Σκηνοθεσία: Luis Buñuel
Παραγωγής: France / 1929
Διάρκεια: 16'
Είναι ο Ανδαλουσιανός Σκύλος η επιτομή του σουρεαλισμού; Ο Dali κι ο Bunuel ένωσαν τα όνειρά τους. Έφτιαξαν μια αλλόκοτη εικόνα. Ή καλύτερα μια αλλόκοτη αίσθηση από εικόνες. Ενάντια σ' όλους τους λογικούς κανόνες -έστω κι αν δεν τους αθέτησαν όλους-, στις νόρμες, και σε όλη αυτή τη σύνειδη μηχανολογία που αφανίζει το ασύνειδο.
Κι όμως, οι δυο τους, κάνουν απ' το πρώτο πλάνο, κάτι όχι και τόσο σουρεαλιστικό: ξεκαθαρίζουν τα πράγματα. Η κοφτερή λάμα ενός ξυραφιού, τεμαχίζει την κόρη, τον βολβό κι όλο το μάτι μιας γυναίκας. Όπως θα διαπιστώσουμε στη συνέχεια, αυτή η γυναίκα, είναι η πρωταγωνίστριά μας. Οι φαινομενικά παράταιρες εικόνες ανήκουν στο εμπράγματο θέαμα της όρασής της. Γιατί αν κάτι είναι αναγκαίο, αυτό είναι μια παράλογη ματιά πάνω στην ανταγωνιστικά παράλογη πραγματικότητα, να την απελευθερώσεις με τα κλειδιά του εξωπραγματικού, και να ξεθάψεις απ' τη σκόνη της συνήθειας και του συνειδητού την ασύνειδη αλήθεια του ονείρου. Του ανύπαρκτου που υπάρχει και σβήνει απ’ την παχύσαρκη εξουσία του υπαρκτού.
Δεκαέξι λεπτά κινηματογραφίας. Και παρελαύνουν αθέατοι κόσμοι. Πυκνότητα ομίχλης. Ακόμα κι αν υπάρχουν τα σημεία αναφοράς: η γυναίκα κι ο άντρας. Ακόμα κι αν υπάρχει μια πρωτόλεια μορφή γραμμικότητας. Τα πάντα είναι άναρχα. Μια παλάμη σαν μυρμηγκοφωλιά, ένα μαχαίρι που κόβει τη σελήνη, ένα πιάνο που κινείται με το πτώμα ενός μουλαριού παρασύροντας δυο χειροπόδαρα δεμένους φοιτητές. Η υπομονή του οργάνου και η ακαδημαϊκή εκπαίδευση μέσα σε μια εικόνα. Κι αυτές μόνο λίγες από τις εικόνες που επιτίθενται στα συμβιβασμένα ένστικτα.
Ανδαλουσιανός σκύλος. Κι όμως δεν μπορείς να δεις κανέναν σκύλο. Κι αν έβλεπες δε θα ήταν καν Ανδαλουσιανός. Μπορείς όμως ν' ακούσεις το παράφωνο γάβγισμά του. Να σε καλεί. Να ουρλιάζει πάνω απ' τον τάφο του ονείρου. Μπορείς να νιώσεις τα δόντια του στις σάρκες σου. Που κι αυτές τάφος είναι. Να δεις τα πόδια του να επαναστατούν. Να σηκώνουν σκόνη. Να ξεθάβουν τα ραγισμένα κόκκαλα του ανείπωτου. Να ξεθάβουν έναν άλλο κόσμο, θάβοντας ταυτόχρονα την κατεστημένη σύμβαση. Κι εσύ; Απ’ τη μια στιγμή στην άλλη, ούτε που θα προλάβεις να συνειδητοποιήσεις την αλλαγή: θα 'σαι απλά άθαφτος ή θαμμένος...
8 σχόλια:
Λατρευω το σουρεαλισμο, οποτε λατρευω αυτην την ταινια! Η δευτερη πιο αγαπημενη μου του ογκολιθου Luis Bunuel (πρωτη ειναι το "Viridiana"). 16 λεπτα απιστευτων εικονων. Ο Dali με τον Bunuel εκαναν αλλο ενα αιστουργημα (L' age d' or) και δυστυχως χωριστηκαν.
5/5
Κι εγώ λατρεύω τον σουρεαλισμό. Ειδικά σ' αυτή την πρωταρχική ανεξάρτητη έκφρασή του. Διότι μετά, όταν επήλθε σ' ένα πεδίο δογματικής στράτευσης, μου φάνηκε κάπως περιοριστικός. Σουρεαλισμός και περιοριστικός τι αντίφαση!
Μ' αρέσει να βάζω τον Ανδαλουσιανό δίπλα στο Αίμα του Ποιητή του Κοκτώ...
Tο "Αιμα του ποιητη" (εξαιρετικο το κειμενο σου για την ταινια!) αλλο ενα σουρεαλιστικο πρωτοποριακο short movie. Ο Κοκτο ειχε επηρρεαστει πολυ απ' τον Ανδαλουσιανο, βεβαια...
Καλες γιορτες! :)
Ορόσημο η καταβύθιση στον Ανδαλουσιανό σκύλο και άκρως δυναμικό το κείμενο σου.
Κι εγώ προτιμώ αυτόν τον πρώτο άγριο υπερρεαλισμό από τον γαλλικό ανάλογο του ίδιου σκηνοθέτη.Ο δεύτερος είναι χαριτωμένος,έξυπνος,ανατρεπτικός,αλλά,ας μου επιτραπεί,λιγάκι...αστικός(κι ας ασκεί κριτική στην αστική τάξη).Ο υπερρεαλισμός του σκύλου είναι λυσσώδης και πυρετικός.
Υπέροχο το κείμενό σου,αγαπητέ Kioy!
Έχω βρεθεί σε κουβέντα με "ψαγμένους" της τέχνης, όπου προσπαθούσαν να εξηγήσουν την ταινία και να βρούν το νόημά της. Το τί μπούρδα άκουσα, δε λέγεται. Ήθελα πολύ να τους φωνάξω "Μα καλά, ηλίθιοι είστε ?", αλλά τελικά δεν είπα τίποτα. Καλύτερα νομίζω !
Πολύ όμορφο το κείμενό σου, και πολύ ιδιαίτερη εμπειρία η θέαση του "Σκύλου".
Προσοχή: Δαγκώνει !
curius apeOO9,το σχόλιό σου μου δίνει αφορμή να αναφέρω το εξής περιστατικό.Ο Μπουνιουέλ,στην πρώτη προβολή της ταινίας,εφοδιάστηκε με πετραδάκια,ώστε να τα πετάξει στους θεατές σε περίπτωση που τον προπηλακίσουν! Τελικά όμως οι θεατές καταενθουσιάστηκαν,τόσο που ο σκηνοθέτης εξοργίστηκε!(σαν γνήσιος καλλιτέχνης που ήταν,υποπτευόταν την αμφίβολη ποιότητα της εκτίμησης των πολλών) Κατόπιν έγραψε: "Τι μπορώ να κάνω ενάντια σε αυτούς τους ανόητους που βρήκαν ωραίο ή ποιητικό αυτό που κατά βάθος δεν είναι τίποτε άλλο από μια επίκληση στο θάνατο γεμάτη απελπισία και πάθος;" Ποιητικός βέβαια ο σκύλος ΕΙΝΑΙ,αλλά έχω την εντύπωση ότι με αυτή τη λέξη ο Μπουνιουέλ εννοούσε κάτι πολύ διαφορετικό,κάτι,συγχωρήστε μου τη λεξη,"θηλυπρεπές"...
Δε νομίζεις όμως ότι αυτή η οργισμένη δήλωση θα πήγαινε γάντι και στους πεπαιδευμένους (υπερ)αναλυτές του έργου του; Τόσο διανοουμενίστικο μπλα μπλα,Θεέ μου...μια ταινία είναι στο κάτω κάτω!!!
Καλησπέρα σας,
Ευχαριστώ για την ανάγνωση και την παρέα...
Λοιπόν να τοποθετηθώ κι εγώ περί του νοήματος του Ανδαλουσιανού και του κάθε Ανδαλουσιανού..
Το νόημα στην Τέχνη υπάρχει. Όχι ως κάτι απτό. Ως ένας τόπος σαφής και στιβαρός. Το νόημα στην Τέχνη είναι συνυφασμένο με την διαίσθησή σου, την αίσθηση που μια ταινία σου προκαλεί. Είναι απόλυτα συσχετισμένο με το "Εσύ" που σε κατοικεί σε μια παρούσα στιγμή. Στην πραγματικότητα, δεν πάμε εμείς στο νόημα ενός έργου. Είναι αυτό, που έρχεται. Το νιώθεις απ' την θερμοκρασία στο μέτωπό. Από τις τόσες κινήσεις και τις αναμοχλεύσεις της έσω σου αβύσου. Ένα νόημα υπάρχει μόνο όσο το αισθάνεσαι. Και μόνο μ' αυτόν τον τρόπο θεωρώ έχει νόημα μια συζήτηση σ' ένα έργο τέχνης. Για να εκθέσεις το τραύμα σου. Να το κοινωνήσεις. Να το επικοινωνήσεις. Όχι σαν κάτι στέρεο. Κι αν κάποιος άλλος το αισθανθεί, δε θα 'ναι σα γνώση, σαν κάτι που αξίζει να μνημονεύσει, θα ναι σαν: μια άμαξα, που μέσα απ' τη σκόνη που σηκώνει, τον καλπασμό, αβέβαια προδίδει τον εαυτό της που απομακρύνεται...
Η διανοουμενίστικη ανάλυση είναι τόσο στείρα. Στερείται κάθε νοήματος... Αυτή φταίει; Ή μήπως η απουσία μας, η ανεπάρκεια μας: κατά το πλείστον μια ταινία παίζεται όταν δεν είμαστε εκεί. Τα νοήματα που προτάσσει μια διανοουμενιστική ανάλυση μοιάζουν τόσο αποξενωμένα από κάθε αίσθηση. Βέβαια και απόλυτα. Κι ας ακόμα κάποτε, μπορεί, να υπήρξαν ζωντανά, με σφυγμό κανονικό, αβέβαιο δηλαδή. Ο αναλυτής μοιάζει να σκοτώνει κάθε αίσθηση, με μια ακραία εγκεφαλική βαρβαρότητα, και επειτα να περιφέρει την τέφρα της. Ως αποδεικτικό της ύπαρξής της. Ένας νεκρός όμως δεν υπάρχει. Δεν έχει χνώτα να ασθανθείς. Δεν είναι το σώμα του παρελθόντος, αλλά η αίσθηση αυτού, που αγγίζει το χρόνο.. Τα νοήματα/πορίσματα του "αναλυτή" έχουν μόνο έναν εαυτό που με τον καιρό πιότερο σαπίζουν, για να οδηγηθούν, μετά την οντολογική και στη φαινομενική ανυπαρξία...
Ω, ναι: Τόσο διανοουμενίστικο μπλα μπλα,Θεέ μου...μια ταινία είναι στο κάτω κάτω!!!
Δημοσίευση σχολίου