Five Easy Pieces

Σκηνοθεσία: Bob Rafelson
Παραγωγής: USA/ 1970
Διάρκεια: 98'

Αυτή η αδίκως άγνωστη ταινία του Bob Rafelson έμελλε να συνθέσει ένα ακριβή κοινωνικό κάδρο πάνω στην Αμερικάνικη πραγματικότητα της εποχής. Ωστόσο είναι πάντως χρόνου καθώς δεν εστιάζει στην επιφανιακότητα των γεγονότων αλλά περιπλανιέται σε βάθος στην αποκρυπτογράφηση των πάντα επίκαιρων τάσεων!

Ο Jack Nicholson μετά το ευρέως γνωστό Easy Rider αναλαμβάνει για πρώτη φορά πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτή την ταινία. Η ερμηνεία του είναι παραπάνω από εκπληκτική, νομίζω για όσους έχουν δει την ταινία είναι καταφανέστατο. Καταφέρνει σε έναν ρόλο πιο μινιμαλιστικό από αυτούς που τον έχουμε συνηθίσει να εξωτερικεύει όλη την εσωτερική ένταση του ήρωα του και να δίνει μια αντιπροσωπευτική εικόνα του τότε κόσμου που βρισκόταν χαμένος ανάμεσα στις παλιές και τις νέες αξίες. Νομίζω πως είναι περιττό να μιλήσω άλλο για αυτή την ερμηνεία, απλά δείτε τον, και αν δε συμφωνήσουμε πως πρόκειται για την καλύτερη ερμηνεία του(εγώ πολύ σιωπηλά και επιφυλακτικά το πιστεύω) σίγουρα θα συμφωνήσουμε πως πρόκειται για μια από τις καλύτερες του!

Ο Bob Rafelson εδώ κάνει ένα αμιγώς κοινωνικό cinema. Όπλο του δεν είναι ο κοινωνικός ρεαλισμός, τουλάχιστον σε πρωτεύοντα επίπεδο, αφού το cinema του είναι κυρίως αφηγηματικό. Άλλωστε πολλές από τις παρουσιάσεις του, πολύ λιγότερο τότε και περισσότερο σήμερα κινδυνεύουν να χαρακτηρισθούν ως κλισέ. Για να μην παρεξηγηθώ μιλάω για τις πρώτες εικόνες που παρακολουθούμε την ταχύρρυθμη ζωή της πόλης. Όπλο του λοιπόν είναι η γραμμικότητα και η εξελικτική δομή της αφήγησης που στο εύρος της καταπιάνεται με ένα σύνολο εντελώς διαφορετικών ατόμων επηρεασμένων από διαφορετικές ιδεολογικές πηγές.

Ο Robert που υποδύεται ο Jack Nicholson σε αυτό το road movie, είναι ένας νέος που έχει αρνηθεί τις ρίζες του και την ευκολία ενός έτοιμου και χτισμένου κόσμου για να γνωρίσει την αλήθεια της πόλης και την μάλλον "κενότητα" του Αμερικάνικου όνειρου. Η ευφυΐα του και η αντίληψη του τον καθιστά ανώτερο σε οποιοδήποτε χώρο. Στην πόλη φαίνεται εγκλωβισμένος στο να πνίγει τις σκέψεις του, τον εαυτό του κάτω από την αέναη δίψα για διασκέδαση. Μια διασκέδαση που υλοποιείται από τους υποδειγμένους δρόμους της κοινωνίας. Είτε δηλαδή με την ερωτική ικανοποίηση, είτε με την glamour μορφή του "Αμερικάνικου" τρόπου ζωής. Δίπλα του έχει την επιμελώς θυληκή και απαραιτήτως ανάλαφρη γυναίκα η οποία ολοκληρώνει το image του. Ωστόσο καταλαβαίνει και ο ίδιος πως δεν τον γεμίζει αυτή η ζωή, και με πρόσχημα την σοβαρή ασθένεια του πατέρα του θα αναζητήσει μια άλλη στα πιο γαλήνια μέρη του πατρικού του.

Στο road trip του αντιήρωα, ο Bob Rafelson θα τοποθετήσει μαεστρικά την κρίση του απάνω στις σύγχρονες κενές αξίες της Αμερικής. Θα τοποθετήσει εκεί δυο αντιδραστικές γυναίκες οι οποίες κατακρίνουν τα πάντα τροφοδοτούμενες τόσο από τον ορθολογισμό αλλά και ένα φλογισμένο πάθος που τις έχει συνεπάρει και τις στερεί την αντικειμενικότερη κρίση. Και οι δυο αηδιασμένες από την ζωή θα αναζητήσουν κρησφύγετο στην μοναχική και "αμόλυντη" Αλάσκα. Εκεί ίσως καταφέρουν να απεγκλωβιστούν από τον κόσμο που φτιάχνουν τα αφεντικά.

Καθώς ο Robert φτάνει στο πατρικό του είναι διατεθειμένος να ανακαλύψει την ζωή που άφησε. Θα αποχαιρετίσει προσωρινά την ερωμένη του η οποία συμβολίζει την υπάρχουσα ζωή για μια άλλη. Στο πατρικό του θα νιώσει ξένος αρχικά. Δεν μπορεί να καταλάβει τους ανθρώπους που έμειναν πιστοί στις παραδοσιακές αξίες. Όμως θα ανακαλύψει πως και εδώ οι άνθρωποι δεν έχουν κάτι βαθύτερο να επιδείξουν πέρα από τις προσωπικές τους αδυναμίες. Σταδιακά θα αποκαλύψει πως οι άνθρωποι παρά την επιφάνια του προσωπείου τους μοιάζουν εξαιρετικά. Απλά προσαρμόζονται στις υπάρχουσες συνθήκες του εκάστοτε κοινωνικού συνόλου. Και αφού ο σκηνοθέτης κοιτάξει χλευαστικά τους "κουλτουριάρηδες" της εποχής, οι οποίοι παντοτινά παρουσιάζονται πως έχουν χειροπιαστή τη γνώση χωρίς ποτέ να αντιλαμβάνονται πως αυτή είναι άυλη, όπως δηλώνει ο Rafelson. Ο Jack πλέον δεν έχει καμία θέση ούτε στο πατρικό του. Το εξαιρετικό finale έρχεται να γεμίσει με σκέψεις τον θεατή. Ο Jack Nicholson που με σπαραχτικό τρόπο υποδύεται τον ήρωα του, ψάχνει τον εαυτό του μέσα από τον καθρέφτη μέσα από την σβησμένη του μορφή. Και ενώ έχει αποκηρύξει για δεύτερη φορά την ζωή στο πατρικό του,
θα κάνει το ίδιο και με την πολύκροτη ζωή της πόλης. Εγκαταλείπει λοιπόν και τις δεύτερες ρίζες του, και κατευθύνεται στο άγνωστο με μόνο συνοδοιπόρο του τον εαυτό του!

Νομίζω πως αν ο Rafelson έκανε την ίδια ταινία σήμερα θα είχε ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Χωρίς να αλλάζει το σκηνικό, θα είχαμε την ευκαιρία να βλέπαμε που θα τοποθετούσε τον σημερινό άνθρωπο. Σήμερα που έχουν δραματικά αυξηθεί οι πληροφορίες, οι αξίες και οτιδήποτε άλλο μπορεί να δομήσει την κοινωνική συμπεριφορά του ατόμου.
Μια ταινία που αξίζει να δείτε!
Βαθμολογία 8/10