Δευτέρα 27 Αυγούστου 2007

Mat i syn


Σκηνοθεσία: Aleksandr Sokurov
Παραγωγής: Russia / Germany / 1997
Διάρκεια: 73'

Ο Aleksandr Sokurov φτιάχνει μια ταινία, με τα συναισθήματα νωπά σε πρώτο πλάνο, ετοιμάζει μαεστρικά το αυτέγκλητο ταξίδι του θεατή στον κόσμο του "νιώθω", σε έναν κόσμο που μοιάζει ακατοίκητος, χωρίς να προκαλεί το συναίσθημα απλά σε μεταφέρει σε αυτό.

Το μητρικό χάδι, η παιδική φροντίδα, σε μια σχέση μητέρας και γιου, ανόθευτη, ανεκβίαστη, και φανερά συναισθηματική, όπου ο έρωτας αγγίζει την αγάπη και αντίστροφα(πάντα με την αγνή μορφή των λέξεων) είναι το θέμα της ταινίας. Η σχέση αιτίου-αιτιατού όπου στην υπόθεση στερεώνει ο κάθε σκηνοθέτης τα κρυφά του μονοπάτια παραμερίζεται, γιατί πολύ απλά υπόθεση δεν υπάρχει, και αν υπάρχει είναι το ίδιο το νόημα. Είναι το συναίσθημα χωρίς εμμονές. Χωρίς μυστηριακούς δρόμους. Ο ίδιος ο ψυχικός κόσμος αυτός καθέ αυτός. Μακρυά από αναλύσεις. Ζουμερά και στην πρωταρχική τους μορφή. Μακρυά απ' το στεγνωτήριο της σκέψης. Ανεξέταστο θα μείνει το πως?(μόνο ίσως στο μαθητικό διάλογο, πάρουμε κάποιες ελάχιστες αναγκαίες πληροφορίες) αλλά θα ξεναγηθούμε ασυνόδευτοι στην κατάσταση, στο συναίσθημα μέσα απ' την ποιητική γραφή του Aleksandr Sokurov. Ύμνος στον άνθρωπο, ύμνος στη φύση, ύμνος στην ποίηση.

Το καδράρισμα είναι σαν ένα νωχελικά κινούμενο πορτραίτο ζωγραφικής, και μάλιστα από σπουδαίο ζωγράφο. Σε αυτό ακρωγονιαίος λίθος στέκεται η αψεγάδιαστη κινηματογράφηση του Aleksei Fyodorov η οποία συναντάει τα όρια της τέχνης. Με τον παραμορφωτικό του φακό, τις θαμπές ματιές ανάμεσα στην αμηχανία την μοναξιά και η συνοδεία των ψυχοδραματικών σονατών δημιουργούν σπαρακτικά μακρόσυρτα πλάνα, όπου ο θεατής εγκλωβίζεται σε τεράστιάς έντασης συναισθηματικής φόρτισης, ψάχνωντας λύτρωση στον παραμικρό διάλογο, στη μικρή κίνηση που θα αποφορτίσει τον ουρανό του πριν την κατιαγίδα. Ο Aleksandr Sokurov θα δώσει τέλειες σκηνές στον θεατή, δε μπορώ να ξεχάσω τη σκηνή στο παγκάκι, που η κάμερα είναι στο ύψος του γιου(Aleksei Ananishnov), και καθώς αυτός έρχεται με το φωτογραφικό άλμπουμ η βραδοκίνητη κάμερα έχει φτάσει στο ύψος της ανύμπορης μητέρας(Gudrun Geyer) με τον γιο σιγά σιγά να κατεβαίνει στο ύψος της, στον πόνο της και να προτάσει το χέρι του για μαξιλάρι της. Τον περίπατο γιου και μητέρας που δείχνει αγγαρεία στα ρούχα του γιου, αλλά μέσα απ' το δέρμα διακριτικά φωτίζει μια αληθινή αγάπη. Δίχως τίτλους, δίχως λόγια, κρυμένη σε μια σπηλιά με την δάδα της μπροστάρη, ίσως αυτός είναι και ο λόγος που έμεινε αναλοίωτη στο χρόνο. Τη μητέρα, ανήμπορη, να κουβαλάει τα βάσανα της, αυτά που πέρασε και αυτά που στεναχωριέται γιατί δε πέρασε, να αναζητεί το φως στα μάτια του γεννήματος της. Μετ' έπειτα τον μοναχικό περίπατο, την σπαρακτική διαδρομή του γιου, πάλι με φόντο τη μουντή μα πάντα μαγική φύση, να βιώνει την μοναξιά της καρδιάς, την αμηχανία, να ψάχνει και αυτός τη λύτρωση, όπως ο θεατής, στα αχνά δρώμενα του περιβάλλον του. Μαγική η κινηματογράφηση στην εναρκτήρια σεκάνς. Νομίζεις πως παρακολουθείς έναν τόσο ζωντανό πίνακά ζωγραφικής, στον οποίο η ματιά σου εγκλωβίζεται και κλιμακωτά σπαράζει ως την πρώτη λέξη του γιου. Και το απελευθερωτικό finale, να νοιώθεις την ψυχή σου έτοιμη να βγει, να πετάξει, με την πιο τρυφερή αποχώρηση...

Μια παρέλαση συναισθημάτων, ο Sokurov δείχνει να κατέχει πολλά απ' τον μεγάλο Tarkovski, ωστόσο κάθε σύγκριση μαζί του μάλλον θα 'ταν άνιση. Πολλά απ' τα πλάνα φέρνουν την νοσταλγική φύση, ενώ άλλα πλάνα στερούνται της αμεσότητας και το αργό τέμπο γίνεται επίπονο. Σίγουρα η ταινία απευθύνεται σε μικρό(ποσοτικά) κοινό. Και το αποτέλεσμα έχει τη δική του μαγεία...
Βαθμολογία 8,5/10

Δεν υπάρχουν σχόλια: