Πέμπτη 30 Αυγούστου 2007

Otets i syn


Σκηνοθεσία: Aleksandr Sokurov
Παραγωγής: Russia / Germany / Italy / Netherlands / 2003
Διάρκεια: 97'

Το δεύτερο μέρος της τριλογίας, βραβευμένο στο φεστιβάλ Καννών, με τον Ρώσσο σκηνοθέτη να συνεχίζει με το πορτραίτο της σκέψης του και των αισθαντικών του εμπειριών γύρω απ' τη σχέση πατέρα και γιου.

Το πέρασμα απ' το στάδιο της μητρικής ασπίδας, με τον αναβλισμό συναισθημάτων και εικόνων, της εκμαίευσης τρυφερότητας και ζωής διαχέεται το πατρικό στάδιο. Σε αυτή την ταινία, που ο Sokurov προτάσσει σε ένα μυθικό λυρικό περιβάλλον ο θεατής έχει την ευκαιρία για ταξίδια του νου, και της ψυχής, με τον πόνο ως τίμημα. Μακρυά απ' την μακάβρια επιθανάτια εμπειρία ο θεατής θα βιώσει μια σειρά αφηρημένων στοιχείων, μαγικά συναισθήματα και εικόνες στον ονειρικό λογισμό του Aleksandr Sokurov, περιπλανόμενος στον αυστηρά διαμορφωτικό ρόλο του πατέρα(Andrei Shchetinin) και την πλήρη αφοσίωση του γιου(Aleksei Nejmyshev), μέσα από μια στενή σχέση φιλίας και αμφισβήτησης, συμμαχικότητας και εχθρότητας, σηματοδοτώντας μια βαθύτερη αγάπη. Το παρελθόν άγνωστο, με το χωρισμό μητέρας πατέρα αναφερόμενο σε πρώτο πλάνο, υπομονεύει στοιχεία και γρίφους στο θεατή. Τα μάτια των ερμηνευτών μιλάνε και σπάνε καρδιές, με τον πατέρα να κρατάει την εικόνα της, και την αγάπη του να ζωντανεύει την νεκρή τους σχέση σε κοφτερούς δρόμους που αφετηρία γίνεται η ύπαρξη του καρπού τους. Το εξωτερικό στοιχείο πιο εμφανές γίνεται στη ζωή του μικρού, με τους φίλους του και το πρώην κορίτσι του. Ο σκηνοθέτης σπάει την τυπικότητα των κωδικών σε αυτά τα στοιχεία, και με μαεστρία δίνει τα στίγματα που υποκινούν συμπεριφορές και σκέψεις. Την ζωή του γιου σε πλήρη εξάρτηση με τον πατέρα, και το εξωτερικό στοιχείο αδύναμο να σπάσει τα δεσμά... Τα στίγματα αυτά παραπέμπουν στον πατέρα και πλάθουν τον πιτσιρίκο καθ' ομοίωσην του. Σε πρώτο πλάνο εμφανίζεται και η μανιακή αναζήτηση του πατέρα απ' τον φίλο του Fyodorov, που σχετίζεται μάλλον με την αναζήτηση της ταυτότητας του. Κατατποπιστική η σκηνή, πάνω στο λόφο, με τα δύο παιδιά να συνομιλούν, το ένα φοβισμέμο και αδύναμο να βρει λόγια(όπως αδυνατεί να βρει τον πατέρα του) και τον γιο να προτάσει στιβαρά τις απόψεις του διαμορφωμένες και ασπασμένες απ' την πατρική του σχέση. Τονίζωντας τον ρόλο του πατέρα ως διαμορφωτή κάνει για δεύτερη φορά εμφανή τα σχεδιά του.

Η πρώτη ήταν όταν ο γιος, λέει τα λόγια που θα μπορούσαν να πιαστούν και ως το σενάριο της συμπεριφοράς του στην υπέρτατη πλευρά της αφοσίωσης, χωρίς να καταλαβαίνει τα νοήματα αλλά και τη δικιά του στάση. Από εδώ ο θεατής έχει μπεί στην πατερναλιστική υφή της σχέσης μεταξύ τους, με λεπτά στίγματα να καθοδηγούν, με το παρελθόν, την φωτογραφία να πλανεύει στο αφηρημένο, στο ανάρπαστο και ανερμήνευτο επικύνδυνο μα συναρπαστικό αιώρημα στον ψυχογραφικό κόσμο του Sokurov. Ο τελευταίος χρησιμοποιεί ως βάση της ταινίας του την σοφίτα του σπιτιού η οποία βρίσκεται μεταξύ και γης και ουρανού. Είναι σαφές πως εκεί κατατάσει τους ήρωες του, μεταξύ ονείρου και στεγνής επιγειότητας, διαδραματίζωντας νοσταλγικά πλάνα σε αυτό τον χώρο. Η ταινία θα κλείσει με την ωρίμανση αυτής της σχέσης η οποία θα οδηγήσει στην αποκοπή. Οι ζωές χωρίζονται, ο πατέρας και ο γιος ίσως ναμη χαθούν, αλλά και οι δυο είναι έτοιμοι για το μοναχικό τους ταξίδι, ενώ ο ονειρικός κόσμος του θεατή μένει ζεστός με ένα χιόνι που καίει τις καρδιές και οδηγεί στους τίτλους τέλους της ταινίας ανοίγωντας μιαν άλλη πόρτα...

Για άλλη μια φορά, η αντίληψη του Sokurov περί κινηματογράφου δε βγάζει ζημιωμένο τον θεατή, με αναμφίβολου μεγαλείου καλλιτεχνικής ωριμότητας πλάνα, και με ξενάγηση στην τέχνη, οδηγεί τον "ψαγμένο" θεατή στο απόγειο των αισθήσεων.
Βαθμολογία 8,5/10

Δεν υπάρχουν σχόλια: