Παρασκευή 29 Ιανουαρίου 2010

City of Life and Death


Σκηνοθεσία: Chuan Lu
Παραγωγής: China / Hong Kong / 2009
Διάρκεια: 132'

Η ταινία μπορεί να ειδωθεί ως ένας φόρος τιμής για την πόλη της Nanking, τους Κινέζους υπερασπιστές της και τον άμαχο πληθυσμό που αφανίστηκε με κραυγαλέα ωμότητα από τα Γιαπωνέζικα στρατεύματα κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου πολέμου το 1937. Η συγκεκριμένη ιστορική περιοχή δεν έχει αποκρυσταλλωθεί πλήρως μέχρι και σήμερα. Με τους Κινέζους να κάνουν λόγο για 300.000 "δολοφονίες", και τους Γιαπωνέζους να μην επαληθεύουν και να αρνούνται ακόμα και σήμερα μια επίσημη συγνώμη προς το λαό της Κίνας. Ωστόσο το City of Life and Death είναι κάτι πολύ ευρύτερο, και θα ήταν τουλάχιστον άδικο να το περιορίσουμε σε οποιαδήποτε χρονικά και γεωγραφικά πλαίσια.


Το City of Life and Death είναι ένα αριστουργηματικό αντιπολεμικό δράμα, που αξίζει δικαιωματικά μια θέση στο κινηματογραφικό πάνθεον του είδους. Στην εναρκτήρια συγκλονιστική σεκάνς, ο Chuan Lu συναντάει τον Elem Klimov του Idi i smotri, και με μια επιβλητικά ιμπρεσιονιστική φόρμα καταδικάζει απερίφραστα τη φρικαλεότητα του πολέμου. Η κάμερα λοξοβολάει σε κατάσταση ναυτίας, λαβωμένη από τα πυρρά της απάνθρωπης πολεμικής αποκρουστικότητας. Ο Chuan Lu παραδίδει μια μαγική και ανεπανάληπτη σκηνοθεσία. Η λυρικότητα συναντά την ωμή βία με οξύμωρα ποιητικό τρόπο. Και ο ρεαλισμός παντρεύεται το φορμαλισμό, σε μια ωριμότατη προσέγγιση που υπερβαίνει κατά πολύ το να χαρακτηρισθεί ως ένα απλό "σκηνοθετικό πείραμα". Και όλα αυτά γράφουν σε μια επίμονα μονοχρωματική φωτογραφία. Το λευκό και το μαύρο, η ζωή και ο θάνατος, η δυστυχία και η ευτυχία, η επιβίωση και ο αφανισμός σ' ένα εφιαλτικό παιχνίδι αντιθέσεων.

Μετά το συγκλονιστικό άνοιγμα της αυλαίας, που κόβει πραγματικά την ανάσα, ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί η αλλαγή ρότας του Κινέζου σκηνοθέτη με την επιλογή να αναδείξει τη συλλογική, οικουμενική και πανάνθρώπινη φρικωδεία του πολέμου, επικεντρώνοντας στα ατομικά στοιχεία-μέρη που τον απαρτίζουν. Όχι, δεν καταφεύγει στο εύκολο μελόδραμα, και η ταινία παρά την εστιασμένη αφήγηση της απέχει πολύ απ' το να χαρακτηρισθεί στρατευμένη. Αντιθέτως, ο Chuan Lu παρατηρεί εκατέρωθεν τις δυο πλευρές έχοντας ξεκάθαρη αποστολή. Ο θάνατος είναι ο αντιχώρος της ζωής. Η εξουσία της υποταγής. Η υγεία της εξαθλίωσης. Η κάθε έννοια επεισέρχεται σε ένα χωροταξικό ισοζύγιο και παράγεται ως το αρνητικό της άλλης. Καθρεφτίζοντας την αδυναμία του ανθρώπινου παράγοντα να επιδράσει σε αυτή τη νομοτελειακή και συστημική αλληλόδραση των χώρων(όχι με τη γεωγραφική έννοια). Ο πόλεμος είναι η απουσία του ανθρώπινου. Ο χώρος γίνεται μια μάσκα επιβολής πάνω στον άνθρωπο. Τον αλλοιώνει, τον υποτάσσει και τον εκμηδενίζει. Μα κυρίως τον ακρωτηριάζει υπδεικνύοντας χλευαστικά την ανεπάρκεια του πνεύματος να επιδράσει στην ύλη. Έτσι, νομοτελειακά η ζωή μεταφράζεται σε θάνατο, η ευτυχία σε δυστυχία, η επιβίωση σε κακουχία κ.ο.κ. σ' ένα σύστημα που λειτουργεί ανεμπόδιστα δίχως τριβές. Κλείνοντας έναν φαύλο κύκλο, η ατομικοκεντρική εστίαση του Chuan Lu, μέσω των μηχανισμών των αυτοματοποιημένων αντιθέσεων, επιτυγχάνει μια ευρύτερη και συλλογικότερη θέαση στη βαρβαρότητα του πολέμου.


4 Μαρτυρίες πολέμου.

Κινέζος στρατιώτης στη Nanking: Έτρεχα μπροστά. Πίσω μου ποδοβολητά από σφαίρες σώριαζαν τους συμμάχους μου στο χώμα. Εγώ έβλεπα τη θάλασσα. Έτρεχα όλο ευθεία. Προς τη λεία λεπτή γραμμή που χυνόταν ως το χείλος των οριζόντων. Έλεγα θα σε φτάσω. Θα γίνω ψάρι και θα φύγω... Έλεγα.-


Yuriko, Κινέζα αιχμάλωτη πολέμου: Εξουσία εδόθη σε τέρατα με δύο κεφαλές. Το πρόσταγμα τους, πρόσταγμα θανάτου. Σήκωσα το χέρι μου ψηλά. Ήξερα πως δεν υπάρχει επιστροφή. Θα ξέσκιζα τη σάρκα μου σε χίλια κομμάτια. Μέχρι να χάσω τη μορφή μου. Χωρίς νόημα. Εξασφαλίζοντας μερικές κλεμμένες ανάσες και μια παράταση στο μαρτύριο μας. Όχι δεν είχα επιλογή. Η ελπίδα σε σπρώχνει να υπομένεις τον πόνο.

Xiaodouzi, παιδι στον Κινέζικο στρατό: Είδα το θάνατο στα μάτια χίλιες φορές. Και κάθε που πέθαινα γεννιόμουν μ' ένα φόβο μεγαλύτερο. Είδα τον ήλιο να ανατέλλει μέσα από νεκρά σάρκινα πτώματα τρεις φορές. Και εγώ κρατούσα την αναπνοή μου να μη μ' ακούσουν. Και τώρα προχωράω για ώρα χωρίς να βλέπω σύννεφα καπνού. Οι σφαίρες έπαψαν να δονούν στα τύμπανα μου. Ουρλιαχτά απόγνωσης σβήνουν σαν ιαχές μακρυσμένες στο χθες μου. Περπατάω ανάμεσα στα ψηλά ξανθά χορτάρια. Δε φοβάμαι. Έμαθα τον θάνατο. Ζωή, τώρα είναι η σειρά σου...


Kadokawa, Ιαπωνέζος λοχίας: Κάθε μέρα αφαιρώ εκατοντάδες ζωών. Η μεγαλύτερη κτηνωδία ξεχύνεται μπροστά μου. Και εγώ πρωταγωνιστής. Τρέμω μπροστά στο αιμόλουτρο αγνώστων. Όμως ασάλευτα εκτελώ την ίδια εντολή. Ξανά και ξανά. Πάει καιρός από τότε που δεν έχω είδωλο στον καθρέφτη. Και όταν δεν έχεις είδωλο στον καθρέφτη, πάει να πει πως η ζωή είναι πιο δύσκολη απ' το θάνατο.


Το City of Life and Death είναι ένα αριστούργημα. Ένα ανεπανάλληπτο εικαστικό κομψοτέχνημα και μια βροντερή ηχώ στην δυσωδία της πιο φριχτής πράξης. Του πολέμου, της νομιμοποιημένης δολοφονίας.
Βαθμολογία 9,5/10

16 σχόλια:

Chris Z. είπε...

Τόσο πολύ?? Και να φανταστείς ότι το προσπέρασα με σχετική άνεση..
Thanks...
;)

kioy είπε...

Τι να σου πω; Εμένα όπως κατάλαβες με συνεπήρε! Τώρα περιμένω τις δικές σου εντυπώσεις!

Ανώνυμος είπε...

Εξαιρετικό!
Αλλά για πολύ γερά στομάχια

kioy είπε...

@Zamuc
Χμ, ναι όντως! Μερικοί δεν άντεξαν το πρώτο σοκκαριστικό και αριστουργηματικό 30λεπτό και φύγαν απ' την αίθουσα!

W. είπε...

Λοιπόν, ειλικρινά, μετά από αυτήν την κριτική έχω πολλή περιέργεια να το δω!

Το πρώτο 30λεπτο τί έχει;; Σφαγές αλά ΣΤΡΑΤΙΩΤΗΣ ΡΑΪΑΝ;

kioy είπε...

@costello

Μη το χάσεις!

Όχι!

Nathalie είπε...

Μου άρεσε αλλά δεν μπορώ να καταλάβω τον πανικό. Ναι ήταν καλό φιλμ, αλλά είδα 25 ταινίες στις Νύχτες Πρεμιέρας και δεν είναι καν στο Top Five μου. Σε κάποια σημεία το βρήκα κλισέ ενώ κάποια άλλα τα βρήκα χωρίς λόγο αργά. Δεν με ενοχλεί γενικά το να είναι "αργή" μια ταινία, δηλώνω μεγάλη οπαδός των Αγγελόπουλο και Ταρκόφσκι πχ. αλλά το να γίνεται για να γίνεται με ενοχλεί.
Ότι είναι βαρύ είναι. Εγώ καπάκι είδα το "Until the light takes us", με θέμα την black metal σκηνή στη Νορβηγία και το πως συνδέθηκε με κάψιμο εκκλησιών, αυτοκτονίες και δολοφονίες και με έπιασε το στομάχι μου. Ήμουν τελείως φεύγα μετά..

kioy είπε...

@Nathalie
Γεια σου Nathalie! Τι εννοείς όταν μιλάς για πανικό;

Προσωπικά μου άρεσε πολύ η ταινία... Γράφω τους όγους εντός του κειμένου. Σκηνοθετικά και οπτικά τη θεωρώ σημαντικό επίτευγμα. Το σενάριο ναι, μπορείς να πεις πως έχει διφορούμενα σημεία. Και αν δε βρεις μια λειτουργικότητα σ αυτά, μπορείς εύκολα να το καταδικάσεις σαν ένα τυπικό μελλόδραμα, ή και σε μια στατική ηθική σημειολογία. Αλλά όλα είναι θέμα οπτικής. Έτσι;

Καληνύχτα!

Nathalie είπε...

Ναι εννοείται.. Δεν παρεξηγώ, γούστα είναι αυτά. Απλά το'δα με παρέα και ξετρελάθηκαν όλοι κι εγώ απλά έμεινα με την εντύπωση ότι είδα μια καλή ταινία αλλά ΟΚ.. Καλημέρα!

ΠΑΝΟΣ είπε...

Τι δεν έχει εξασφαλίσει διανομή; Τόσο κόπι πέιστ πια; :Ρ
Πολύ καλή ταινία φίλε, συμφωνώ, όχι τόσο βέβαια με τον βαθμό. Το τελευταίο μισάωρο είναι άπιαστο.

Nathalie είπε...

Tελικά βρήκε διανομή ;)

ΠΑΝΟΣ είπε...

Αν βρήκε λέει;... Ελπίζουμε να πάει και καλά.

kioy είπε...

Καλησπέρα Πάνο. Διορθώθηκε το κείμενο, ήταν γραμμένο για τις Νύχτες!

Και βρήκε διανομή(από τη δυναμική Nutopia) και πάιζεται και μακάρι να φέρει κόσμο στις αίθουσες...

europanos είπε...

Γεια σου φίλε, διαφωνώ με ορισμένα σκέλη της κριτικής σου και σαφώς δε συμμερίζομαι τον ενθουσιασμό σου για την ταινία.

Η αναλυτική κριτική μου εδώ:

http://cineparmenos.blogspot.com/2010/02/2009-7-10.html

ναυτίλος είπε...

Για μια φορά ακόμη με βρίσκεις απόλυτα σύμφωνη.Η ταινία με καθήλωσε από την πρώτη κιόλας σκηνή.Ο παραλογισμός του πολέμου έχει αποδοθεί εξαιρετικά.
Αποκορύφωμα η σκηνή της ιαπωνικής γιορτής προς το τέλος. Μου θύμισε αντίστοιχες σκηνές από Κουροσάβα(τα όνειρα;;)
Πόσο διαφορετική προσέγγιση από τον αντίστοιχο δυτικό κινηματογράφο...
Μοναδική διαφωνία: Η Γιουρίκο είναι(όπως κατάλαβα) γιαπωνέζα πόρνη που ακολούθησε(με τη θέλησή της;) το ιαπωνικό στράτευμα.

Καλό απόγευμα kioy!! Νάσαι πάντα καλά!
Χρυσάνθη

kioy είπε...

@europanos
Τοποθετήθηκα στην μεστή παρουσίασή σου φίλε μου!

Καλό μεσημέρι!

@ναυτίλος
Γεια σου Χρυσάνθη!
Όντως έχει μια "ποιητική" απο Κουροσάβα η τελευταία σκηνή. Καθηλωτική...

Νομίζω πως το City of Life and Death έχει ένα μοναδικό χάρισμα: τον τρόπο με τον οποίο παντρεύει τη μορφή του κλασσικού κινηματογράφου σε μια μοντέρνα αεπικόνιση, πιο προσφιλή στο σύγχρονο σινεμά!

Για τη Γιουρίκο ευχαριστώ για την επισήμανση. Η αλήθεια είναι πως μου είναι αδύνατο αυτή τη στιγμή(το έχω δει Σεπτέμβρη το film) να ανακαλέσω απ' τη μνήμη μου την ακρινή ταυτότητα της.

Καλό μεσημέρι!
Ευχαριστώ για την ανάγνωση!