Bad Timing

Σκηνοθεσία: Nicolas Roeg
Παραγωγής: England / 1980
Διάρκεια: 123'

Βρίσκεσαι σε μια γκαλερί, πιθανόν στη Βιέννη. Η καλλιτεχνική φλόγα σβήνει ακουμπισμένη στο μουσαμά που αναπαύονται περίτεχνα αποστάγματα ψυχής. Σιγή ως ήχος, ή καλύτερα ο απόηχος, της νεκρικής γαλήνης που αποπνέεται από το ελιτιστικό τοπίο μιας γκαλερί. Σιγή και φλόγα. Αντίφαση. Θα λάβεις μια πρόσκληση για έναν χορό blues. Η αντίφαση γιγαντώνεται. Τα blues αποτελούν ίσως τον πιο εσωτερικά ταραχώδη ρυθμό, καθώς γεννήθηκαν στον από καταβολής πολυπαθέστερο πληθυσμό της γης, τους Αφροαμερικάνους. Οι αντιθέσεις αναμιγνύονται επικύνδινα στις μπλέ νότες τους. Δίψα. Επιθυμία. Πάθος.


Ο Alex Linden(Art Garfunkel) καθηγητής ψυχολογίας του Πανεπιστημίου γνωρίζει τη Milena(Theresa Russell). Αυτή είναι λεύτερη και ανάλαφρη σαν τον αέρα. Αυθόρμητη, γελαστή, ασυγκράτητα ανεξέλεγκτη. Αυτός είναι μετρημένος, σοβαροφανής, προσεγμένος και μαγκωμένος στο συμβατικό πρέπει. Θέλει να 'ναι κυρίαρχος. Διατηρώντας την προεδρική θέση τυο ψυχαναλυτή. Κοινή συνιστώσα το ερωτικό πάθος. Η φλόγα του θα κάψει και τους δύο. Περισσότερο αυτή. Την θαυματουργικά όμορφη Μιλένα. Βρίσκεται από κάτω. Χωρίς αυτοεκτίμηση, χωρίς αυτοσεβασμό, παραδομένη ολοκληρωτικά θα υποκύψει στο αδιέξοδο των παθών της. Αυτός στων ενστίκτων του. Μια περίπου αυτοκτονία τους χωρίζει.

Η αφήγηση διατρέχεται σε δύο χρόνους. Στον σύντομο παροντικό παρακολουθούμε τις απέλπιδες προσπάθειες των ιατρών να επαναφέρουν τη Μιλένα μετά την απόπειρα αυτοκτονίας. Ο κυρίαρχος φιλμικός χρόνος εκτείνεται στις μνήμες του Άλεξ. Ακατάστατες μνήμες, σε πλήρη σύγχυση, αποκαλύπτουν το παρελθόν. Όχι γραμμικά. Δεν υπάρχει γεωμετρία του χρόνου εντός μας. Μας κατοικεί ακαθόριστα. Ακαθόριστα και τα flash backs. Βάσει του κριτηρίου της έντασης και όχι της χρονικής ταξινόμησης. Μέσα από τις μνήμες, που δεν αποσκοπούν σε μια γεγονοτολογική καταγραφή -αυτή είναι και η μέγιστη επιτυχία του Bad Timing-, χαρτογραφείται ολόκληρη η εσωτερική διάσταση της παθιώδους σχέσης των δύο. Η αλήθεια αποκαλύπτεται. Όχι φαινομενικά. Αλλά ουσιαστικά. Όλη αυτή η διαδρομή ακουμπάει σε εσωτερικά, ψυχαναλυτικά μονοπάτια. Στα εσωτερικά μονοπάτια του Άλεξ. Που επίπονα σκαλίζει τους συνειδησιακούς δρόμους του "Καθαρτηρίου". Αρκεί να παρατηρήσουμε τη σχέση του Άλεξ και του Harvey Keitel που προσχηματικά υποδύεται τον αστυνόμο.


Αν δεν το αντιληφθήκατε το Bad Timing αποκαλύπτεται παντελώς ψυχογραφικά. Αρκεί να ρίξετε μια ματιά στο ντεκουπάζ και τα κάδρα. Η πειραματική σκηνοθεσιά του Nicolas Roeg δε διστάζει να φωτογραφίσει άκρως παράδοξα κάδρα. Σ' αυτά δεν περιγράφεται το σχήμα της στιγμής. Είναι εκείνο της ψυχής που περικλείεται εντός τους. Η χρήση της μουσικής, ομοίως αριστουργηματική, μας θυμίζει πως το Bad Timing(εγκληματικά μεταφρασμένο Η Δύναμη Της Σάρκας) σημαίνει το ανεκπλήρωτο του συγχρονισμού της εξωτερικής στιγμής με τον έσω τόπο. Του καιρού με το ρολόι. Η απόσταση είναι το εύρος του "τόπου" του Καθαρτηρίου.


O Nicolas Roeg έχοντας ως βάση τις αρχές της ψυχανάλυσης θα αναδιατυπώσει το περιεχόμενο των λέξεων αλήθεια-ψεύδος. Τι ασταθείς λέξεις; Ο σκηνοθέτης, σ' έναν ευφυή διάλογο, μας πληροφορεί πως αλήθεια ή ψέμα υπάρχει στα λεγόμενα μόνο εντός του πλαισίου αναφοράς που συνθέτει την ύπαρξη του εκάστοτε πομπού. Ποιος ο λόγος συνταύτισης της αλήθειας και του ψεύδους ως κριτήρια επιβεβαίωσης της φαινομενικής πραγματικότητας; Αφού, αν ακολουθήσεις την όποια πρόταση, ανεξαρτήτως του βαθμού επαλήθευσης της, και σπάσεις το πέτρινο κουφάρι του ορθού και του εσφαλμένου, θα εκχυμώσεις μια ουσία βαθιά αληθινή, που υπερβαίνει το αληθές της κάθε τυχαιοκρατικής φαινομενικότητας. Απογυμνώνοντας έτσι την βαθύτερη φύση της α-λήθειας.


Ο Roeg, με όπλο πάντα της τέχνη της ψυχανάλυσης, θα μας ταράξει ακόμα περισσότερο. Ορίζοντας την παρατήρηση ως κατασκοπία. Ο σπόρος φυτεύεται στη σεκάνς της διδασκαλίας. Για να επιβεβαιωθεί τρανότερα δια της εικόνας, και τις κατασκοπικής φύσεως παρατηρήσεις του Άλεξ. Άλλωστε η κατασκοπία: συνίσταται στις εντεταλμένες παρατηρήσεις που εξυπηρετούν κάποιο συγκεκριμένο σκοπό. Σε εσωτερικό όμως επίπεδο, η κάθε παρατήρηση λειτουργεί ως μέσο πλήρωσης και δια(σ)τροφής της νόησης. Να ο σκοπός! Και να η παρατήρηση το ίσο της κατασκοπείας! Ο Roeg στο ευφυέστατο φινάλε θα πειράξει τους όρους παρατηρητή και παρατήρησης. Και συγκεκριμένα ψυχαναλυτή και ψυχαναλυόμενου. Με τον Άλεξ να υποβαθμίζεται μπρος στην οπτικά υπερυψωμένη Μιλένα(βλέπε φώτο κάτω). Ενώ τέλος, και κάπως σαδιστικά, το μπαλάκι θα ριχτεί στον θεατή. Ο οποίος σε μια τέτοια ανάγνωση δεν νοείται ως ο παρατηρητής, αλλά ως ο κατάσκοπος του δράματος. Ιδίως αν αποδεχτούμε πως η "Τέχνη" εξυπηρετεί κάποιον (υποκειμενικό) σκοπό εντός της κάθε εξατομικευμένης ύπαρξης!


To Bad Timing αποτελεί ένα μεγάλο film. Ίσως απ' τα μεγαλύτερα film του Roeg. Που αδίκως λογοκρίθηκε από τη διανομή, και η σχέση του με το κοινό έπεσε σε καταναγκαστική δίαιτα. Τροφοδοτείται από τις αρχές τις ψυχανάλυσης όπως καταδείξαμε με τρισμέγιστη εμμονή. Ενώ παράλληλα θα σας ικανοποιήσει τόσο και ως πλοκή μυστηρίου, με μπόλικα νεο-νουάρ στοιχεία, όσο και αισθητικά με την πειραματική του σκηνοθεσία, αλλά και την άγρια καλαισθησία του!
Βαθμολογία 9,5/10