Thian zhu ding

Σκηνοθεσία: Zhangke Jia
Παραγωγή: China / 2013
Διάρκεια: 134'

Ο Zhangke Jia κάνει μια ταινία χρησιμοποιώντας απροκάλυπτα τα υλικά της κινηματογραφικής ευτυχίας, έτσι όπως έχουν καθοριστεί από την κινηματογραφική βιομηχανία, και πιο συγκεκριμένα χρησιμοποιεί: τη βία, την αιματοχυσία, και τη θηλυκή σάρκα. Θα ήταν παράλειψη, να μην αναφέρουμε, ότι αυτό που προηγουμένως αποκαλέσαμε κινηματογραφική ευτυχία δεν εξαντλείται εντός της κινηματογραφικής αίθουσας. Απεναντίας, ορίζει κάτι ευρύτερο, και συγκεκριμένα: τη θεσμική κατοχύρωση/χρήση του κινηματογράφου ως «διασκεδαστή» στις σύγχρονες και ανεπτυγμένες κοινωνίες της Δύσης, αλλά και πλέον –παγκοσμιοποίηση- στις πτωχότερες κοινωνίες της Ανατολής. Το εντυπωσιακό με το Thian zhu ding του Zhangke Jia, είναι ότι παρότι καμωμένο με τα συστατικά του κινηματογράφου του θεάματος, χρησιμοποιώντας τα μάλιστα εντελώς τεχνικά, δε σε διασκεδάζει καθόλου. Μάλλον απελπίζει. Απελπίζει εντόνως. Σε παραλύει από απελπισία. Κι αυτό καθώς ολόκληρη η αφήγηση του Κινέζου σκηνοθέτη είναι αυστηρά πειθαρχημένη και επιστρατευμένη με τρόπο τέτοιον ώστε να εκφωνήσει το αυτονόητο: η ικανοποίηση/ευτυχία του ενός συνεπάγεται τη δυστυχία του άλλου. Το αυτονόητο, που ωστόσο στις καπιταλιστικές κοινωνίες υποκρύπτεται κάτω από έναν σωρό από υπεκφυγές και πολύχρωμα λαμπάκια. Ωστόσο, η δήλωση του Zhangke Jia δεν αφορά την ευτυχία-δυστυχία, ικανοποίηση-καταπίεση σε ατομικό επίπεδο. Η δήλωσή του είναι καθαρά συστημική. Είναι καθαρά πολιτική. Και επεκτείνεται ακόμα και σ’ επίπεδο ηπείρων.

Κι όλα αυτά, σε μια ταινία όπου ο άνθρωπος, ο άνθρωπος της Κίνας απεικονίζεται είτε ως το απαρατήρητο μέρος μιας αβυσσαλέας μάζας, είτε ως η «χαλασμένη» ατομικότητα ενός βομβαρδισμένου συνόλου. Μιας καταπίεσης που περισσότερο υπονοείται. Μάλιστα ο Zhangke Jia δεν μπαίνει στη διαδικασία να ψυχογραφήσει τους ήρωες του, να επιχειρηματολογήσει τις πράξεις τους μέσα από την συμφωνημένη παπατζιά της «ατομικής ψυχανάλυσης». Η κάθε πράξη δικαιολογείται, ή δεν χρειάζεται καν να δικαιολογηθεί, αφού αυτό το «χάλασμα», το οντολογικό χάλασμα δικαιολογεί καθετί που θα φάνταζε παράλογο, ή υπερβολή. Γιατί κάθε πράξη δεν υποκινείται από μία ατομική αντίδραση-αντίσταση, αλλά αποτελεί μέρος μιας ζυμωμένης συμπεριφοράς εντός αυτού που αποτελεί χρόνια και συσσωρευμένη βία. Εδώ ο άνθρωπος παρατηρείται συλλογικά. Συστημικά. Έρμαιο σ’ έναν κόσμο, που αναμφισβήτητα –φυσική αρχή- τον ξεπερνάει, αλλά πλέον, δεν τον συμπεριλαμβάνει: νόμοι της ανθρωπότητας.