Πέμπτη 1 Μαΐου 2008

Paris, Texas


Σκηνοθεσία: Wim Wenders
Παραγωγής: France | West Germany/ 1984
Διάρκεια: 147'

Σήμερα θα προσπαθήσω να σας γράψω κάτι για μια ταινία που αγαπώ όσο λίγες! Αυτή ακούει στο όνομα Paris, Texas. Ίσως το ανυπέρβλητο σημείο στην μεγάλη καριέρα του Wim Wenders, η οποία αποτελεί μια επική ταινία πάνω στα road movies.

Ο Wim Wenders ξεκαθαρίζει εξ αρχής τις προθέσεις του. Κινηματογραφεί τον κεντρικό ήρωα Travis με ένα tre generalle πλάνο, δραματικοποιώντας έτσι την ασημαντότητα του μέσα στις αέναες ερημικές εκτάσεις, που σε συνδυασμό με το απροσδιόριστο της πορείας του και της μυστηριακής εξωτερικής εμφάνισης του, ο σκηνοθέτης οριοθετεί έναν αποπροσανατολισμένο ήρωα που έχει απαρνηθεί τις οδούς της σύγχρονής κοινωνίας. Ωστόσο, παρά την κριτική που η ταινία ασκεί και θα ασκήσει στον ανθρώπινο παράγοντα δείχνει να διαβαίνει χειροπιασμένη με αυτόν. Τα φωτεινά χρώματα, κόντρα σε αυτό που θα περιμέναμε, εκμηδενίζουν την απόσταση μεταξύ θεατή και ηρώων, ο οποίος τελικά συμπάσχει με τις κόκκινες περιπαθούσες ψυχικές αποχρώσεις των τελευταίων.

Το σενάριο γραμμένο από τον Sam Shepard είναι πολύ στιβαρό και ξεχωρίζει για την χαρακτηρολογική δύναμη πάνω στους ήρωες. Η ταινία ωστόσο είναι μια βαθύτερη ταινία για τις ελπίδες. Για τις ελπίδες που σβήνουν πάνω στην αρένα αυτής της σύγχρονης Αμερικάνικης κοινωνίας. Της Αμερικάνικης κοινωνίας που με εμβληματικά σύμβολα της χώρας θα καυτηριάσει και θα κατηγορήσει ο Wim Wenders. Με το αποκορύφωμα να έρχεται στην Αμερικάνικη σημαία πάνω στην μυστήρια και θηριώδη τράπεζα που κατοπτρίζει το χρηματοπιστωτικό σύστημα όπου αναπτύχθηκε το κράτος. Οι άνθρωποι δείχνουν υπνωτισμένοι και γαλουχημένοι στις υψηλές ιδέες και στο ψεύτικο lifestyle, κάτι που ξεκαθαρίζει και η ιστορία προέλευσης του τίτλου της ταινίας. Η ευτυχία είναι αυτό που κυνηγούν όλοι, όμως φαίνεται να μην γνωρίζουν τον τρόπο. Η επιστροφή του Travis και βιολογικού πατέρα του Hunter ο οποίος διαμένει με τους θείους του, έρχεται να διαταράξει την δανεική ευτυχία των τελευταίων. Ο Wim Wenders τους κινηματογραφεί με χαρακτηριστική απόσταση, τονίζοντας μάλλον μιαν άλλη απόσταση, αυτή που έχουν από την αληθινή οδό της ευτυχίας, όντας και οι ίδιοι βυθισμένοι στις δομές του σύγχρονου κόσμου.

Αυτός ο ήρωας όμως που αποκτά τεράστιο ενδιαφέρον είναι ο Hunter. Το εναρκτήριο κάδρο υπό τον επαναπατρισμό του Travis ταυτίζεται με το βλέμμα του μικρού Hunter. Ο οποίος βρίσκεται στη σοφίτα και παρακολουθεί αφ' υψηλού την δράση, όπως ακριβώς και ο θεατής. Παρά την ευστροφία του και την δυνατότητα του να προσαρμόζεται αμέσως στις καταστάσεις τα σημάδια είναι μάλλον δυσοίωνα. Γιατί αυτή η νέα γενία είναι που γαλουχείται ακόμα πιο εύκολα σε αυτόν τον δήθεν υψηλό τρόπο ζωής, όπως μαρτυράει η δίψα του μικρού για αυτοκίνητα, για fast food αλλά και οι ιδέες του περί πλούτου. Ωστόσο θα ακολουθήσει τον Travis στο ταξίδι για την εύρεση της μητέρας Jane με την κρυφή ελπίδα της αναδημειουργίας της οικογένειας... Αυτό το ταξίδι ντύνουν μουσικά οι μακρές νότες στις ηλεκτρισμένες χορδές του Ry Cooder, φτιάχνοντας μια πολύ τεταμένη ατμόσφαιρα. Παραπέμποντας σε κάποιες άλλες χορδές, αυτές της ζωής, όπου οι ανεκπλήρωτες είναι αυτές που χαράζουν βαθύτερα τις ανήλικες καρδιές των ανθρώπων. Ενώ το ανήλικο στοιχείο των ενηλίκων υπερτονίζεται και από την σχέση Hunter-Travis, όπου η μοίρα του πατέρα πολλές φορές περιέρχεται υπό την κηδεμονία του γιου του, αμφισβητώντας έτσι την ωριμότητα αλλά και την ικανότητα των μεγαλύτερων να διαχειριστούν την ζωή τους!

Τελικά η ταινία οδηγείται σιγά σιγά στο τέλος της με την εύρεση της Jane σε ένα παράδοξο "πορνείο". Εδώ οι εμβληματικού συμβολισμοί κορυφώνονται. Το άγαλμα της ελευθερίας στέκει σε ένα φθαρμένο grafiti στους τοίχους του κτιρίου και υλοποιεί μια τολμηρή δήλωση πανεθνικού αυνανισμού. Σε αυτό το κτίριο θα υλοποιηθεί και η επικοινωνία μεταξύ Jane και Travis με έναν καθρέφτη να τους χωρίζει. Τα αλλοιωμένα είδωλα και οι αντανακλάσεις είναι περισσότερο από παρομοιαστικές της θέσης των ατόμων στην σύγχρονη κοινωνία. Ενώ ο ποιητικός μονόλογος -κατάθεση ψυχής- του Travis ορίζει μια μοναδική ιστορία ευτυχίας η οποία όμως δεν ευδοκίμησε. Ο Wim Wenders δεν θα ρίξει ευθύνες, αλλά θα καταδείξει τις πλάτες των ανθρώπων αδύναμες και ανέτοιμες να βαστάξουν αυτό το αληθινά ωραίο. Η ματαιοδοξία, η ανασφάλεια, οι τριβές και η απάθεια είναι αυτές που χαρακώνουν το αύριο. Έχουν διεισδύσει μέσα στους ανθρώπους και αυτές οδηγούν το μέλλον βάση ενός ξένου παρελθόντος... Η συνεύρεση μητέρας και γιου θα επιτευχθεί, ο Travis όμως θα αποχωρήσει οριστικά, και μαζί του θα αποχωρήσουν και τα κόκκινα χρώματα. Η ελπίδα έχει σβήσει τελειωτικά, όπως δηλώνουν αυτά τα αριστουργηματικά πράσινα φώτα στο ψυχολογικά φορτισμένο finale της ταινίας!
Βαθμολογία 10/10

3 σχόλια:

theachilles είπε...

Η αληθινή όψη του αμερικανικού ονείρου είναι η διαρκής αναζήτηση πατρίδας/σπιτιού/ασφάλειας. Λοξοκοιτώντας προς την μαμά Ευρώπη, ένας Ευρωπαίος σκηνοθέτης τοποθετεί τον χαμένο ήρωά του ακριβώς πάνω στο κόμμα που θα χωρίσει το Παρίσι από το Τέξας, στην μέση του πουθενά, στο διαρκές ταξίδι. Ο Travis εγκατέλειψε αυτό που αγαπούσε και γνωρίζει πολύ καλά ότι δεν μπορεί να επιστρέψει σε αυτό. Είναι καταδικασμένος. Θα γυρίσει μόνο για να σώσει ό,τι μπορεί, για να κολλήσει τα σπασμένα κομμάτια, μήπως και υπάρξει κάποια υπόνοια μέλλοντος στη ζωή του.
Η πρώτη φορά που είδα τη σκηνή της συνάντησης θα μου μείνει αξέχαστη.

kioy είπε...

Συμφωνώ με όσα υπέροχα διατυπώνεις Αχιλλέα μου. Μόνο θα διαφωνήσω στο ρήμα σου "εγκατέλειψε". Νομίζω πως ο Wim Wenders εδώ μας μιλάει για αυτή την ξενική ευτυχία του Αμερικάνικου όνειρου, ενώ ταυτόχρονα μας παραθέτει την άλλη, την αληθινή μέσα από την ιστορία του Travis και της Jane. Γιατί σαν τέτοια βλέπω την απαρχή αυτής της φλογισμένης, ασυμβίβαστης και αυθεντικής ερωτικής ιστορίας. Όμως στην εξέλιξη της νομίζω πως ο Wenders ρίχνει το βάρος στον άνθρωπο, ο οποίος δεν δείχνει έτοιμος να την κρατήσει και να συνυπάρξει σε αυτή την αληθινή ευτυχία. Με αποτέλεσμα τα "ανέτοιμα"-"ανήλικα"(νομίζω έτσι κινηματογραφείται ο σύγχρονος Αμερικάνος ενήλικας στην ταινία) χέρια του να την καταστρέψουν, να την συρρικνώσουν. Έτσι θεωρώ πως ο Travis-και η Jane- κατέστρεψαν αυτό το πραγματικά ωραίο και αναγκάστηκαν σε φυγή από την μετέπειτα δύσμορφη όψη του. Κάτι που συνδέεται με το Αμερικάνικο όνειρο, αλλά από την άλλη πλευρά!
Επίσης θέλω να σου επαναλάβω την χαρά και τον ενθουσιασμό μου όταν είδα αυτή την ταινία να φιγουράρει στη λίστα σου με τις δέκα καλύτερες ταινίες της ζωής σου! Γιατί είναι μια ταινία που πολύ δύσκολα θα αποχωριζόμουν και από μια δική μου λίστα, και από τον δικό μου κόσμο!

Nathalie είπε...

Νομίζω πως είναι η αγαπημένη μου ταινία. Με υπνώτισε. Σε διαλύει ψυχολογικά και πνευματικά. Εμένα με είχε κάνει να θέλω να πάρψ τους δρόμους..
http://justelene.wordpress.com/2006/08/30/industrial-silence/