Παρασκευή 11 Απριλίου 2008

Kurze Leben des José Antonio Gutierrez, Das


Σκηνοθεσία: Heidi Specogna
Παραγωγής: Germany / Switzerland / 2006
Διάρκεια: 90'

Ο Heidi Specogna υπηρετώντας ένα είδος, αυτού του καλλιτεχνικού ντοκιμαντέρ, μοιάζει σχεδόν καταδικασμένος να παραμείνει ολότελα άσημος. Ωστόσο νομίζω πως το έργο του, το ύφος του αλλά και η αισθητική του σε αυτή την ταινία κάθε άλλο παρά αδιάφορα είναι! Αυτή είναι μια ταινία για την σύντομη ζωή του Jose Antonio Gutierez. Η ιστορία έγραψε: "Jose Antonio Gutierez: Ο 22χρονός πεζοναύτης από την Γουατεμάλα ο οποίος αποτέλεσε την πρώτη απώλεια των Αμερικάνικων στρατευμάτων, κατά την πολεμική εκστρατεία τους εναντία του Ιράκ".

Όμως ο Heidi Specogna αποφάσισε να εμβαθύνει πέρα από αυτή την ατιμωτική ταφοπλακική αναφορά της ιστορίας και να εστιάσει στην αληθινή ζωή του Jose Antonio Gutierez. Έτσι θα αναμοχλεύσει το παρελθόν του έχοντας ως μοναδικά στοιχεία δυο φωτογραφίες. Μια από τα παιδικά του χρόνια και μία κατά την στράτευση του. Ποια όμως ήταν η αληθινή ζωή του πεζοναύτη από την Γουατεμάλα; Ο Specogna παρά το ασαφή και το απροσδιόριστο των πηγών του(στις οποίες εντάσσονται κυρίως κάποιες ανάδοχες οικογένειες και η εν διάσταση αδερφή του) αποφεύγει διακριτικά την παγίδα της σύνθεσης μιας αγιογραφίας. Αντίθετα μένει αντικειμενικός παρατηρητής και καταφέρνει μέσα από την δυσμενή ζωή του ήρωα να καταδείξει μια γενική πραγματικότητα. Από το ειδικό δηλαδή να αναδείξει το συλλογικό μέσα στον υπαρκτό κόσμο.

Ο Jose Antonio Gutierez λοιπόν ήταν ένα παιδί που κλήθηκε άμεσα να ενηλικιωθεί. Την εποχή της γενοκτονίας των Μάγια καλείται να βρει μια διέξοδο, έναν χώρο για να ζήσει. Το μόνο που έχει είναι η γη που πατάει, μόνο που και αυτή χάνεται στο επόμενο βήμα. Ζει στους δρόμους από πολύ παιδική ηλικία, μαθαίνει να αφουγκράζεται τον άνεμο, να θαμπώνεται από τα φώτα των αυτοκινήτων και το μόνο που έχει είναι να ελπίζει πως μια μέρα ο ουρανός θα δώσει ένα μικρό χώρο, ένα σύννεφο για να στεγάσει και αυτός τα όνειρα του, το δικό του αστέρι. Η επιβίωση του εξαρτάται από την φιλάνθρωπη κίνησή σου, από την δική του ευστροφία και προσαρμοστικότητα και την ικανότητα να "μιλάει" την γλώσσα του δρόμου. Όσο μεγαλώνει, παρά την εύρεση της αδερφής του, κανένα χαμόγελο δεν μπορεί να σκεπάσει την ανέχεια του. Αποφασίζει και αυτός τον μακρύ δρόμο της μετανάστευσης. Το παιχνίδι μεταξύ ζωής και θανάτου πάνω από τις άγνωστες ράγες των τραίνων τον βρίσκει ζωντανό. Παρά τις συχνές επισκέψεις στην φυλακή, καταφέρνει να κερδίσει μια θέση στην χώρα της Αμερικής. Εκεί αντιλαμβάνεται πως το μόνο παράθυρο για μια αξιοπρεπή ζωή είναι η κατάταξη στο στρατό. Το οποίο και πράττει. Είναι λοιπόν ο Jose άλλος ένας σου γείτονας; Ναι είναι. Είναι άλλο ένα θύμα των κοινωνικών ανισοτήτων που καλείται να πιστέψει και ολομόναχο να κυνηγήσει ένα πιο ηλιόλουστο αύριο.

Η επιτυχία του ντοκιμαντέρ είναι πως όλα τα παραπάνω τα περνάει με την ελάχιστη κριτική διάθεση. Και είναι τεράστιες οι ευκαιρίες που δύναται να ηθικολογήσει! Όμως τις απορρίπτει όλες και μένει πιστό στην δύναμη της εικόνας, αυτής με την οποία τροφοδοτεί το κινηματογραφικό ντοκιμαντέρ. Και ο θεατής μέσα από τις εικόνες, απαλλαγμένος από το "Θεόσταλτο" voice over, καλείται να ανακαλύψει την αλήθεια πίσω από το πανί. Ο σκηνοθέτης μένει πιστός λοιπόν στο οδοιπορικό ανίχνευσης της αληθινής ιστορίας του ήρωα του περνώντας πάνω από κραυγαλέα θέματα όπως η μετανάστευση, τα θύματα των τραίνων, ο στρατόκαυλος στρατός κλπ. Όμως όλα τα αντιμετωπίζει με μια αποστασιοποιημένη διάθεση, με σεβασμό προς τον ήρωα του. Άλλωστε αυτός μόνο το ενδιαφέρει. Τελικά το μόνο που μένει είναι πως τα πάντα κερδίζονται με την ζωή. Αν και ο Jose Antonio Gutierez που μετά τον θάνατο του αναγνωρίστηκε ως Αμερικανός υπήκοος κατάφερε ό,τι κατάφερε μόνο μετά τον θάνατό του. Με τον οποίο θάνατο εξασφάλισε σε οποιονδήποτε αλλοεθνή που κατατάσσεται στον Αμερικάνικο στρατό να του αναγνωρίζεται αυτόματα η Αμερικάνικη υπυκοότητα!

Για μένα όμως η ταινία αποτελεί έναν αγώνα κατά της τσούλας της ιστορίας. Αυτής της ταφοπλακικής ιστορίας που δεν χωράει μόνο παρά δυο αράδες για τον καθένα μας. Λέξεις στερεοτυπικές, επιγραφές στιγμιαίες που υπό το βάρος του χρόνου σβήνουν την αλήθεια μιας ολόκληρης ζωής. Της ιστορίας που φθείρει την πραγματικότητα των νοημάτων και του χρόνου, της ιστορίας που αρέσκεται στο να απομονώνει μια στιγμή και να ντύνει με αυτή ολόκληρο το παρελθόν. Όχι αγαπητή ιστορία ο Jose Antonio Gutierez δεν ήταν ο 22χρονός από την Γουατεμάλα και πρώτος νεκρός στον πόλεμο Αμερικής Ιράκ. Ο Jose Antonio Gutierez ήταν ένας άνθρωπος, και αν εσύ καταναλωτή των επιγραφικών ειδήσεων ενδιαφέρεσαι πραγματικά στο να μάθεις τότε άρχισε να ερευνάς. Και για αρχή ξεκίνησε με αυτή την ταινία!
Βαθμολογία 8/10

Δεν υπάρχουν σχόλια: