Μαχαιροβγάλτης

Σκηνοθεσία: Γιάννης Οικονομίδης
Παραγωγής: Greece / Cyprus / 2010
Διάρκεια: 108'

Ο Νίκος(Στάθης Σταμουλακάκος) ζει τεμπέλικα στην Πτολεμαΐδα. Ο πατέρας του πεθαίνει. Τον προσεγγίζει ο, πλέον πάτερ φαμίλιας, θείος(Βαγγέλης Μουρίκης) του. Τον επιστρατεύει. Του προσφέρει στέγη και τροφή στο άστυ, και μια δουλειά. Να φυλάει τα δυο του ντόπερμαν από τους εχθρικούς γείτονες. Να φυλάει δηλαδή τους φύλακες του σπιτιού! Ω, ειρωνεία. Η λοιπή ηγεμονία του θείου εκτείνεται στη γυναίκα(Μαρία Καλλιμάνη), και στην λιγδιασμένη οικογενειακή μικρο-επιχείρηση. Για τη γυναίκα δεν ανησυχεί. Έχει καρφώσει το χαμόγελό της σε μια ατσάλινη κορνίζα. Η μνήμη του κοιμάται ήσυχη. Είναι εμφανές, ότι ο Οικονομίδης, από τη δέση κιόλας του σεναρίου, έχει παραθέσει αριστουργηματικά το πρόβλημα της μικροαστικής αντίληψης. Ή ακόμα βαθύτερα τα αίτια που το γεννούν, το περιβάλλον του. Οικογενειοκρατία, κτητικότητα/διαχείριση εξουσίας πάλλονται αυνανιστικά δίχως κανένα ενδεχόμενο ξεθωριάσματος μέσα σ' αυτή την εκθαμβωτικά μαυρόασπρα φωτογραφημένη ταινία.


Ο Νίκος, θα περίμενε κανείς, πως στην Αθήνα θα μεταμορφωνόταν. Πως θα αποκτούσε ενέργεια να κυνηγήσει το "ελληνικό όνειρο" της πρωτεύουσας. Κάθε άλλο. Ο Οικονομίδης ξεδιπλώνει την αφήγηση με ειλικρίνεια. Ο Νίκος είναι το ίδιο αφιλόδοξος, νεκρός, αδειασμένος και κενός. Δίχως κανένα ενδιαφέρον. Η πορεία του προς την «εξουσία» δεν είναι δικό του θέμα, είναι υπαγορευμένη από τη μοίρα. Της πόλης. Για να σπάσει την πλήξη πηδάει τη θεία(αντικείμενο εξουσίας) του. Από πλήξη τον πηδάει κι αυτή. Οι ήρωες του Μαχαιροβγάλτη είναι πιο καλογραμμένοι από ποτέ. Δεν εξωτερικεύονται τόσο. Οι σιωπές, που επιλέγει σκοπίμως ο σκηνοθέτης, αποτυπώνουν επακριβώς την εισπνοή του περιβάλλοντος. Το χώνεμα των αξιών. Και η βρωμόγλωσσά τους, δεν είναι παρά η μηχανική αντίδραση -η αναπαραγωγή δηλαδή- της περιρρέουσας παρακμής. Αυτοί οι ήρωες -και οι ερμηνείες τους- είναι που κρατάνε την ταινία σε υψηλούς σφυγμούς, ακόμα κι όταν η, περίτεχνη αλλά και σχεδόν φλύαρη, συμβολική διάθεση του κορμού απειλεί τους αφηγηματικούς ρυθμούς.


Δεν είναι τυχαίο που ο Οικονομίδης τοποθετεί συχνά μπροστά από τους ήρωες του αντικείμενα. Ένα κηροπήγιο στον αρχικό διάλογο αλλοιώνει τις σιλουέτες, ένα ποτήρι αργότερα, ένας κορμός κ.ο.κ. Αυτό το τέχνασμα μοιάζει αριστουργηματικό. Το περιβάλλον κυριαρχεί των ατομικοτήτων. Ο μακρόκοσμος εξουσιάζει τον μικρόκοσμο. Πάνω σε αυτή την αρχή, το σύστημα, πρωτίστως το πολιτισμικό, ασκεί εξουσία στα άτομα. Εδώ ο μακρόκοσμος, η πρωτεύουσα δηλαδή, εμφανίζεται αναπόδραστα μαύρη. Μπάλα, χαζοκουβέντες, βιοποριστικοί ανταγωνισμοί, κανά κωλοτρυπίδι και οι εχθρότητες της αποξένωσης αποτελούν τις βασικές συνιστώσες αυτής της πόλης. Αναγκαστικά και οι μικρόκοσμοι, οι ατομικότητες δηλαδή, δομούνται σε αυτά τα πρωτόγεννη υλικά. Στο κενό. Στο νεκρό. Στο άδειο. Στο Τίποτα. Και εκεί, ανυποψίαστα και εμμονοληπτικά υπηρετούν, συντηρούν, αναπαράγουν, πολλαπλασιάζουν την κενότητα του "είναι".


Αυτός ο Μαχαιροβγάλτης δεν είναι εγκληματίας. Είναι ένας σπασμένος, απηυδισμένος, σαπισμένος, από παντού γαμημένος άνθρωπος. Ένας άνθρωπος της πόλης. Ένας καθημερινός τύπος. Κι αν βγάζει τόσο εύκολα μαχαίρι, αυτό δεν οφείλεται στα βίαια ένστικτά του. Σε ξελόγιασμα οφείλεται. Στην αδυναμία του να αποδεχτεί το αναπόδραστο της μοίρας του Όλου. Στην δικτατορία της εξιδανίκευσης του εαυτού. Της μεγάλης αυτό-εικόνας. Στην ευκολία της ψευδαίσθησης: τη δυνατότητα να κυριαρχήσεις, να εξουσιάσεις το περιβάλλον. Δηλαδή στην οριστική άρνηση, στην υποταγή και την τραγική πίστη της ατομικής αυταπάτης: "πάμε να φτιάξουμε κάτι όμορφο"...
Βαθμολογία 7,5/10