνατοτήτων. Τη στιγμή που οι γυναικείες ερμηνείες στέκονται στο ύψος τους.


Και αν αναζητούμε κάτι περισσότερο στο εννοιολογικό κομμάτι, ο Roman Polanski που αποφεύγει μια απλουστευμένη και στρυφνά δαιμονοποιημένη πολιτική ταινία μας λέει: ότι η επιτυχία των συστημάτων, σε όποιο χώρο(πολιτικό, κοινωνικό, celebrities, οικογενειακό κλπ) είναι να μεταφορτώνουν εξ ολοκλήρου τη συλλογική λασπουριά που παράγει ένα γιγάντιο σύμπλεγμα-σύστημα σε έναν μεμονωμένο αντιπρόσωπό τους. Κατευθύνοντας, ταΐζοντας και ελέγχοντας έτσι το μένος της κοινής γνώμης που αρέσκεται στην προσωπολατρία, και κυρίως στον ατομικό λιθοβολισμό. Με αυτό τον τρόπο τα εκάστοτε συστήματα εξασφαλίζουν άπλετο χώρο για τον εαυτό τους, ώστε να συνεχίζουν αδιόρατα, απερίσπαστα και ανεμπόδιστα τις οπορτουνιστικές τους πρακτικές βουρκοποιείας.

Αυτά... Α; Και αν πέρα από director's cut, production κλπ υπήρχε και reviewer's cut, θα σας συνιστούσα να κόψετε τα 3-4 τελευταία λεπτά της ταινίας. Καθ' ότι και αχρείαστα προς την πλοκή είναι, και σεναριακά ανυποστήρικτα και ούτε λειτουργούν προσθετικά. Μάλλον μειωτικά..
Βαθμολογία 7,5/10

7 σχόλια:

Annie_Hall είπε...

Σε διάβασα με προσήλωση και συμφωνούσα σε όλα μέχρι την τελευταία πρόταση... Τα τελευταία λεπτά τα βρήκα εξαιρετικά, πολύ καλά σκηνοθετημένα και πάνω απ΄όλα μου θύμισαν τον παλιό καλό Πολάνσκι που στο τέλος πρέπει να σε αφήσει εκτεθειμένο και χωρίς κάθαρση! Αν δεν τέλειωνε έτσι πάλι πολύ δυνατό θα ήταν απλά δεν θα ήταν Πολάνσκι...

Simply Burgman είπε...

Θέλω να το δω περισσότερο επειδή έμαθα ότι παίζει ο Γουάλας!!!!

Penelopi είπε...

Χαίρομαι που σου άρεσε η ταινία kioy, περιμένω πως και πως να την δω, οπότε θα ακολουθήσει και ο ανάλογος σχολιασμός!
Και μιας και αναφέρθηκες σε έναν αξιόλογο σκηνοθέτη, σου "κλέβω" λίγο χώρο για να προτείνω ένα πολύ όμορφο ντοκυμαντέρ που είδα χθες στο Φεστιβάλ για τον επίσης Πολωνό Andrzej Wajda, σε έργο του οποίου απ΄ότι βλέπω έχει παίξει ο Polanski (δες σύμπτωση τώρα..) Ομολογώ πως δεν τον ήξερα καθόλου όμως από αυτό και μόνο που παρακολούθησα κατάλαβα για το πόσο σημαντικό σκηνοθέτη πρόκειται. Πραγματικά όποιος έχει την ευκαιρία αξίζει αρκετά, λέγεται "Andrzej Wajda: Robmy zdjecie! - Andrzej Wajda: Let's Shoot!"(2009).

Κρίμα όμως που κρατάει μόνο
50'..:)
Καλή συνέχεια!

kioy είπε...

@Annie
Ασφαλώς,
αυτό το Α-κάθαρτο του Πολάνσκι είναι μια μαγκιά που παρ' ολίγον να την ξεχάσουμε.

Δεν αναφέρομαι σ' αυτό,
όμως δε θα μπω στις λεπτομέριες του finale για να μη spoileriasw.
Η κάτι εκλαμβάνουμε διαφορετικά στο φινάλε,
ή κάτι άλλο εξέλαβες απ' το κείμενο!

Καλή σου μέρα!!!

@Fauntleroy
Έχει ένα σύντομο πέρασμα... Πολύ ευχάριστο!
Να τη δεις,
γιατί είναι καλή ταινία...

@Penelopi
Πολύ ευπρόσδεκτες οι προτάσεις πάντα. Ειδικά όταν αναφέρονται δυο τόσο μεγάλα ονόματα σε μία πρόταση! Θα το αναζητήσουμε...

Περιμένω εκτενέστερη ανταπόκριση απ' το φεστιβάλ ε; :)
Και ασφαλώς τη γνώμη σου για το Ghost!

Καλημέρα!

lef teris είπε...

terastia patata!!!
tipota den thimizei ton palio kalo polanski,sigoura i xeiroteri tainia toy kai i poio bareti!

kioy είπε...

@tentas
Όπως διαφαίνεται, διαφωνώ καθέτως.
Δε με στεναχωρεί η διαφωνία, αλλά το ό,τι η δογματική σου τοποθέτηση δε μου αφήνει περιθώρια για γόνιμη συζήτηση...

Γιώργος Καλαποθαράκος είπε...

Annie_Hall είναι ακριβώς όπως το είπες, τα τελευταία λεπτά ανήκουν μόνο στον Πολάνσκι. Ποιός άλλος θα μπορούσε να το γυρίσει αυτό το φινάλε και να του το εγκρίνουν κίολας!; Τenta, αυτή τη φορά διαφωνούμε...