Never Let Me Go

Σκηνοθεσία: Mark Romanek
Παραγωγής: UK / USA / 2010
Διάρκεια: 103'

Κάποιοι άνθρωποι γεννιούνται με το προνόμιο να έχουν ένα ακαθόριστο μέλλον. Μπορεί να γίνουν ηθοποιοί ή αρχιτέκτονες, καλλιτέχνες, συγγραφείς ή ιατροί, αθλητές ή δημόσιοι υπάλληλοι. Με την οριστική κατάληξη να εξαρτάται από τους ίδιους και τις επιλογές τους, όπως διδάσκει η Sally Hawkins στους μη προνομιούχους μαθητές της. Για την ύπαρξη αυτών, όμως, αναγκαστική προϋπόθεση είναι η ταυτύπαρξη των μη-προνομιούχων, των οποίων το μέλλον είναι προκαθορισμένο και προορισμένο για έναν και μοναδικό σκοπό: να θυσιαστούν για τα προνόμια των άλλων. Εσύ/κι εγώ, αφού με διαβάζεις/αφού γράφω, προφανώς ανήκουμε στους προνομιούχους, ωστόσο οφείλουμε να αναγνωρίσουμε πως αν κάτι μας διαφοροποιεί από τους άλλους, τους μη-προνομιούχους, δεν είναι παρά ένας και μοναδικός παράγοντας: η τύχη.


Ο Γκοντάρ έλεγε πως ο σκηνοθέτης οφείλει να υπογραμμίζει όλα εκείνα τα στοιχεία που δηλώνουν την τεχνητή φύση μιας ταινίας, το ότι δηλαδή δεν είναι παρά μια κατασκευή. Και δεν υπάρχει καταλληλότερος σκηνοθέτης στο σύγχρονο Αμερικάνικο σινεμά απ' τον Mark Romanek για να επαληθέψει την παραπάνω ρήση. Απ' το Static όπου τα μικρόφωνα και τα τριπόδια παρίστανται περήφανα στα κινηματογραφικά κάδρα, ως το Never Let Me Go με τα παράδοξα -τηρουμένων των αναλογιών- νετ/φλου, αλλά και την σουρεαλιστικά αλληγορική ιστορία, ο σκηνοθέτης μας υπενθυμίζει πως ό,τι παρίσταται στο πανί δεν αποτελεί παράθυρο για την πραγματικότητα, αλλά μόνο μια κατασκευή.

Κι αυτό που κατασκευάζει ο Mark Romanek, με τη βοήθεια της ομώνυμης νουβέλας του Kazuo Ishiguro, δεν είναι παρά μια σουρεαλιστική αλληγορία. Ορισμένα παιδιά ζουν καταδικασμένα ως τρόφιμοι σε ειδικά σχολεία. Ο προκαθορισμένος λόγος ύπαρξης τους είναι η ενηλικίωση, οπότε και θα αρχίζουν να «δωρίζουν», μέχρι θανάτου, ένα-ένα τα ζωτικά τους όργανα στους άλλους, εκείνους που έχουν το προνόμιο της ζωής και συνεπώς δικαιούνται τα μοσχεύματα των μη προνομιούχων. Στο Never Let Me Go, που είναι ταινία, αυτά τα παιδιά αποκαλούνται δωρητές οργάνων. Στην πραγματικότητα, όπου η ζωτικότητα και τα πάντα συνδέονται με την οικονομία, θα τους συναντήσεις με άλλα ονόματα: παράπλευρες απώλειες, Τρίτος Κόσμος, αναπτυσσόμενος κόσμος κ.ο.κ. Άνθρωποι που γεννιούνται καταδικασμένοι να υπομένουν την πείνα, την φτώχεια και το θάνατο -δεδομένου ότι ο παραγωγικός πλούτος και το σύστημα διανομής του είναι στοιχεία ντετερμινισμένα μέσα στο ακλόνητο σύστημα- για να εξασφαλίσουν την οικονομική ευημερία(ζωτικότητα) των άλλων, των προνομιούχων.


Και ο Mark Romanek προβαίνει σε μια γαργαλιστική ειρωνεία. Χρησιμοποιεί το πιο βαρύγδουπο cast που είχε ποτέ, για να σαρκώσει τους ασήμαντους, τους μη προνομιούχους δωρητές οργάνων. Μια εξαιρετικά ώριμη Carey Mulligan, ένας κυκλοθυμικά απρόβλεπτος Andrew Garfield και μια απροσδόκητα σκιερή Keira Knightley συνθέτουν το οπλοστάσιο του. Μεγαλοποιεί τα δράματα, τους έρωτες, τις ελπίδες και τους φόβους τους. Όπως ακριβώς θα έκανε μια τυπική Αμερικάνικη ρομαντική ταινία. Σ' αυτό συμβάλλει τα μέγιστα και η άμεσα συναισθηματική μουσική της Rachel Portman. Και κατά αυτόν τον τρόπο, με σύστημα αναφοράς την κινηματογραφική βιομηχανία, επιτυγχάνει να εξισώνει τους ασήμαντους/μη προνομιούχους με τους λαμπερούς (υπερ)χαρακτήρες/ προνομιούχους που συνηθίζεται να υποδύονται οι κινηματογραφικοί αστέρες.


Στις μέρες μας μπορεί να μας παρέχονται όλα τα υλικά/πληροφορίες που επιφέρουν τη συνείδηση του μεγέθους της θυσίας, της αδικίας και της δυστυχίας όλων εκείνων που αποτελούν τους μη-προνομιούχους. Όμως η συχνότητα και το εύρος της θυσίας παραμένουν αμείωτα. Τα ίδια τα υλικά της πληροφόρησης οδηγούν στη συνηθειοποίηση της παραπάνω συνείδησης. Συνεπακόλουθα, στη συγκαταβατική αδράνεια τόσο στα στρατόπεδα των μεν όσο και στα στρατόπεδα των δε. Οι μεν αμελούν να μεριμνήσουν, οι δε αδρανούν να «επαναστατήσουν». Μεν και δε: Τις συντεταγμένες τις ορίζει η τυχαιότητα: το πότε και που γεννήθηκες, η οικονομική κατάσταση των κατόχων των γεννητικών οργάνων στα οποία οφείλεις την ύπαρξή σου, το χρώμα σου κ.ο.κ. Κι ακόμα πιο ανατριχιαστικό: η ζωή που θα διανύσεις έχει επιλεχθεί για σένα πριν καν υπάρξεις...