Üç maymun

Σκηνοθεσία: Nuri Bilge Ceylan
Παραγωγής: Turkey / France / Italy / 2008
Διάρκεια: 109'

Βασισμένος στον μύθο των "Τριών Πιθήκων", όπου ο καθένας κρατάει με τα χέρια του ένα κομμάτι του προσώπου του, (μάτια, αυτιά, στόμα εμποδίζοντας όραση, ακοή και λόγο αντίστοιχα) ο Nuri Bigle Ceylan, ένας απ' τους σπουδαιότερους auteur του καιρού μας, εισβάλει στα σπάργανα μιας οικογενείας. Όπου η επικοινωνία είναι καταργημένη προ πολλού! Το "Uc maymun" είναι ένα film μοναδικά κινηματογραφημένο, αντάξιο της φωτογραφικής φήμης του δημιουργού του!


Με λίγα λόγια: Ένας πολιτικός διαπράττει ένα φονικό τροχαίο ατύχημα. Η απάθεια του κοινωνικού συνόλου, της οποίας είμαστε μάρτυρες σε όλο τον φιλμικό χρόνο, δίνει την ευκαιρία να φορτώσει το έγκλημα στον οδηγό του. Ο οδηγός πρόθυμα ανταλλάσσει την ελευθερία του έναντι ενός σημαντικού οικονομικού ποσού. Η μικροαστική οικογένεια του οδηγού δέχεται με απάθεια το γεγονός, και εν συνεχεία, αναπτύσσονται σχέσεις με τον πολιτικό, παρομοίως έκφυλες και διεφθαρμένες. Στο όνομα του χρήματος, του κουρσευτή των ψυχών.


Ο Nuri Bilge Ceylan κινείται σε γνώριμα λημέρια. Μέσω μιας πλανοθετικής κομψοτεχνίας και ενός εικαστικού ντελίριου θα εισβάλει για τα καλά στα δυσανάγνωστα χωρία της ψυχής. Σπάζοντας κάθε συμβασιολογία του σύγχρονου κινηματογράφου. Αυτή την φορά θα μετατοπιστεί όσον αφορά την περιγραφή του ψυχθέντα ατομισμού που συναντάμε σε λοιπές ταινίες του(Uzak, Iklimler). Και θα επαναπροσδιορίσει την ατομική ύπαρξη μέσα απ' τον θεσμό της οικογένειας. Της οικογένειας που αποτελεί πρωταρχική μορφή της κοινωνίας. Οποιαδήποτε δίοδος επικοινωνίας μεταξύ των μελών είναι ριζικώς ακρωτηριασμένη. Πατέρας, γυναίκα και γιος παραλυμένοι στις κεραίες μιας άλλης Babel. Και η εμετική νεκρώσιμη δυσωδία των ψυχών αναδύει μια εφιαλτικά μπρουτάλ και αμοραλιστική ατμόσφαιρα. Δηλώνοντας πιο εμβρόντητα από ποτέ, πως το πρόβλημα είναι μέσα μας, ένα αδηφάγο θηρίο που κατασπαράσσει κάθε εσωτερική διάσταση.


Για πρώτη φορά ο Ceylan θα δώσει και μια ολοφάνερη αιτιολογία στην μισάνθρωπη μακέτα του. Την έλλειψη κινήτρων για ζωή. Η οκνηρία παρατηρείται σε όλους τους ήρωες, άλλοτε γραφικά(γιος) και άλλοτε υπονομευτικά(μητέρα), σημασιοδοτούν την πνευματική παράλυση. Μια οκνηρία που τοποθετεί την αλλοπαρμένη σάρκα σε έναν μεθυστικό χορό διαφθοράς, με τα ανεξέλεγκτα πέλματα να λυσσομανούν στην έκφυλη πίστα της ζωής. Η οκνηρία και ή έλλειψη κινήτρων για ζωή διακωμμωδούνται σε όλο το εύρος της ταινίας. Η αποδοχή του πατέρα να φυλακιστεί είναι χαρακτηριστική περίπτωση. Ενώ η ομαλώς τεκμηριωμένη ανθρώπινη ασυνειδησία κορυφώνεται στην καταληκτήρια ειρωνική σκηνή! Όπου ο πατέρας προσπαθεί να αγοράσει την άνευ ζωτικότητας ύπαρξη του, με μια εξίσου κενή ζωή! Επίσης, εντυπωσιακός είναι ο τρόπος που εμφανίζεται το παρελθόν, καθώς η μνήμη ενός χαμένου παιδιού επισκέπτεται τα μέλη της οικογενείας. Επιφέροντας τους μια αδιακιολόγητα τρομοκρατική ατμόσφαιρα ενοχής, φόβου και τύψεων.

Θα ήταν επίσης αδικαιολόγητο να μην αναφερθούμε στη φωτογραφία. Όπου ο Gökhan Tiryaki κάνει εκπληκτική δουλειά. Μια δουλειά που στοιχειώνει τα φλας κάθε φωτογράφου, τα πινέλα κάθε ζωγράφου και δίνει ένα άριστο πρότυπο σε κάθε κινηματογραφιστή! Ο θεατής δεν έχει παρά να παραδοθεί στην ευρηματική πολυσημία της εικόνας. Τα χρώματα φλερτάρουν επώδυνα με το γκρίζο, σε ένα απερίγραπτου κάλλους οπτικό αποτέλεσμα. Και σε συνδυασμό με τις πανταχού παρούσες, και καθόλου καθαρτήριες, γκριζαρισμένες νεροποντές, επιτυγχάνεται αρτίως η ψυχική αποσύνθεση των ηρώων και του δράματος.(Βλέπε την τελική σκηνή, όπου τίποτα δεν μπορεί να σε απαλύνει)


Αν κάτι κάνει τους "Τρεις Πιθήκους" να ξεχωρίζουν απ' τις λοιπές ταινίες του Nuri Bilge Ceylan, είναι η αυξημένη μυθοπλασία στο σενάριο. Ένα στοιχείο που κρατάμε πολύ καλά για το μέλλον. Ο Τούρκος σκηνοθέτης, κάνει φιλότιμες προσπάθειες, αν και είναι ευδιάκριτη η αφηγηματική αμηχανία στα άγνωρα αυτά λημέρια. Ωστόσο, αρκεί να θυμηθούμε την εξέλιξη που έχει επιτευχθεί στην κινηματογραφικότητα της φιλμογραφίας του, σχετικά με τον ήχο. Αρχικώς στο Kasaba, ο Ceylan, ελέω και του οικονομικού προϋπολογισμού, απαξιώνει τον ήχο και επιδίδεται αποκλειστικώς στο οικείο πλανοθετικό κομμάτι. Σταδιακά, με αποκορύφωμα το Iklimler, εντάσσει και τον ήχο λειτουργικά στις ταινίες του. Για να φτάσουμε στο "Üç maymun", όπου το τρίξιμο μιας πόρτας και το θρόισμα της κουρτίνας γίνονται κορυφωτικά και αναπόσπαστα στοιχεία του δράματος. Αν σημειωθεί η αντίστοιχη πρόοδο όσον αφορά και τη μυθοπλασία, τότε το μέλλον ίσως μας επιφυλάσσει έναν ολοκληρωτικά τελειοποιημένο κινηματογράφο!
Βαθμολογία 8/10