Idi i smotri

Σκηνοθεσία: Elem Klimov
Παραγωγής: Soviet Union/ 1985
Διάρκεια: 142'

Ο Elem Klimov εποίησε ένα απ' τα πιο αριστουργηματικά αντιπολεμικά δράματα στην ιστορία του cinema. Το Έλα να με Δεις είναι ένα κομψοτέχνημα(όχι με την ανακουφιστική έννοια) που υπερίπταται των συμβάσεων και αναδεικνύει το (αβάσταχτο) πραγματικό μέγεθος της φρίκης του πολέμου.


Παρακολουθούμε κατά κύριο λόγο τις κτηνώδης πολεμικές επιχειρήσεις του Χιτλερικού ζυγού κατά ενός, εκ των 628 που αφανίστηκαν, χωριού της Λευκορωσίας. Όμως για την κατάκτηση των βαθύτερων εννοιών, οι οποίες υπερβαίνουν την φαινομενικότητα των δρώμενων, δεν αρκεί το χρονογράφημα, ή η ρεαλιστική αποτύπωση των πεπραγμένων. Χρειάζεται μια βαθύτερη προσέγγιση, αφαιρετική, που διαλύει την συμβατική αληθοφάνεια των πραγμάτων. Στα πλαίσια αυτά, ο ήρωας μας είναι ένα παιδί. Και μέσα από αυτό, και την χαμένη παιδικότητα του θα βιώσουμε την υπέρμετρη φρικωδεία του πολέμου.


Όλα ξεκινούν σαν ένα παιχνίδι. Ο μικρός, καρπός αυτής της πολεμοχαρής πραγματικότητας, σκάβει ζωηρά πάνω από ανοιχτούς τάφους για την ανίχνευση κάποιου όπλου. Κάποιου όπλου που θα τον καταστήσει μέλος αυτής της φρικαλεότητας που λέγεται πόλεμος. Στον αέρα, ψηλά και ουράνια, κάποιο πολεμικό αεροσκάφος οργώνει τους ορίζοντες. Άπιαστο, σαν Θεός, έτοιμο να σπείρει το θάνατο. Ο μικρός με την ένταξη του στον πόλεμο θα πάρει μια γεύση της κτηνώδης αλήθειας του πολέμου, που αμαυρώνει για τα καλά τη χαμογελαστή του εικόνα. Οι συμπατριώτες του τον αφήνουν πίσω για να τον προστατεύσουν. Έτσι θα γνωρίσει ένα έφηβο κορίτσι. Η Glasha επιθυμεί, όπως κάθε άνθρωπος πριν τη διαφθορά, να ζήσει έντονα. Να ερωτευθεί, να αγαπήσει και να αγαπηθεί. Κάνει όνειρα στα ανθηρά της άνοιξης περιβόλια. Μαγικές εικόνες της Φύσης, πορτραίτα από το θαύμα της ζωής διαπερνούν στιγμιαία το πανί. Τίποτα όμως δεν είναι όμορφο. Πως θα μπορούσε; Μια τεράστια κατάσταση απειλής ρυπαίνει την ατμόσφαιρα. Σαν αυτό που αναμένεται να επακολουθήσει. Βομβαρδιστικά στέκουν απειλητικά πάνω απ' το θαύμα της ζωής. Μέχρι να το αφανίσουν απ' τα ίχνη αυτού του κόσμου...

Η λυρική κάμερα του Elem Klimov μεταδίδει τεράστια ένταση κάνοντας (μαύρη) ποίηση. Παρατηρεί στιγμιαία το όνομα "πόλεμος" και κοιτάζει εις βάθος αυτή την κτηνωδία. Η παιδική αθωότητα είναι στρεβλωμένη, παντελώς αλλοιωμένη. Η εικόνα της Φύσης, μαζί και κάθε ελπίδα, βομβαρδισμένη. Ποιος δρόμος έχει νόημα να περπατηθεί σε αυτή την ανοησία; Ποια ζωή έχει νόημα σε αυτή την πνευματική αηδία; Εικόνες καταστροφής παίρνουν τη σκυτάλη, και καταστρέφουν ομοίως την κοιλιακή χώρα του θεατή. Σκορπώντας ρίγος και προσφέροντας απλόχερα έναν μύχιο θάνατο, μέσα απ' την μαζικά αναπαραγόμενη μελανή ιστορία του τόπου μας.


Με αυτά τα μέσα ο Ρώσος σκηνοθέτης σχεδιάζει μαεστρικά στον καμβά του την πιο ηχηρή αντιπολεμική κατακραυγή. Θα δώσει βάρος στην περιπλάνηση του ήρωα, σε αυτή την αιματηρή περιπλάνηση. Σουρεαλιστικές εικόνες, μακρά πλάνα, στενά γκρο πλαν κάδρα περικυκλώνουν και φυλακίζουν την απόγνωση. Ο θύτης και το θύμα, ξεγυμνωμένοι όποιας συμβατικότητας, αναγεννώνται μέσα στη βαθύτερη αλήθεια του πολέμου. Τα βομβαρδιστικά είναι ακόμα από πάνω τους, είναι ακόμα από πάνω μας. Και το ζωηρό πέταγμα από παχυλές μύγες, αυτούς τους αγγέλους θανάτου, στροβιλίζει εκκωφαντικά πάνω από μισοπεθαμένα σώματα. Μέσα στον πόλεμο των ισχυρών που ποθούν να καταστήσουν την σφαγή, της σάρκας και του πνεύματος, ως κατάσταση αμετάκλητη. Παιχνίδι με τράπουλες σημαδεμένες. Άραγε ποιος είναι ο επόμενος στόχος;
Βαθμολογία 10/10