Σκηνοθεσία: Carl Theodor Dreyer
Παραγωγής: France/ 1928
Διάρκεια: 88'
Παρακολούθησα αυτή την ταινία στα πλαίσια ενός εκ των πολλών σινεφιλικών αφιερωμάτων της αξιαγάπητης πλέον New Star. Αν και μας τα χάλασε η αρρυθμία του υποτιτλισμού στο πρώτο δεκάλεπτο, η ταινία ήταν εκπληκτική σε όλο το εύρος. Ούτε ψίθυρος δεν ακουγόταν στον σχεδόν γεμισμένο κινηματογράφο του Ίλιον. Αναλογιζόμενος πως πρόκειται για βουβή ταινία αυτό αποδεικνύει την δυναμική της ταινίας να εισβάλει στα ενδότερα του θεατή.
Ο Carl Theodor Dreyer, αυτός ο μεγάλος ψυχογράφος του κινηματογράφου, έχοντας στα χέρια του τα αντίγραφα της δίκης της Ιωάννας της Λορένης θα προβεί στην αναπαράστασή της. Όχι όμως δια μέσω της εμμονοληπτικής καταγραφής γεγονότων και συμβάντων. Άλλωστε και ο ίδιος είχε αποκηρύξει αυτή την τυχαιότητα της έκφρασης των εξωτερικών γεγονότων. Εστιάζει στον άνθρωπο, στα πρόσωπα και ποτίζει τον φακό με τις συναισθηματικές εκκρίσεις των ηρώων του, αυτές τις βαθύτερες αλήθειες. Και κυρίως της ηρωίδας του, της Maria Falconetti, που ερμηνεία με τέτοιο συναισθηματικό βάθος δύσκολα θα συναντήσουμε στον βουβό αλλά και στον μεταγενέστερο κινηματογράφο. Γιατί σκοπός της κάμερας εδώ είναι να ξεγυμνώσει την ψυχή από την ύλη. Να ρίξει τόσο φως σε αυτό το άυλο της ψυχής, και να καταστήσει την ταινία ως μέσω μετάδοσης συναισθημάτων, σκέψεων και ευρύτερων εσωτερικών γεγονότων. Στην καταγραφή μιας ολοκληρωτικής και καθαρτήριας αλήθειας των ατόμων που μέσα από ένα εύρος στιγμών καταρτίζει το καθολικό της πορτραίτο.
Η ταινία έχει ως αφετηρία τις απαρχές της δίκης της Γαλλίδας Ιωάννας και εκτείνεται ως τον σφαγιασμό της δια της πυράς. Ο Dreyer εκτός όλων των άλλων διαχειρίζεται άψογα και την διάσταση του χρόνου, όπου καταφέρνει να περάσει όλο το εύρος των χρονικών σε μια πλήρως εναρμονισμένη χρονικά ταινία. Η κάμερα απ' την αρχή μας πληροφορεί για την ικανότητα της στο να βυθίζει τον θεατή σε άκρως ψυχολογικά φορτισμένες ατμόσφαιρες. Με τις γωνίες λήψεις να αλλάζουν διαρκώς καταφέρνουν κάτι μεγαλύτερο από το να δηλώνουν την θέση των υποκειμένων. Οι ιεροεξεταστές, ένα πλήθος τυράννων κινηματογραφώνται από χαμηλωμένες λήψεις της κάμερας. Έτσι αποτυπώνεται η δύναμη της θέσης τους απέναντι σε αυτή της Ιωάννας η οποία κινηματογραφείται από ακριβώς αντίθετες γωνίες. Εκτός όμως από τις λήψεις οι κινήσεις της κάμερας αποθανατίζουν σε όλο τους το εύρος το έκφυλο, το ανήθικο, το βδελυρό, την πονηράδα, το κακεντρεχές, τον εγωκεντρισμό, την φλεγματική άσκηση της "Θεόσταλτης" εξουσίας τους, μυώντας τον θεατή σε έναν ψυχολογικό εφιάλτη. Από την άλλη όμως ο θεατής θα βρει λίγο φως στο ευγενικό πρόσωπο της ηρωίδας. Θα ταυτιστεί μαζί της και με τα πάθη της, και θα την ακολουθήσει στην αναπόφευκτη μοίρα της. Και είναι αυτό το πρόσωπο της Maria Falconetti που με την ερμηνεία της περιέχει μια τεράστια γκάμα συναισθημάτων. Η αθώα και η αγνή παιδική ψυχή της παραδομένη στην εκφυλισμένη διαφθορά των ανωτέρων της. Τώρα ο εφιάλτης δεν μπορεί παρά να διασταλεί στις πιο αιχμηρές του νότες για τον θεατή που συμπάσχει στο πλευρό της ηρωίδας. Και πρέπει να πιστώσουμε στον δημιουργό πως καταφέρνει να φτιάχνει τέτοια ατμόσφαιρα χωρίς την χρήση του παραμικρού ήχου! Κάτι αδιανόητο βάση των σημερινών δεδομένων.
Ο Dreyer με αυτή την ταινία έκανε πάλι ένα μικρό θαύμα. Κατάφερε με τις υπερυψωμένες και τις χαμηλωμένες λήψεις να δώσει μια δυσανάλογα τεράστια μορφή στα υποκείμενα σε σχέση με τα σκηνικά, ενώ και η εξπρεσιονιστική χρήση διαφόρων φωτισμών κατάφερε να ολοκληρώσει το έργο της μύησης στον ψυχικό κόσμο των ηρώων αποκόπτοντας τους ουσιαστικά από την σάρκα τους. Οι αδιάκοπες κινήσεις της κάμερας θα οδηγήσουν ως το καθαρτήριο finale αυτής της "επίπονης" παρακολούθησης, και πέρα από την τρομερή άσκηση ύφους θα καταφέρει να διαστείλει και να υπερβεί τα όρια της εικόνας. Έτσι αυτό το βουβό κομψοτέχνημα 80 χρόνια μετά την δημιουργία του δεν χάνει τίποτα από την μέρα της γέννησης του.
Βαθμολογία 10/10
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου