Up

Σκηνοθεσία: Pete Docter-Bob Peterson
Παραγωγής: USA/ 2009
Διάρκεια: 96'

Αν ο κινηματογράφος απλώνει τις ρίζες του στη μυθιστοριογραφία, και συγκεκριμένα στο διήγημα, τότε το παιδικό animation -και τονίζω το παιδικό- πατάει και με τα δυο πόδια απάνω στην κλασσική(ή καλύτερα τυπική) παραμυθογραφία! Και αν η Pixar έχει καταφέρει ένα σημαντικό προβάδισμα έναντι των ανταγωνιστών της στο συγκεκριμένο είδος, αυτό οφείλεται στην ικανότητα της να αφουγκράζεται τις (παραμυθένιες) εικόνες των παιδικάτων μας, να προσαρμόζεται σε αυτές σχεδιαστικά, και έπειτα να της θέτει σε κίνηση αφυπνίζοντας τη φαντασία των αλλοτινών καιρών μας.

Ένα τυπικό παραμύθι, κατά κανόνα σχεδόν, απαρτίζεται από δύο κύριες συνιστώσες: τη μελοδραματικότητα και την διδακτικότητα. Όσον αφορά τη μελοδραματικότητα, η επιτυχία ενός παραμυθιού έγκειται στο να προκαλεί τα συναισθήματα της συγκίνησης, της τρυφερότητας και της παιδικής αθωότητας. Για να παραμένει ένα παραμύθι κατάλληλο και για το ενήλικο κοινό, οφείλει να προκαλεί τα παραπάνω συναισθήματα με σχετικά αβίαστο τρόπο. Όσον αφορά τώρα τη διδακτικότητα, αυτό το στοιχείο αποτελεί μάλλον και την κύρια συνιστώσα του παραμυθιού. Καθώς η ιστορία συνήθως είναι προσχηματική, λειτουργώντας με παραβολικό και αλληγορικό τρόπο, αποσκοπώντας στο να μεταδώσει συγκεκριμένα μηνύματα. Η επιτυχία ή όχι του παραμυθιού -και συνεπώς του animation- εξαρτάται απ' το κατά πόσο τα εκπεμπόμενα μνήματα ικανοποιούν τις διανοητικές ανάγκες του κοινού. Και αυτό είναι το πιο δύσκολο κομμάτι για το animation, καθώς καλείται να ικανοποιήσει ετερόκλητα ηλικιακά ακροατήρια.


Έτσι, κάθε ενήλικος θεατής, μπροστά απ' ένα παιδικό animation καλείται να αποδεχτεί-υπερβεί εξ' αρχής τα κατά γενική ομολογία μη αναπνεύσιμα στοιχεία της διαδακτικότητας και της μελοδραματικότητας, ώστε να "ακολουθήσει" το συγκεκριμένο genre. Και η επιτυχία του Up, εισπρακτική και κριτική, εμφανίζεται στον τρόπο που διαχειρίζεται τις δύο προαναφερθέν συνιστώσες. Συναισθηματικά μπορεί να μην είναι αβαρή, ωστόσο δεν πλατειάζει σε κανένα σημείο. Αντιθέτως, καταφέρνει να μετουσιώνει κάθε παιδικό ερέθισμα-συναίσθημα σε μια ενήλικη επίκληση στην τρυφερότητα και την αθωότητα της παιδικής ματιάς. Ή έστω στη συμβατική αθωότητα της παιδικής ματιάς.


Αυτό όμως που αποτέλεσε σημείο αναφοράς ήταν η ώριμη σημειολογία του, παρά το παιδικό περίβλημα, σε θέματα που εκτείνονται απ' τον κοινωνικό ως τον ατομικό υπαρξισμό. Διδάσκοντας τη χειραφέτηση απ' τον σύγχρονο υλιστικό τρόπο ζωής. Ο οποίος εξελίσσεται στις ρίζες-δεσμά μας με την αδιάφορη και κυνικά γήινη καθημερινότητα. Επικροτεί και παρακινεί έναν περιπετειώδη τρόπο ζήσης, που να ενστερνίζεται τις αρετές της βιωματικής εξερεύνησης και της ακατάπαυστης περιπλάνησης εντός των μοναδικών στιγμών. Απορρίπτει το ταξίδι ως μοναδικό σκοπό κατάκτησης μιας στατικής και συγκεκριμένης ονειρολαγνίας. Μας προτρέπει να αποκοπούμε απ' τον συναισθηματικό εγκλεισμό μας, που βουλώνει το πεδίο όρασης μας σε έκφυλα ατομοκεντρικές διαστάσεις. Και ορίζει τα συναισθήματα από μια ανώτερη πνευματική σκοπιά, με έναν ολοκληρωτικά αποδεσμευτικό τρόπο, τα διαχέει στο άπειρο, και έτσι τα αφήνει να κουρσέψουν άθιχτα το άνυσμα του χωροχρόνου.


Το Up παρουσιάζει τα απαραίτητα εχέγγυα για να γίνει μια ευχάριστη ταινία. Όχι, δεν πρόκειται για κάποιο αριστούργημα. Είναι απλά ο συνεχιστής του Ratatouille και του Wall-e. Αν τα λατρέψατε, το ίδιο θα πράξετε και μ' αυτό. Ειδάλλως μάλλον θα σφυρίζεται αδιάφορα...
Βαθμολογία 7/10