The Set-Up

Σκηνοθεσία: Robert Wise
Παραγωγής: USA / 1949
Διάρκεια: 72'

Στην πόλη του Παραδείσου, όπως κατονομάζεται αυτή η αρένα, συγκεντρώνονται τα πλήθη, εξαγοράζοντας ένα εισιτήριο κι αναμένοντας το καμπανάκι. Ηλικιωμένοι, διψασμένες γυναικούλες, μαφιόζοι, έμποροι, τυφλοί, καθημερινοί άνθρωποι. Το πραγματικό εισιτήριο είναι άλλο: ηδονιστικό βλέμμα, δολοφονική διάθεση κι ίσως εκπληρώσεις την ταύτιση, που έλεγε κι ο ποιητής. Στη σκηνή, τα φώτα οργιάζουν. Δυο τσουβάλια μυς ανταλλάσσουν γρονθοκοπήματα. Σκίζουν τις σάρκες τους. Πολεμάνε. Για το τίποτα.

Τα πάντα είναι θέαμα. Από μια πολιτική ομιλία, μια κινηματογραφική προβολή, την όψη ενός ανθρώπου, ως τον αθλητισμό. Το θέαμα, δηλαδή ό,τι φαίνεται, συνδέεται με ασύνειδο κι έμμεσο τρόπο μ' ένα υπόγειο "είναι". Η Τέχνη, μέσα απ' το θέαμα της, παραπέμπει(;) στις αιώνιες σταθερές του κόσμου, ένας πολιτικός λόγος προδίδει(;) τα προβλήματα και τις αρετές ενός τόπου, η όψη ενός ανθρώπου φανερώνει ή αποκρύπτει χαρά, μελαγχολία, θλίψη κ.ο.κ. Στον αθλητισμό το θέαμα δεν είναι παρά ο εαυτός του. Μια γροθιά είναι μια γροθιά. Ένα γκολ είναι ένα γκολ. Μια νίκη μια νίκη. Τίποτα παραπέρα. Ίσως αυτή να είναι η βασική υπαιτιότητα της μαζικής λατρείας του. Η παντελής απουσία του "είναι" επιτρέπει στον θεατή -δηλαδή αυτός που εκτίθεται στο θέαμα- να παίρνει στα σοβαρά τον εαυτό του. Και ν' αποδώσει στα συναισθήματα και στις παρορμήσεις του, που παράγονται ανεξέλεγκτες απ' το τίποτα, την ιερότητα ενός "είναι".

Ο Robert Wise σκηνοθετεί το The Set-Up σχεδόν σε on κινηματογραφικό χρόνο. Και κόντρα στις προσδοκίες ενός φαντεζί θέματος, όπως η πυγμαχία, επιλέγει να κινηματογραφήσει πιο υπόγεια, πιο σιωπηλά. Μεταξύ θεάματος (στη σκηνή μια στημένη παράσταση παίζεται, ακόμα κι αν ο θεατρίνος τ' αγνοεί) και θεατή επιλέγει να στρέψει τον φακό στον δεύτερο. Να κινηματογραφήσει, δηλαδή, περισσότερο τις ποίκιλες και φανατισμένες αντιδράσεις του κοινού. Και ν' αφήσει την αρένα του Παραδείσου, τον πυγμαχικό αγώνα για τη Σωτηρία, και τους θεατρίνους(πυγμάχους) στο έλεος της προαποφασισμένης -απ' τους κανόνες του παιχνιδιού/θεάματος- μοίρας.

Η παράσταση κλείνει. Το κοινό αποσύρεται, ταυτισμένο, και διαδίδοντας τα συναισθήματα κάθαρσης. Η έξοδος του Παραδείσου είναι ανοιχτή, δεν της πρέπει αντίτιμο. Τώρα ο θεατής, που γίνεται θέαμα μέσα στην καθημερινή ζωή του, ονειρεύεται μόνο την επόμενη επίσκεψη. Και την ενάρετη ζωή που θα την επιτρέψει. Οι θεατρίνοι μένουν. Να σβήσουν τα φώτα της σκηνής. Και να συντριβούν -όχι θεαματικά, αλλά πραγματικά πια- στα σχοινιά μιας ερημωμένης αρένας.

Και κάπου εκεί, στην αριστουργηματική σεκάνς του φινάλε, ο Robert Wise κατεβαίνει, ή μάλλον αναδύεται απ' τα υπόγεια της δημιουργίας, σαν έκπτωτος άγγελος, για να χαρίσει το αμετάκλητο Knockout στον εξαιρετικό πρωταγωνιστή του(Robert Ryan). Να τον λυτρώσει μ' ένα τελειωτικό χτύπημα. Αποσύροντας τον οριστικά, πλέον, από τις πύλες αυτού του Παραδείσου.