Another Year

Σκηνοθεσία: Mike Leigh
Παραγωγής: England / 2010
Διάρκεια: 129'

Θα φανταζόταν κανείς πως στο περιβάλλον κάποιου ψυχολόγου τα πάντα θα ‘ταν ρόδινα. Κάθε άλλο. Υπάρχει ένα θέμα: ο ψυχολόγος σαν να απολαμβάνει σαδιστικά τη διάγνωση ασθενειών για την επαλήθευση της δικής του ψυχικής πανευδαιμονίας. Και μετ’ έπειτα, η θεραπεία αναλώνεται στο συμβιβασμό και τη διαιώνιση των νευρώσεων, και κατ’ επέκταση τη δημιουργία ενός ατροφικού περιβάλλοντος που αναδεικνύει και τονίζει τη λαμπρότητα του ό,τι φαινομενικά φαντάζει υγιές. Τα γένια του ευλογάει ο ψυχολόγος!


Ο Tom(Jim Broadbent) είναι ένας γεωλόγος. Ερευνά την ψυχή της φύσης, αλλιώς. Η Gerri(Ruth Sheen) ψυχολόγος. Και οι δυο μαζί, για τους γύρω τους, και για τους ίδιους, ένα ευτυχισμένο ζευγάρι. Έχουν έναν επιτυχημένο γιο. Στα πλαίσια της επιτυχίας του, φέρνει και μια νύφη στο σπίτι. Αυτή είναι εργοθεραπεύτρια. Με τους τόσους θεραπευτές, θα περίμενε κανείς ένα σφριγηλό φιλικό περιβάλλον. Αντί αυτού, βλέπουμε μια σωρεία προβληματικών χαρακτήρων. Ο Mike Leigh σκηνοθετεί τα πάντα με μια χειρουργική λεπτότητα. Απ’ τα αντικείμενα ως τους χαρακτήρες. Απ’ τους διαλόγους, που όντας απλοί δε προδίδουν ποτέ τον εαυτό τους, ως τον χρόνο που κυλάει ελεύθερα στις τέσσερις εποχές του χρόνου.

Ο Tom και η Gerry αποφεύγουν τις τομές στην οικογένεια τους. Για την ακρίβεια αγγίζονται με μια πλαστικότητα, σα να πρόκειται για πορσελάνινες κούκλες, που δεν αφήνει ρωγμές στην τελειότητα της επιφάνειας τους. Σ’ αυτή την άθιχτη επιφάνεια οφείλουν την θλιπτική ευτυχία τους. Η κάμερα όμως του Mike Leigh μετακυλύει το βάρος στους προβληματικούς χαρακτήρες. Εκεί συναντάμε τον Ken, έναν ευτραφή μοναχικό μεσήλικα, στο κατώφλι της κατάθλιψης. Τον αφασικό Ronnie, αδερφό του Tom, που έχει χάσει τη γυναίκα του κι έχει προβλήματα με τον πληγωμένο γιο του. Και τελευταία και κυριότερα την Mary(η εξαιρετική Lesley Manville). Μια γυναίκα ανασφαλή, μοναχική, παραλυμένη από νευρώσεις. Το φιλήσυχο ζεύγος τους συμπονά, τους νοιάζεται όπως υπαγορεύουν οι ορθοί τρόποι. Σε βάθος χρόνου η καθωσπρέπει συμπεριφορά προδίδει τον εαυτό της: αποποίηση, αδιαφορία και αποξένωση. Η πλαστή φιλική στάση του ζευγαριού, κάτω απ’ τα προσχήματα, αποκαλύπτει μια εξοργιστική απάθεια που αγγίζει τα όρια της λοιδορίας.


Σε βάθος χρόνου, οι προβληματικοί χαρακτήρες γίνονται προβληματικότεροι. Κατά βάθος ζηλεύουν την ευτυχία των συμβιβασμένων Tom και Gerry. Κάτι βολικό και εφησυχαστικό για τους τελευταίους. Που συνειδητά ή ασυνείδητα συντηρούν και υποθάλπουν την κατάσταση, παρέχοντας στους εαυτούς τους ένα είδος φτηνής επιβεβαίωσης. Όμως όσο κι αν το πρωταγωνιστικό ζεύγος αρνείται τις τομές, ο Mike Leigh με την εμμονή στα κοντινά πλάνα, ανοίγει διάπλατες ρωγμές στα πρόσωπα των ηρώων του. Για να κοιτάξει κατάματα τη θλίψη, τον πόνο, τη μιζέρια, τη μοναξιά. Εμβληματικά ορόσημα του καιρού. Αλλά και να εστιάσει, σ’ ένα ίσως πιο καλυμμένο πρόβλημα: την χυδαία(;) φύση της τελειότητας του μη προβληματικού.


Η συντριπτική πλειοψηφία των «ηρώων» στο ανθρώπινο Another Year, παρακαλούν μια άλλη ζωή, μια άλλη ηλικία, μια άλλη χρονιά, έναν άλλο εαυτό. Από την Imelda Staunton(Vera Drake) που εμφανίζεται μόλις για μια σκηνή, ως την Lesley Manville που μονοπωλεί το φακό. Όμως, στις τέσσερις εποχές που παρεμβάλλει ο βρετανός σκηνοθέτης, τα πάντα μένουν εξοργιστικά απαράλλακτα. Ίσως τελικά, οι ασθένειες να παράγονται απ’ την δική μας ασθενική ματιά. Ένας άνθρωπος «γίνεται» καταθλιπτικός, όταν τον αντιμετωπίζεις ως καταθλιπτικό. Και ούτω καθ’ εξής. Ίσως, η διαιώνιση των ασθενικών συμπτωμάτων να οφείλεται στην άρνηση του βλέμματος να αντιμετωπίσει, και στον βολικό εφησυχασμό που προσφέρει η τακτοποίηση σ’ έναν φαινομενικά ισορροπημένο βίο.

(για το bookpress)