Il Divo

Σκηνοθεσία: Paolo Sorrentino
Παραγωγής: Italy / France / 2008
Διάρκεια: 110'

Εν έτη 2008, το Ιταλικό cinema φέρεται εξ αρχής να επαναπροσεγγίζει και εν συνεχεία να επαναπροσδιορίζει την πολιτική ταινία. Αρχικά ήταν ο Matteo Garrone με τα Gomorra, σε μια υποδειγματική χρήση του ρεαλισμού. Και τώρα, ο Paolo Sorentino με μεγαλύτερες φιλοδοξίες ως προς τη φόρμα, και παρά τις όποιες ελλείψεις στο περιεχόμενο, θα φτιάξει μια εξίσου αξιοπρόσεκτη ταινία.


Με άροτρο ένα από τα σημαντικότερα πολιτικά κεφάλαια της Ιταλίας, τον Giullio Andreotti, μεταφερόμαστε στο πολιτικό και ιστορικό γίγνεσθαι του τελευταίου μισού αιώνα. Αστραπιαία στο πανί παρελαύνουν ονόματα και θέματα όπως οι: Mino Pecorelli, Don Mario, Vittorio Sbardella, Franco Evangelisti, Aldo Moro, οι Ερυθρές Ταξιαρχίες και πολλοί άλλοι. Ο 38χρονός σκηνοθέτης θα σκιαγραφήσει αιχμηρά, με έναν ευρηματικότατο σκηνοθετικό τρόπο, το πολιτικό πορτραίτο της εποχής. Τα περισσότερα των γεγονότων υπονοούνται και αυτοαποκαλύπτονται σταδιακά, οριοθετώντας τον γιγαντισμό ενός διαπλεκόμενου συστήματος που αποτελεί την πολιτική μηχανή του τόπου. Ένας γιγαντισμός που μέσα από την απάθεια του, εκλογικοποιεί εμετικές πολιτικές και αποφάσεις, προς τιμήν απώτερων στόχων.

Η σκηνοθεσία μας εισάγει δυναμικά στο "παιχνίδι". Ένα πολύ ρυθμικό μοντάζ, εναρμονισμένο με την απανταχού παρούσα μουσική και τα περίτεχνα οπτικά τεχνάσματα, μαρτυρεί την πρωτοποριακή αντίληψη του δημιουργού για το κάδρο και τον φιλμικό χώρο. Η λειτουργικότητα των οποίων εξυπηρετούν αριστουργηματικά την πλοκή στη δέση της ιστορίας. Δε λείπουν ωστόσο και οι υπερβολές στη φόρμα που καταδεικνύουν τις υπέρμετρες φιλοδοξίες του Il Divo. Υπερβολές που γίνονται πιότερο ορατές με την θεματική εξασθένιση των εικόνων, που φθίνουν δια της επαναλήψεως στον κορμό της ταινίας.


Τεράστιο ενδιαφέρον ενέχει η στάση του Paolo Sοrentino να παρομοιάσει τον πολιτικό χώρο με ένα αλλόκοτο θέατρο. Κάθε εμπλεκόμενος στο πολιτικό σύστημα παρουσιάζεται με δυναμισμό και λαμπερούς υπότιτλους. Τέτοιους υπότιτλους που θα παρουσίαζαν τους stars μιας κινηματογραφικής υπερπαραγωγής. Επιτρέποντας και προτείνοντας την κρίση του πολιτικού χώρου ως προς τις υποκριτικές του δεξιότητες και όχι τις πολιτικές του ιδεολογίες! Αυτές είναι, εκ της γέννεσης τους, ταγμένες σε ανήθικα συμφέροντα και κίνητρα. Έτσι ο Ιταλός σκηνοθέτης είναι σαν να μας λέει ότι: "Κάθε άνθρωπος με την ανάληψη πολιτικών καθηκόντων αναλαμβάνει ταυτόσημα και έναν θεατρικό-κινηματογραφικό ρόλο!"

Και ποια η ιδανικότερη επιλογή από τον Giulio Andreotti; Μια ανθρώπινη καρικατούρα που έχει αποδεχτεί πειθήνια την νέκρωση του "είναι" και έχει αναγάγει την ζωή του, προσωπική και κοινωνική, σε ένα ερμηνευτικό κρεσέντο υποκρισίας. Ακόμα και η μορφή έχει διαβρωθεί στην αποδοχή του θανάτου του περιεχομένου. Και η οξυδέρκεια του αιχμαλωτισμένη στην εφεύρεση τρόπων στο αιώνιο κυνηγητό αλλά και βαριά τραυματισμένη. Τα τραύματα έχουν όνομα, μοναξιά λέγονται, και βαθαίνουν διαρκώς στις ρυτίδες του χρόνου. Αν και εδώ ίσως περιμέναμε μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση. Αυτόν τον Giulio Andreotti υποδύεται ο Toni Servillo, με μια λειτουργική και έντονα θεατρική ερμηνεία. Και μέσα από τον ήρωα αντιλαμβανόμαστε πως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Ποτέ δεν ήταν. Η πολιτική είναι ένα άνευ ορίων διαπλεκόμενο σύστημα που απλώνει τα πλοκάμια του έτοιμο να υποδουλώσει την ανθρωπότητα.


Το Il Divo περιέχει ακόμα μια πολύ εύστοχη παρομοίωση. Η πολιτική καθρεφτίζεται στα μάτια της θρησκείας και αντιστρόφως. Τονίζοντας τη σύμπλευση και την ενθρόνιση του καπιταλιστικού συστήματος απάνω στα εκκλησιαστικά θεμέλια. Δυο τερατόμορφοι θεσμοί, που καπηλεύονται τη Θεϊκή ύπαρξη (και ανυπαρξία) ως αναπόσπαστα στοιχεία της ταυτότητας τους. Έτοιμοι να καθοδηγήσουν και να παρασύρουν το πάσας φύσης ποίμνιο μέσα στις ανήθικες, ακόλαστες και έκφυλες κερδοσκοπικές ορέξεις τους.

Το Il Divo αποτελεί μια πολύ τολμηρή ταινία που εναντιώνεται κραυγαλέα στην πολιτική ανηθικότητα. Μέσα από την προσωποποιημένη μορφή της απαιτεί στοιχειώδη γνώση της (Ιταλικής) ιστορίας. Αλλά και σε περίπτωση παντελής έλλειψης της αποτελεί κινητήριο μοχλό στην εξερεύνηση της...
Βαθμολογία 7,5/10