Χρυσόσκονη

Σκηνοθεσία: Μαργαρίτα Μαντά
Παραγωγής: Greece / 2009
Διάρκεια: 85'

Αυτή είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της Μαργαρίτας Μαντά. Με πλούσιο κινηματογραφικό βιογραφικό, όντας συνεργάτιδα του Θεόδωρου Αγγελόπουλου και της Όλγας Μαλέα μεταξύ άλλων. Η Χρυσόσκονη είναι μια ταινία επανεξέτασης των αστραπιαίων αλλαγών της καθημερινότητας και μια ταινία συναισθηματικής νοσταλγίας του πιο "ανθρώπινου" παρελθόντος.


Όπως μας εξομολογήθηκε η σκηνοθέτης στα πλαίσια του Fog Films η ταινία προέκυψε απ' την ανάγκη της να εκφράσει τον προβληματισμό, και την απέχθειά της, για μια πόλη που αλλάζει διαρκώς. Που αλλάζει με χυδαίο τρόπο. Αφήνοντας τον ελάχιστο χώρο και χρόνο στο ανθρώπινο. Μετατρέποντας μας σε κυνηγούς, και δούλους ταυτόχρονα, μιας νέας τάξης πραγμάτων, ενός νέου κομπιουτεραρισμένου και στείρου τρόπου ζωής, που έχουμε αποδεχθεί και καθιερώσει με τη χλιαρή συναίνεση μας. Και κυρίως με τη συναισθηματική αδράνεια μας.

Η πλοκή έχει να κάνει με τρία αδέρφια που βρίσκονται στο μεσοδιάστημα της λήψης μιας απόφασης. Αυτή της κατεδάφισης και της πώλησης του πεπαλαιωμένου πατρικού σπιτιού. Τα οικονομικά οφέλη αυτονόητα. Ο αδερφός, ένας δραστήριος δικηγόρος, υποστηρίζει ένθερμα την λύση της αντιπαροχής. Τη στιγμή που η μία αδερφή τείνει συγκαταβατικά προς το μέρος του, ενώ η έτερη εναντιώνεται πεισματικά, μη όντας διατεθειμένη να αποχωριστεί τις ανήλικες και νοσταλγικές μνήμες του παρελθόντος που είναι συνδεμένο με το πατρικό σπίτι.

Η πλοκή είναι κυρίως προσχηματική. Η Μαργαρίτα Μαντά χρησιμοποιεί εργαλειακά τις αποκλίνουσες ζωές των τριών αδερφιών με φόντο τη σύγχρονη Αθήνα για να περιγράψει καθολικά το σημερινό τοπίο της πόλης. Ένα τοπίο πλήρους αποξένωσης. Αισθητικής και βιοτικής χυδαιότητας. Ένα τοπίο τρέλας! "Τι συμβαίνει πια σε αυτή την πόλη;" αναρωτιέται η συναισθηματική πρωταγωνίστρια. Μυρίζεις τον αέρα. Αλλαγμένος και αυτός. Μυρίζει τις κομπρέσες μιας οπισθοδρομικής ανάπτυξης. Άνθρωποι φοβισμένοι, σκυφτοί που τρέχουν να προλάβουν το χρόνο. Ποιος χρόνος σου ανήκει, όταν το βλέμμα δεν κάθεται στο χώρο;


Κινηματογραφικά η Μαντά παίρνει ένα σημαντικό ρίσκο για μεγάλου μήκους ταινία. Παρουσιάζει την αφήγηση μέσω πλάνων που κινηματογραφούν τις μονωμένες ζωές των ηρώων και των υποηρώων. Αποξένωση σημαίνει η μόνωση του εγώ από το περιβάλλον. Έτσι και οι επιμέρους σεκάνς δε βρίσκουν σημεία τομής. Πρόκειται για αυτοτελείς σκηνές αστικής αποξένωσης. Για τη γιγάντωση του "εγώ". Μες σε ζωές ανέραστες, δίχως άγγιγμα. Η Αθήνα ως φόντο παρέχει τα πρωτογενή υλικά, και το ενίοτε ευφυές και ενίοτε εκβιαστικό σενάριο επιτυγχάνει, έστω κομπιάζοντας, το στόχο του.

Το πρόβλημα στη δομή του φιλμ θα φανεί όταν θα χρειαστεί οι επιμέρους ιστορίες να συρραφούν. Η Μαντά προσφεύγει στους οικογενιακούς δεσμούς των ηρώων. Και μας παρουσιάζει μια καραμελωμένη εκδοχή συμφιλίωσης. Δίχως υπόβαθρο, στοχεύοντας αποκλειστικά στη συναισθηματική λύτρωση. Και έτσι τελικά, πίσω από την φαινομενική αθωότητα της χρυσόσκονης κρύβεται η καμουφλαρισμένη ενοχή της παραίτησης και της εύκολης δικαίωσης.

Εν τέλει, η Χρυσόσκονη βασίζεται στην καλή πρόθεση του θεατή, δίχως κάποιο εμβαθύ κοινωνικοπολιτικό υπόβαθρο. Είναι μια ταινία που εναντιώνεται αυστηρώς συναισθηματικά, και επί της ουσίας κάπως αναιμικά, στο αστικό τρεχαντήρι του Δυτικού πολιτισμού. Ζητώντας απ' τον θεατή την επανεξέταση της ακατάσχετης ροής των αλλαγών που έχουμε υποθάλψει αβίαστα στη ζωή μας.
Βαθμολογία 4,5/10