Κλειστοί Δρόμοι

Σκηνοθεσία: Σταύρος Ιωάννου
Παραγωγής: Greece/ 2000
Διάρκεια: 101'

Οι "Κλειστοί Δρόμοι" είναι ένα ανθρώπινο ντοκιμαντέρ για τη σκληρή ζωή των μεταναστών. Σε τι διαφέρουν οι άνθρωποι μεταξύ τους; Και γιατί διαφορετικές μοίρες μας έλκουν; Ποιο το νόημα της πατρίδας; Ποια η σημασία του διαμελισμού της ανθρωπότητας σε έθνη; Όλα αυτά θα πραγματευτεί ο Σταύρος Ιωάννου με μια ουμανιστική και εγκρατή προσέγγιση.

Συγκεκριμένα, ο Χουσεϊν, Κούρδος μετανάστης, έρχεται κυνηγημένος στην Ελλάδα για να αναζητήσει τον μικρότερο αδερφό του, τον Αχμέτ, ο οποίος έχει φύγει επίσης λαθραία για την Ιταλία. Θα τον αναζητήσει ρωτώντας όλους τους μετανάστες της πόλης, και τελικά θα καταλήξει σε καρότσα φορτηγού, στα όρια της εξαθλίωσης, φεύγοντας για την Ιταλία. Στην καρότσα θα βρεθεί τυχαία συν-μετανάστης με έναν πρώην φίλο του Αχμέτ. Και ο τελευταίος θα αφηγηθεί στον Χουσεϊν το χρονικογράφημα του αδερφού του στην Ελλάδα.


Ο Σταύρος Ιωάννου θα σπάσει την αφήγηση σε δύο χρόνους. Τον σύγχρονο όπου βλέπουμε τις απέλπιδες προσπάθειες του Χουσεϊν να βρει τον αδερφό του. Και τον προγενέστερο, όπου παρακολουθούμε τη ζωή του Αχμέτ στην Ελλάδα. Η αφήγηση είναι παράλληλη, διασπώντας το ενδιαφέρον του θεατή σε δύο χώρους. Ντοκυμαντεριστικά πλάνα, τεράστιας δυναμικής, διατρέχουν την οθόνη. Μεταφέροντας αυτούσια τη ζωή των μεταναστών απ' την πλατεία Κουμουνδούρου. Σε μια βρώμικη πλατεία, στοιβαγμένοι μετανάστες κρύβονται από το φως της ημέρας, και μαλακώνουν την δυσβάσταχτη ζωή τους με λίγα ψίχουλα ανθρωπιάς, με λίγα ψίχουλα φιλίας. Η χώρα τους, δε μπορεί να τους θρέψει. Καμία χώρα δε μπορεί να τους δεχτεί. Μα περισσότερο οδυνηρό, πού δεν υπάρχει χώρος για αυτούς στις καρδιές των ανθρώπων. Των ανθρώπων που δεν αντιλαμβάνονται πως ο πόνος του συνάνθρωπου, τους ανήκει εξίσου. Ο πρόσφυγας, είναι καταδικασμένος να βιώσει το βάσανο μιας εξορίας για την οποία ούτε ευθύνεται, αλλά ούτε μπορεί να αντιμετωπίσει. Και τα έργα φιλανθρωπίας άστοχα και ελάχιστα. Τι να σου κάνει μια φραντζόλα ψωμί; Διαιωνίζει μόνο την υφιστάμενη αδικία. Ποιος θα βρεθεί να ελευθερώσει αυτούς τους ανθρώπους; Ποιος θα τους απεγκλωβίσει απ' τα δεσμά της προσφυγιάς τους; Πότε θα πέσουν τα σύνορα; Μόνη πατρίδα μας είναι ο χρόνος...

Ο Σπύρος Ιωάννου σκηνοθετεί απέριττα, και αποφεύγοντας τη σκόπελο του μελοδράματος. Η σκηνοθεσία αξιοποιεί πλήρως τους φυσικούς πόρους. Καθώς το "Κλειστοί Δρόμοι" έχει γυριστεί με ψηφιακή κάμερα και φυσικό φως, όπως υπαγόρευαν και οι ανάγκες γυρίσματος στην Πλατεία Κουμουνδούρου. Κάθε πλατεία αυτού του διαμετρήματος είναι εξαιρετικά δύσκολο να φωτογραφηθεί νύχτα. Το οπτικό αποτέλεσμα βρίσκεται σε πολύ καλό επίπεδο, με το χοντρό κόκκο στην εικόνα να μεταδίδει μια αποπνικτική ατμόσφαιρα ασφυξίας. Ιδιαίτερη μνεία και για τις μουσικές του Βαγγέλη Κατσούλη και της Τάνιας Νικολούδη. Που μοιάζει να γεννήθηκαν από τους λυγμούς των προσφύγων και μέσα στη μήτρα της δυστυχίας τους.

Συνοψίζοντας, πρόκειται για ένα αναγκαίο ντοκιμαντέρ πάνω στην εξαθλιωτική ζωή των προσφύγων, που τα media και οι λοιποί φορείς κρατούν σκοπίμως κρυφή. Τα ντοκυμαντεριστικά πλάνα σοκάρουν τον θεατή ανα πάσα στιγμή. Ωστόσο, η ταινία περιφέρεται κάπως αμήχανα κατά τη διαδικασία της πιο fiction δραματικοποίησης. Κάτι που αποτελεί και σύνηθες πλήγμα στις ταινίες εκείνες που επιθυμούν να ζευγαρώσουν το ντοκιμαντέρ με fiction στοιχεία.
Βαθμολογία 7/10