Σκηνοθεσία: Jean Cocteau-René Clément
Παραγωγής: France / 1946
Διάρκεια: 96'
Ο Jean Cocteau χωρίς να μολύνει τους κύριους αφηγηματικούς πυλώνες του κλασσικού παραμυθιού προσθέτει μια κοινωνικοφιλοσοφική αύξηση. Σε μια αφήγηση δυο ταχυτήτων. Δίχως ίχνος λαχανιάσματος. Αφ' ενός παρατηρεί τον αστικό οικογενειακό περίγυρο της Πεντάμορφης -αυτό το εκτροφείο αστικών μικρονοημάτων- με μια καυστική απάθεια. Γυναίκες, υποψήφιοι γαμπροί, παχυλές περιουσίες παραδομένες στη μηχανιστική υποδούλωση του "πρέποντος" και του "ορθού", όπως αυτά προσδιορίζονται από τις ηθικές-διανοητικές συνταγές της εκάστοτε εποχής. Ένα σύμπαν δυσανάπνευστης χυδαιότητας και ανηθικότητας. Ένα σύμπαν αντικειμενικής ασχήμιας! Και αφ' ετέρου, στον αντίποδα, παρατηρεί την κλιμακούμενη σχέση Πεντάμορφης-Τέρατος υπό το φως και τη σκιά ενός καλπάζοντος ερωτισμού. Όμοιο με κείνον που πλυμμηρίζει τον ταξιδευτή στην αυγή της βιωματικής ιχνηλάτησης ενός νέου τόπου.
Το σκηνικό background του παλατιού του Τέρατος -θεμέλιος κινηματογραφικός χώρος της ταινίας- πλημμυρίζεται από αντικείμενα που εκφέρουν μια υπερβατική ποιητική αφαίρεση. Πάνω σ' έναν άκρως ομιλητικό ασπρόμαυρο εξπρεσιονιστικό καμβά. Ασπρόμαυρο: το ιδανικό πεδίο για το ηδονικό φλερτ των ετερωνύμων. Σκιά-φως, γοητεία-αποστροφή, έρωτας-μίσος, Πεντάμορφη-Τέρας. Ως την μοναδική στιγμή της συνεύρεσης. Της συνένωσης της ενσωμάτωσης. Στο φιλί της πόλωσης του δίπολου.
Και μέσα από αυτό το κλασσικό παραμύθι, ο ζωγράφος και γλύπτης(μεταξύ άλλων) Jean Cocteau θα βρει την ευκαιρία να φιλοσοφήσει πάνω στις ιδιότητες της ύλης. Εκμεταλλευόμενος τη ρευστότητα και τη μεταβλητότητα της μορφής του Τέρατος, θα εκθέσει το άμορφο της ύλης. Η εικόνα της ύλης εξαρτάται από την αντανάκλαση αυτού που την κοιτάει, μας λέει. Η ποικιλότητα της μορφής βαραίνει το θεατή. Το πέρασμα από την ασχήμια στην ομορφιά γίνεται μόνο δια βίου. Με απαραίτητη προϋπόθεση την απαλλαγή από την μοναδική υπαρκτή ασχήμια: αυτή της ψυχής.
Όσο για τα αντικειμενικά αισθητικά γούστα περί κάλλους, ούτε λόγος! Ο καλλιτέχνης έχει προ πολλού αφορίσει τη συλλογικότητα και τον αντιπαιδευτικό τρόπο γέννησης προτύπων, που λειτουργούν καταστροφικά, μουτζουρώνοντας την αυθεντικότητα του υποκειμενικού βλέμματος. Γιατί τι άλλο είναι η αντικειμενική ομορφιά -ή η ασχήμια- πέρα από εμφυτευμένα άτεγκτα πρότυπα και νόρμες, που αποξενώνουν το βλέμμα μας από τη μοναδικότητά του;
"An artist paints his own portrait".
Βαθμολογία 9,5/10
2 σχόλια:
9,5/10 χμμμ, γιατι οχι; ειναι τοσο ομορφη, τοσο υπεροχη ταινια!
Ηταν η μονη ταινια που ειχα δει απο Cocteau (απ' τις λιγες που εκανε ετσι κι αλλιως) μεχρι που πηγα την περασμενη εβδομαδα στο σινεμα και ειδα το "Αιμα του Ποιητη" και την "Διαθηκη του Ορφεα" που παιζονταν σε επανεκδοση... και να σου πω φιλε μου, δεν μου αρεσαν... Τις βρηκα καλες αισθητικα αλλα ξεπερασμενες πια.. Δεν με εκαναν δηλαδη να αναζητησω σε βαθος το εργο του.. Εχεις καποια αποψη πανω σε αυτες;
Μεταξυ αυτων και του παραμυθιου εγω προτιμω το δευτερο με διαφορα!
Καλο βραδυ.
Λοιπόν καλησπέρα κατ' αρχάς! Και χαίρομαι για την όρεξη για διάλογο! Για το αίμα του Ποιητή υπάρχει αναλυτική τοποθέτηση στο ιστολόγιο(http://cine-theasi.blogspot.com/2009/11/le-sang-dun-poete.html).
Θεωρώ και το Αίμα του Ποιητή και τη Διαθήκη του Ορφέα πραγματικά αριστουργήματα. Για να μην παρεξηγούμαι μιλάω ως θεατής, και εκθέτω απλά το έσω τοπίο μου ως χώρο αντανάκλασης των συγκεκριμένων έργων τέχνης.
Για το Αίμα του Ποιητή θα πω ότι κατά τη γνώμη μου, αν και δε λογίστηκε ποτέ απόλυτα ως τέτοιο, είναι ένας ογκόλιθος για την κινηματογραφική γλώσσα, και τον τρόπο που μεταχειρίζεται το εξωπραγματικό(σουρεαλιστικό) υπογραμμίζοντας τις δυνατότητες του κινηματογραφικού μέσου, που στην εποχή του -αν εξαιρέσεις το νηπιακό στάδιο του σουρεαλισμού και τις πολύτιμες συμβολές του Γερμανικού εξπρεσιονισμού αλλά και του πρώιμου Γαλλικού ρεύματος- βρισκόταν ασφυκτικά φυλακισμένο στο ύφος ενός κινηματογραφημένου θεάτρου. Αντίθετα σε όλα αυτά, η αφήγηση του Κοκτό είναι πολύ πυκνή. Υπεβατική. Και ανασημασιοδοτική. Και πραγματεύεται εις βάθος τα αγαπημένα του θέματα: καλλιτέχνης-εικόνα κόσμου, θάνατος-αιωνιότητα...
Η Διαθήκη του Ορφέα από την άλλη κατά τη γνώμη μου είναι μια τελίως διαφορετική ταινία. Αντικινηματογραφική, σινεμά στον ορισμό της πατέντας. Ο Κοκτό γίνεται ουσιαστικά ιμπρεσάριος του εαυτού του και της ποίησής του. Τα κινηματογραφικά καρέ φυλακίζουν ουσιαστικά τα βιώματά του. Κατά τη γνώμη μου η Διαθήκη του Ορφέα είναι μια εξειδικευμένη ταινία. Για αυτούς που αγάπησαν τον πολυτέχνη Κοκτό, αλλά και για εκείνους που ταιριάζουν με το υπαρξιακό ύφος της μύχιας τραυματικής πάλης ενός καλλιτέχνη, που πασχίζει να εξαυλωθεί, να πεθάνει, να μηδενιστεί μέσα από τη ζωή του για να αγγίξει το απόλυτο: εκείνο όπου το άπειρο συγκλίνει με το μηδέν. Προσωπικά τις λάτρεψα και τις δυο ταινίες. Ωστόσο, είναι ήλιου φαεινότερο, πως η Διαθήκη δε χρησιμοποιεί την κινηματογραφική προπαίδεια, αλλά ένα αυστηρά προσωπικό ύφος...
Δημοσίευση σχολίου