Hiroshima mon amour

Σκηνοθέτης: Alain Resnais
Παραγωγής: France / Japan/ 1959
Διάρκεια: 90'

Ταινία σταθμός τούτη εδώ στην ιστορία της έβδομής τέχνης. Ο τιτάνιος Alain Resnais που πριν αυτής της ταινίας ασχολούταν κυρίως με μικρού μήκους ταινίες και ντοκιμαντέρ, εδώ κάνει ένα ανεξίτηλο σημείο αναφοράς για τον ποιητικό κινηματογράφο και όχι μόνο.

Η ταινία αφηγείται την ιστορία μιας γυναίκας ηθοποιού ονομαζόμενης Elle. Η Γαλλίδα Elle βρίσκεται στην προσφάτως πληγμένη, από τον φρικιαστικό βομβαρδισμό, Χιροσίμα. Οι πληγές είναι ακόμα ανοιχτές, και τα πάντα μαρτυρούν το τραγικό και ανεπανόρθωτο που έχει προηγηθεί. Η Elle ερωτεύεται παράφορα τον Lui. Έναν Ιάπωνα. Ο χρόνος ζωής του έρωτα τους είναι μικρότερος από 24 ώρες, καθώς η Elle πρέπει να γυρίσει στην πατρίδα της. Όμως ο χρόνος είναι υπεραρκετός, για να ζωντανέψει τις μνήμες μαζί με τα τραυματισμένα αισθήματα της, από έναν ανεκπλήρωτο έρωτα δεκατεσσάρων περασμένων ετών.

Ο Alain με μεγάλη μαεστρία πραγματεύεται το πέρασμα απ' το συλλογικό στο ατομικό και απ' το αντικειμενικό στο υποκειμενικό. Με την αρχική ντοκυμαντερίστικη γραφή του, δηλώνει τον αδιαπραγμάτευτο πόνο που έζησαν οι Ασιάτες στην μαρτυρική πόλη της Χιροσίμα. Τα πλάνα είναι ατόφια περιγραφή της οδύνης των ανθρώπων, και πλάι στα κάδρα των αγκαλιασμένων εραστών συνθέτουν ένα άρτιο και καινοτόμο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Ποιος μπορεί να αμφισβητήσει την ιστορία; Ποιος μπορεί να αμφισβητήσει την συλλογική καταστροφή που έγινε στη Χιροσίμα; Κανείς, γιατί τα γεγονότα, οι εικόνες έχουν ανυπέρβλητο ανάστημα στο όνομα της αλήθειας. Όμως με φόντο την ιστορία ο σκηνοθέτης αναπτύσσει μια άλλη. Την πληγωμένη ζωή μιας γυναίκας, της πρωταγωνίστριας του, της Elle. Όπου ο έρωτας, μέσα από την ανεκπλήρωτη φύση του, έχει ρίξει μια άλλη βόμβα. Μια βόμβα που έχει διαλύσει ολοκληρωτικά τον συναισθηματικό της κόσμο, αυτόν τον ουσιαστικό, που ορίζει την αληθινή της ύπαρξη... Εδώ ο πόνος αφορά την ηρωϊδα και είναι υποκειμενικός. Ποιος όμως μπορεί να αρνηθεί την ψυχική παράλυση της "αιώνια" πληγωμένης Elle; Κανείς, γιατί ο Resnais έχει εισέλθει στον ψυχισμό της τόσο βαθιά, που κάνει όλες αυτές τις αφαιρετικές και υποκειμενικές διαστάσεις να πλημμυρίζουν τον ίδιο τον θεατή. Σαν μια ακόμα εξωσωματική εμπειρία...

Η Elle είναι μια γυναίκα πληγωμένη. Κάποτε στη Νεβέρ βίωσε τον ολοκληρωτικό πόνο. Από τότε πέρασαν πολλά χρόνια στην ζωή της. Η οποία μοιάζει πολύ ταραχώδη. Όπως μας έχει φανερώσει η ίδια η πρωταγωνίστρια είναι ηθοποιός. Μετακινείται αδιάκοπα, όπως προστάζει αυτό το απρόβλεπτο επάγγελμα. Είναι παντρεμένη με έναν άντρα που οι σχέσεις τους είναι τελείως αποσυνδεμένες, ενώ γνωρίζει πολλούς και περιστασιακούς «ανέπαφους» δεσμούς. Μια ζωή που μοιάζει λοιπόν σαν το οινόπνευμα που καλείται να σβήσει τις επίπονες μνήμες της. Όσο συγκλονισμένη διηγείται στον Lui τον χαμένο έρωτα της, με το αλκοόλ να ρέει άφθονο, τα μάτια της λαμπυρίζουν όταν ακούει πως στην Χιροσίμα τίποτα δεν σταματάει. Πως μέρα και νύχτα οι άνθρωποι ζούνε. Ονειρεύεται μια ζωή δίχως τέλος και αρχή. Όμως ο Resnais με ένα αποστομωτικό πλάνο, μετατρέπει την σερβιτόρα σε δραματικό υποκινητή. Βάζει τέλος στα όνειρα της πρωταγωνίστριας δηλώνοντας πως τα πάντα είναι πεπερασμένα καθώς η σερβιτόρα χαρακτηριστικά μαζεύει το τραπέζι.


Ο Lui δεν είναι παρά η προσωποποιημένη μορφή του έρωτα για την Elle. Αυτός που τάραξε την αποφασισμένη της ζωή να θυσιαστεί στην αφθαρσία και στα εφήμερα πράγματα, με σκοπό να απαλλαγεί από τις επίπονες μνήμες. Τις μνήμες που είναι οι μόνες που προσδιορίζουν την ουσία του "είναι" μας. Ο Lui είναι ο έρωτας που ξαναχτυπά, ανεκπλήρωτος όπως τον ορίζει η φύση του. Είναι αυτός που επανέφερε στην επιφάνεια το πληγωμένο κορίτσι. Εκείνο που με τα ματωμένα δάχτυλα γρατζουνούσε τους τοίχους για να καταλαγιάσει την οργή της. Σε ένα κατάψυχρο κελάρι που ασυναίσθητα πάγωνε την καρδιά της. Για αυτόν δεν ήταν δύσκολο να εντοπίσει αυτό το ειδοποιό σημείο. Το σημείο όπου η ζωή του ανθρώπου αποκτά ρίζες, και με αυτές αναπτύσσεται και με αυτές μεγαλώνει. Και τίποτα δεν μοιάζει όπως παλιά. Για την Elle αυτό το σημείο ήταν 14 χρόνια πριν, στην Νεβέρ. Στην πολύ που την πλέει παράπλευρα ένας μεγάλος ποταμός. Ένας ποταμός που δηλώνει πως τίποτα δεν πάει πίσω. Άλλωστε η Elle στην αρχή μας έχει προειδοποιήσει "ναι, ξέρω η ζωή συνεχίζεται. Όμως τα στοιχεία μένουν πίσω και κάνουν ολοφάνερο αυτό που έχει προηγηθεί". Τώρα ξέρουμε πως αυτά τα στοιχεία για τον άνθρωπο είναι οι μνήμες. Οι μνήμες, η μεγαλύτερη τιμωρία του... Και ποτέ δεν θα σβήσει που ο έρωτας βομβάρδισε συθέμελα το μέσα της. Που οι όρκοι ολοκλήρωσης με τον Γερμανό αγαπημένο της δεν βρήκαν εκπλήρωση εξαιτίας του πρόωρου θανάτου του.

Τώρα η Elle το έχει καταλάβει. Ποτέ δεν θα μπορέσει να απαλλαγεί από όσα συνέβησαν. Η λησμονιά που επιδιώκει, ποτέ δεν θα έρθει. Το παρελθόν μαστιγώνοντας θα την συντροφεύει μέχρι τον μακρύ δρόμο της λήθης. Όμως θα προσπαθήσει για άλλη μια φορά να ξεγελάσει τον εαυτό της! Θα προσποιηθεί πως θέλει να φύγει. Όμως ο Lui, ο έρωτας σαν σκιά θα την ακολουθεί όπου και αν είναι. Μέχρι τα τελικά λόγια του Lui να ξεκαθαρίσουν τα πάντα " Είσαι η Νεβέρ, είμαι ο Χιροσίμα αυτό δεν θα αλλάξει". Έτσι ο Resnais ξεκαθαρίζει την δύναμη του παρελθόντος, της ιστορίας και παντρεύει το συλλογικό με το ατομικό. Σε μια ταινία του ποιητικού σουρεαλισμού που αγγίζει το τέλειο.

Εκπληκτικές οι ερμηνείες των πρωταγωνιστών Emmanuelle Riva, Eiji Okada, ενώ και το σενάριο της Marguerite Duras είναι παραπάνω από προκλητικό. Αυτό το ύφος, και αυτή η πρωτεμφανιζόμενη γλώσσα του Resnais θα μετατρέψουν την ταινία σε σημείο αναφοράς του κινηματογράφου, και την απαρχή της νέας, μοντέρνας περίοδος του κινηματογράφου! Πραγματικά μια τεράστια ταινία...
Βαθμολογία 9,5/10