Mädchen in Uniform

Σκηνοθεσία: Leontine Sagan-Carl Froelich
Παραγωγής: Germany / 1931
Διάρκεια: 88'

Ένα θαμμένο διαμάντι του παγκόσμιου κινηματογράφου ετούτη η ταινία. Το θηλυκό στοιχείο τόσο στις ερμηνεύτριες, όσο και στη δημιουργία(Leontine Sagan) έχει την τιμητική του. Σε μια ταινία προμήνυμα για το φασιστικό γερμανικό έκτρωμα που επακολούθησε.


Η ιστορία εξελίσσεται σ' ένα σχολείο θηλαίων της Γερμανίας. Τα πάντα τελούνται σύμφωνα με το αυστηρό πρωτόκολλο πειθαρχίας της διευθύντριας. Η οποία στην εκτελεστική της ομάδα έχει υπόδουλες εργαζόμενες, που υλοποιούν την στρατοκρατική εκπαίδευσή της. Οι μαθήτριες, δεκατετράχρονες κορασίδες, ζουν έγκλειστες υπό καθεστώς καταπίεσης. Όμως οι έφηβες και συναισθηματικές καρδιές τους δραπετεύουν μέσα από μικρές χειρονομίες. Ένα βιβλίο, μια σοκολάτα, μια φωτογραφία, ένα φόρεμα, η επικοινωνία, ή ένα εξομολογητικό γράμμα είναι ικανά στοιχεία να σπάσουν τον ασβέστη της κτηνώδους εκπαίδευσης απ' το κακοποιημένο πρόσωπό τους, και να εμφορήσουν πάνω του ανοιξιάτικα χαμόγελα. Σε αντίθεση με τις λοιπές καθηγήτριες, υπάρχει μια δασκάλα(Erzieherin Fräulein von Bernburg), κόντρα στις αξίες της διεύθυνσης, που έρχεται κοντά στα παιδιά. Σπάει τον απρόσωπο φλοιό, και επιδεικνύει αληθινή και ουσιαστική τρυφερότητα. Η Manuelle μια συναισθηματική μαθήτρια, κεραυνοβολείται απ' το υπό εξαφάνιση ενδιαφέρον της δασκάλας. Τα διψασμένα από καταπίεση συναισθήματά της καθηλώνονται, και μια ανθρώπινη ερωτική φλόγα διακρατεί ζεστή την παγωμένη ψυχή της.


Το Mädchen in Uniform παρ' ότι περιέχει μια ανατρεπτική, αλλά και "πλατωνική" ομοφυλοφιλική αναφορά, είναι περισσότερο μια ταινία προειδοποίησης και καταγγελίας του κτηνώδους συστήματος εκπαίδευσης της Γερμανίας. Ένα σύστημα, καθρέφτης του εντόπιου πολιτισμού και αντίστροφα, που γέννησε ένα απ' τα πιο φριχτά επεισόδια της ανθρωπότητας, το ολοκαύτωμα και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Και αν αντιληφθούμε ότι το film χρονικά δημιουργείται 2 έτη πριν ο Χίτλερ ανέλθει στην εξουσία, θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι τραυματικά προφητικό. Το Mädchen in Uniform μας ξεναγεί σ' ένα εκπαιδευτικό σύστημα παραγωγής κλώνων. Κάτω από αυστηρούς, φασιστικούς κανόνες και διαταγές συλλογικής πειθαρχίας και καταπίεσης, η (δια)μόρφωση συνιστάται στην ατομική διαγραφή. Ο συναισθηματικός ευνουχισμός αποτελεί τον πρωταρχικό σκοπό. Άλλωστε η ύπαρξη ενός κάποιου συναισθήματος αποτελεί τη ρωγμή στο πορτραίτο του ιδανικού ανθρώπου. Του ιδανικού ανθρώπου που ονειρεύτηκε το φασιστικό έκτρωμα.


Τα πάντα οπτικοποιούνται με σκηνικά χειρουργικής αφαίρεσης. Τα μαλλιά των κοριτσιών, ξεριζωμένα καταπιέζονται σε στενάχωρους κότσους. Τα προσωπικά αντικείμενα απαγορεύονται δια νόμου. Οι εισροές απαγορεύονται. Οι εκροές επίσης. Η αλυσίδα πρέπει να είναι ελεγχόμενη, και συμβατή με τα πρότπυα υπακοής και πειθαρχείας. Οι μαθήτριες, αλλά και οι δασκάλες, στραγγαλίζονται μέσα σε κουστούμια στεγνής ομαδοποίησης. Στολές ατομικής διαγραφής. Ενώ οι τοίχοι του σχολείου είναι κατάλευκοι. Ούτε ένας πίνακας, ούτε μια φωτογραφία. Τα παράθυρα τσιμεντωμένα. Ένα τοπίο-σκηνικό κλινικής αποστείρωσης. Εφάμιλλο της μεθοδικής διαδικασίας της ατομικής αποσυναισθηματοποίησης. Ή καλύτερα της ανθρωποδιαγραφής.


Η Leontine Sagan και ο Carl Froelich προειδοποιούν. Σε μια ατμόσφαιρα απειλής, που κορυφώνεται στη σκιά του τελικού αυτοκτονικού επεισοδίου, προφητεύουν την προδιαγεγραμμένη τροχιά αυτού του πειθαρχολάγνου συστήματος παραμόρφωσης. Ωστόσο, ταυτόχρονα δεν παύουν να είναι και αισιόδοξοι. Οι μαθήτριες δεν επαναστατούν. Όμως, οι θερμές εφηβικές καρδιές τους αρνούνται να παραδοθούν στους πάγους των αφέντων τους. Η συναισθηματική επαφή και η ανθρώπινη επικοινωνία φαντάζουν ως τα ιδανικά αντιόπλα της μηχανιστικής διαδικασίας ανθρωποδιαγραφής. Ενώ τι πιο αισιόδοξο, από μια δασκάλα που διαγράφει όποιο νόμιμο δικαίωμα εξουσίας ώστε να εκμηδενίσει τις αποστάσεις της από τους μαθητές της; Όταν ο εκπαιδευτής και ο εκπαιδευόμενος εξισωθούν πάνω από την ιεραρχική ταξινόμηση των ρόλων τους, ο αποστάσεις διαγράφονται. Και ο εκπαιδευτής σημαίνει άνθρωπος. Και ο εκπαιδευόμενος σημαίνει άνθρωπος. Και ο εκπαιδευτής σημαίνει εκπαιδευόμενος.

Το Mädchen in Uniform είναι ένα παγκόσμιο αριστούργημα. Ογδόντα χρόνια από τη γέννηση του φαντάζει αγέραστο. Με έντονη κινηματογράφηση. Σπάνιας στοχαστικότητας για την εποχή του. Φαντάζει ο πρόγονος ενός Haneke, ή ο άχρονος μελετητής της επαναλαμβανόμενης ανθρώπινης βαναυσότητας.
Βαθμολογία 9,5/10