Σκηνοθεσία: Emir Kusturica
Παραγωγής: France / Federal Republic of Yugoslavia / Germany / Hungary / 1995
Διάρκεια: 167'
Ο Emir Kusturica στην ίσως πιο ποιητική ταινία του, με εμμονή σε μια ξέφρενη Διονυσιακή αισθητική που πλαισιώνεται με πολυάριθμα σουρεαλιστικά δάνεια. Σχηματικά θα αφηγηθεί την ιστορία της χώρας του, της Γιουγκοσλαβίας, κατά τη διάρκεια του 1941-1992. Ουσιαστικά θα κραυγάξει κατά του (κάθε) πολέμου. Και θα παρακολουθήσει στοχαστικά, βέβηλα και με μισάνθρωπα την Ιστορία μας. Ξεκουνώντας από την βουλή του συνηθισμένου.
Ένας ουράνιος πατέρας, που Θεός καμώνεται, εκσπερματώνει με ρίπες βομβαρδισμών. Εικόνες φρίκης και καταστροφής ακολουθούν. Όχι ανθρώπινης καταστροφής. Άλλωστε ποιος μεγαλύτερος υπαίτιος των συμβάντων; Εικόνες φρίκης που πλήττουν τη φύση, ή καλύτερα ό,τι έχει απομείνει από δαύτη. Τα ανθρώπινα τέκνα, αναίσθητα παρτάλια, που επιδίδονται στην αιώνια ασχολία τους, το εργόχειρο! Έρμαια μιας ακόρεστης δίψας για σαρκική ηδονή. Εικόνες φρίκης, εικόνες σάτιρας, εικόνες απελπισίας στο ισοπεδωμένο σκηνικό του πολέμου.
Κάποτε θα σε ρίξουν σε ένα κελάρι κατασκότεινο. Θα σου κρύψουν το φως της αλήθειας για πάντα. Μερονυχτής θα σε μπολιάζουν με ψέμα και τρόμο. Θα κατασκευάζουν τα όνειρα και τα θέλω σου στο περιθώριο των δικών τους. Μέχρι να αρμέξουν την τελευταία σταγόνα απ' το γάλα σου. Και έπειτα, όταν θα πας να "σπάσεις", ιπτάμενες λευκοφορεμένες νύφες, και όχι μόνο, θα προσγειώνονται στη Χιροσίμα των συναισθημάτων σου. Φτηνή και εύκολη αγοραπωλησία. Μουσικές εκκωφαντικές και ξέφρενες θα στροβιλίζουν πάνω απ' το κεφάλι σου και οίνος άφθονος θα ρέει στο λάρυγγά σου. Μέχρι να χάσεις και εσύ τα λογικά σου. Μέχρι τελείως να "χαλάσεις". Και Αυτή, που με σκέλια ορθάνοιχτα τρίβεται επανωθέν σου, σε οργασμούς θα κυλιέται με τον εχθρό και συνάμα εξ' αίματος αδερφό σου. Και όταν μετά από χρόνια κάποια θάλασσα Την ξεράσει γυμνή μπροστά σου, τότε εσύ θα την φτύσεις κατάμουτρα. Μα θα είναι αργά πλέον, όντας γεννημένος και μεγαλωμένος στην αδιάκοπη ροή των φλεμμάτων Της.
Και αυτή η Ιστορία τελειωμό δεν έχει, όπως μαρτυρούν και οι τίτλοι τέλους. Και άραγε ποια θα ήτανε η λύση; Ίσως το ανάποδο μάζεμα της τυμπανοκρουσμένης ανθρώπινης εξέλιξης. Ίσως για την επανόρθωση της στρεβλωμένης πορείας μας, απαιτείται να επανέρθουμε στην αρχέγονη μορφή. Εκεί, που ακόμα κάτι άθιχτο παραμένει. Και από 'κει ίσως προσπαθήσουμε πάλι...
Βαθμολογία 9/10
9 σχόλια:
αυτό που λένε κάποιοι ότι: ''ξέρεις, αυτή η ταινία μου άλλαξε τη ζωή'' δεν μπορώ να πω οτι το έχω νιώσει ποτέ. αν όμως υπήρξε μια ταινία για μένα που να έφτασε πιο κοντά σε αυτό το χαρακτηρισμό είναι το underground.
θυμάμαι όταν την είδα ήμουν μόνος μου και ήθελα να μιλήσω οπωσδήποτε σε κάποιον και να μοιραστώ την εμπειρία ζωής που ένιωσα.
αργότερα όταν σπούδασα ιστορία είδα την ταινία με άλλο ματι.
το πως κατάφερε ο κουστουρίτσα να συμπηκνώσει μέσα σε δυόμησι ώρες 50 χρόνια γιουγκοσλάβικης ιστορίας, κατακρίνοντας την, σατιρίζοντας την, πονώντας την, χρησιμοποιόντας ποιητικές αδείες ώστε να σατιρίσει τις υπερβολές που κουβαλούν τα πολεμικά κατορθώματα μέσα στο χρόνο...μου είναι αδιανόητο.
και βέβαια η ποίηση των εικόνων, η διονυσιακή έκσταση της μουσικής... η σκηνή όπου ο πατερας μαθαίνει μπάνιο στο γιο του...
σαστίζω.
η καλύτερη ταινία στην ιστορία του ευρωπαικού κινηματογράφου.
11/10
Από τις μεγαλύτερες απογοητεύσεις που προσωπικά βίωσα στο σινεμά.
Είχα βρει τον "Καιρό των Τσιγγάνων" σχεδόν αριστουργηματικό -- με είχε μαγέψει κυριολεκτικά. Σκέτη ποίηση.
Μετά διάβασα τις διθυραμβικές ελληνικές κριτικές (στο εξωτερικό ήταν πολυ πιο ήπιες) για το Underground, κέρδισε και το Χρυσό Φοίνικα...
Η ταινία με απογοήτευσε τόσο που πήγα και την επόμενη στο σινεμά να την ξαναδώ μπας και απλά κάτι μου διέφυγε. Ίσως να έχει να κάνει με το γεγονός ότι με τις προηγούμενες ταινίες του, Ο Κουστουρίτσα είχε γίνει από τους αγαπημένου μου σκηνοθέτες και περίμενα κάτι ανάλογο. Μάταια.
Το σενάριο το βρήκα αδύναμο, ο σουρεαλισμός που τόσο αγάπησα σε άλλες ταινίες του σκηνοθέτη μου φαινόταν ψεύτικος: απλά για να υπάρχει. Ένα show εξωστρέφειας, τρέλας, ένα πανηγύρι. Γλετζέδικη ταινία μάλλον και γι αυτό άρεσε τόσο ακόμα και στον μέσο Έλληνα (άνετα μπορεί να ταυτιστεί μαζί της). Η μουσική ένα χάος -- ξέφρενη να κυριαρχεί παντού, ανέμπνευστη, λαϊκή.
Για μένα ήταν η ταινία ένα patchwork όλων των προηγούμενων ταινιών του σκηνοθέτη.
Κακά τα ψέματα: μπορεί στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια να έχουμε θεοποιήσει τον Κουστουρίτσα, αλλα δεν τυγχάνει ανάλογη αντιμετώπιση και στο εξωτερικό.
Για μένα η όλη ταινία ήταν ένας πανζουρλισμός εντυπωσιασμού χωρίς ένα βαθύτερο σκοπό ύπαρξης. Επιφανειακά χωρίς πνευματικότητα. Κρίμα.
Τον ίδιο χρόνο το "Βλέμμα του Οδυσσέα" έφυγε με το μεγάλο βραβείο επιτροπής (για μένα πιο σημαντικό συνήθως από τον Χρυσό Φοίνικα, αφού πολύ συχνά στην ιστορία των Κανών ο Χρυσός Φοίνικα απονέμεται στις πιo "εντυπωσιακές" ταινίες και όχι απαραίτητα στις πιο ποιοτικές). Η ταινία του Αγγελόπουλου σαφώς σε ανώτερο επίπεδο, όπως έχω ξαναπεί από τις μεγαλύτερες ευρωπαικές δημιουργίες. Τον ίδιο χρόνο και ο Ken Loach με το Land and Freedom, και το Carrington -- για μένα καλύτερες ταινίες από το Underground.
Εγώ θα του έβαζα 2/11 και όχι χαμηλότερο, επειδή ξέρω ότι ο σκηνοθέτης μπορεί να κάνει πολύ καλύτερες ταινίες.
@gilles
Χαίρομαι που αγάπησες αυτή την ταινία. Και ακόμα περισσότερο χαίρομαι που μια ταινία κατάφερε να σε γεμίσει με τα "άνθη" που τόσο όμορφα περιγράφεις... Έχει τόσες ποιητικές εικόνες... Ή οι σκηνές κάτω απ' το νερό; Σαν να οριοθετεί το σύνορο των δύο κόσμων...
@dynx
Καλησπέρα dynx. Μα στ' αλήθεια σου άφησε τόσο άσχημες εντυπώσεις; Εγώ όταν βλέπω μια ταινία προσαθώ, στο μέτρο του εφικτού, να αποτοξινόνομαι από προγενέστερες εμπειρίες. Ώστε να μην παίζει και το συγκριτικό στοιχείο τόσο έντονα. Γενικά νομίζω πως τα δημιουργήματα είναι ευπαθή σε συγκρίσεις λόγω της αναπόφευκτης διαφορετικότητας της φύσης τους.
Στα πλαίσια μιας άλλης συζήτησης, δηλαδή της εξελιξης της καριέεας του Emir , μάλλον θα συμφωνήσω μαζί σου... Και εγώ παρατηρώ μια πτώση του με το χρόνο. Ακόμα και αν παρακολουθώ τις ταινίες τους διάσπαρτα χρονικά! Έχω την αίσθηση πως πλέον έχει καλουπωθεί σε μια συγκερκιμένη φόρμα, η οποία είναι μεν άξια προσοχής, και αναπτύσει τις ισοτρίες του με πιο "ελαφρύ" τρόπο. Ωστόσο οφείλουμε να του αναγνωρίσουμε την προσωπική και ιδιαίτερη κινηματογραφική γλώσσα που χρησιμοποιεί.
Σε ένα ακόμα θέμα που θίγεις, το θέμα της αναγνώρισης του στα Βαλκάνια πάλι δε μπορώ παρά να συμφωνήσω. ίσως είναι πιο προσφιλής εδώ, επειδή οι ιστορίες του είναι πιο προσβάσιμες στην κουλτούρα μας. ίσως και επειδή περιορίζεται γεωγραφικά-θεματικά. Αλλά ο χρόνος είναι αυτός που θα δείξει κατά πόσο οι ιστορίες του υπερβαίνουν την τοπική απόχρωση που μπορεί να τους προσδίδουμε σήμερα. (Αν θες την άποψη μου τις υπερβαίνουν)
Τέλος, όπως γράφω και στο κείμενο η μουσική είναι πανταχού παρούσα. Διάχυτη και ξέφρενη. Δε νομίζω ότι αυτό αποσκοπεί σε μια γλετζέδικια και πανυγηρτζίδικη τεχνοτροπία. Αλλά αντιθέτως εντείνει την αιχμηρή σάτιρα των λαϊκών τάξεων, ίσως και του προλεταριάτου.
Μουσικές εκκωφαντικές και ξέφρενες θα στροβιλίζουν πάνω απ' το κεφάλι σου και οίνος άφθονος θα ρέει στο λάρυγγά σου. Μέχρι να χάσεις και εσύ τα λογικά σου. Μέχρι τελείως να "χαλάσεις". Αυτό γράφω στο κείμενο, και κάπως έτσι εξέλαβα αυτή τη διάθεση. Που με οξυδέρκεια, κατά τη γνώμη μου, καυτηριάζει τα κε΄μενα που θίγει...
Καλό ξημέρωμα εύχομαι...
Χα χα, μου φαίνεται τα μεγάλα πνεύματα συναντιούνται :-D
Έγραψες την κριτική πριν καμια βδομάδα. Εγω κανα δυο μέρες μετά, χωρίς να την έχω δει ή να το έχουμε συζητήσει, επέλεγα στο Facebook το "Underground" ως μια απ' τις καλύτερες προβολές που έχουμε κάνει ως Κινημ/φική Ομάδα της ΑΣΟΕΕ (ήταν απ' τις πρώτες μας προβολές πρόπερσι, πριν μπεις στην Ομάδα). Και πριν μερικές μέρες (χωρίς ακόμα να έχω μπει ακόμα στο blog σου) έγραφα στο status update του προφίλ της Ομάδας για το τραγούδι "Stani, stani, ibar vodo!" που ακούγεται στην ταινία!
Ρίξε μια ματιά
Screening 22/11/07
Είναι μια απ' τις πιο αγαπημένες μου στιγμές στο "Underground", ενα υπέροχο Σέρβικο τραγούδι, όχι τόσο γνωστό όσο άλλα κομμάτια του soundtrack, που τώρα που το σκέφτομαι ίσως μου αρέσει τόσο γιατί είναι λίγο πιο θλιμμένο απ' τον "πανηγυρτζίδικο" μουσικό τόνο της ταινίας (πρόσεξε τους στίχους).
Συνολικά για το αριστούργημα αυτό του Kusturica, τί να πω? Συμπάσχω με τον gilles. Το είχα δει όταν βγήκε και ήταν απ' τις ταινίες που με έκαναν ν' αρχίσω να αγαπάω συνειδητά τον κινηματογράφο. Σίγουρα στο δικό μου top 5 αγαπημένων ευρωπαϊκών ταινιών!
@s_dany
Χαίρομαι που το Undergroun βρίσκει τόσους θαυμαστές... Ναι, όντως ξεχωριστή η στιγμή που αναφέρεις! Για μένα είναι δύσκολα να καταστρώσω ένα top-5 ταινιών, σε οποιαδήποτε κατηγορία, όμως νομίζω πως πρόκειται για μια ταινία που χρήζει επαναληπτικών αναγνώσεων!
υγ. Ήμουν στην ομάδα ρε συ! Τότε ημουν νέος! Οι προβολές της Πέμπτης. Τις οποίες δεν παρακολουθούσα γιατί συνέπεφταν με τα σεμινάρια που παρακολουθούσα τότε!
Καλό βράδυ!:)
Ουπς sorry, δε το θυμόμουν! Γεροντική ανοία :-D
Αύριο Πέμπτη ξεκινάμε με συνάντηση Ομάδας στο αμφ. Αντωνιάδου στις 15:00. Ελπίζω να κάνουμε καλή αρχή στο εξάμηνο!
ΥΓ. Το top 5 είναι "χαλαρό". Ούτε εμένα μ' αρέσει να μπαίνω σε τέτοιους περιορισμούς.
Μία από τις αγαπημένες μου ταινίες. Χρησιμοποιείς τόσο καλά το λόγο που ειδικά στη συγκεκριμένη παρουσίασή σου δεν μπορώ να προσθέσω πολλά πράγματα. Αν και πάνε 2 χρόνια από τότε που είδα το Underground, μπορώ να πω ότι είναι από τις ταινίες εκεινες που πραγματικά με συνεπήραν, με έκαναν να ψαχτώ, να ανησυχήσω, γενικά μου έφερε σκέψεις και συναισθήματα σε έντονο βαθμό, γι'αυτό και την θεωρώ από τις καλύτερες που έχω δει.
@Stepas
Είναι μεγάλη ταινία! Χαίρομαι που σου άρεσε και εσένα τόσο...
Άντε να δούμε καμία καλή νέα προσπάθεια του Emir, δεν πιστεύω πως ξέχασε να κάνει ταινίες...
υγ. Καιρό είχα να σε ακούσω, και χάρηκα για αυτό το πέρασμα σου!
Την καλημέρα μου...
10/10 Κι απο μένα, κι ας την είχα δει όταν πρωτοβγήκε.
Ο Κοστουρίτσα σε αυτή τη ταινία κρατάει έναν ξέφρενο ρυθμό απο την αρχή μέχρι το τέλος.
Δημοσίευση σχολίου