Laitakaupungin valot

Σκηνοθεσία: Aki Kaurismäki
Παραγωγής: Finland / Germany / France / 2006
Διάρκεια: 78'

Ο Aki Kaurismäki γυρνά τα αντιθετικά Φώτα στο Σούρουπο με ηθοποιούς απ' τα Φιλανδικά σύνορα χωρίς ωστόσο οι τελευταίοι να δείχνουν έλλειψη σε ταλέντο.

Η ταινία ξετυλίγεται γύρω από τον μοναχικό securita Koistinen. Η κάμερα τον ακολουθεί στο άνοιγμα, για να δηλώσει τις ιδιαιτερότητες του. Δείχνει τελίως διαφορετικός από κάθετι που πατάει στο περιβάλλον του, δείχνει να μη μπορεί να επικοινωνεί με αυτό, να έχει ωστόσο εντάξει όνειρα και επιθυμίες σε αυτό τις οποίες ωστόσο δε μπορεί να ακολουθήσει λόγω της τελείως αντισυμβατικής φύσης του με την φύση των πραγμάτων στα οποία ζει. Πράγμα που γίνεται αντιληπτό από τους γύρω, και γίνεται τροφή για γέλιο, εκμετάλευση και λύπηση. Στα πλαίσια αυτά γίνεται θύμα μιας συμμορίας κλεφτών η οποία κλέβει στις πλάτες του την επιχείρηση που φυλάει και του χρεώνει και τη ζημιά. Εδώ φουντώνεται το δραματικό στοιχείο, καθώς ο θεατής ακολουθεί τον ήρωα στη φυλακή, σε μια "ωραιοποιημένη φυλακή" και μετ' έπειτα σε ένα πολύ φτωχό τρόπο ζωής.

Το μυστικό της ταινίας κατ' εμέ είναι να μπορέσεις να βιώσεις τις αντιθέσεις και τις αντιφάσεις. Απ' τη μία λυπάσαι τον πρωταγωνιστή, εξετάζωντας τον στη σφαίρα του Koistinen και της πραγματικότητας. Λύπηση για ότι είναι, λύπηση για τις αδυναμίες του, λύπηση για τη ζωή του. Απ' την άλλη ωφείλεις να ακολουθήσεις και την άλλη σφαίρα. Αυτή που με μαεστρία ο Aki Kaurismäki εμφανίζει μέσα απ' τα γκρο πλάνα στα μάτια του τραγικού ήρωα του, τον κόσμο του Koistinen. Η μελαγχολική ματιά του σου μιλάει μες στην σιωπή, σου δείχνει έναν άλλο δρόμο, απερπάτητο και αυθεντικό. Σου δείχνει την σοφία του "άλλου", αυτού που δεν μπήκε ποτέ στο σύστημα, αλλά έζησε μέσα σε αυτό. Μια περιπλάνηση σε έναν κόσμο ονειρικό, σε έναν κόσμο όχι μόνο ρομαντικό αλλά έναν κόσμο με διαφορετικά συστήματα αξιών, πεποιθήσεων, δύναμης τα οποία μένουν γυμνά στην διαφορετικότητα της στενής αυτής κοινωνίας που μας περιβάλλει. Γυμνία που φέρνει την μοναξιά, την "κακομοιριά", τα βάσανα, τη λύπηση που προαναφέραμε.

Η κάμερα είναι πολύ αφαιρετική, κρατάει μικρές σκηνές και κόβει τις πιο έντονα δραματουργικές σκηνές. Αποφεύγει τα κραυγαλέο καυγά, ένα γλυκανάλατο sex και γενικά σκηνές που θα αποπροσανατολίσουν. Ωστόσο στο πρώτο μέρος η χρήση του μοντάζ είναι αρκετά διακριτή ενω και η σχέση αιτιού-αιτιατού ευκολά αποκωδικοποιείται. Η λύτρωση νομίζω πως δεν έρχεται ποτέ, ενώ και το θέμα χωλαίνει από έλειψη περιγραφής και συνέπειας. Επίσης για μένα πρόβλημα είναι και οι ανεπαρκής αναφορές στα στοιχεία που περιέχει(πχ φυκαλή, θεσμό αστυφύλακων, άσυλο), αλλά αυτά περνούν σε δεύτερη μοίρα εξτάζωντας από πιο κοντά τον Kostinen. Ωστόσο οι καλές στιγμές δεν είναι λίγες και οι προβληματισμοί έντονοι και πραγματικοί. Ο Aki Kaurismäki δηλώνει πως τα πάντα είναι προσωρινά, αφού και εμέις είμαστε προσωρινοί, σκηνοθετεί την λύπη και όλες αυτές τις αλλαγές με μινιμαλισμό. Ενώ ενδαφέρον είναι και η δήλωση του περί μοναδικότητας, διαφορετικότητας και αυθεντικότητας. Αφού με την καμερά του μας μεταφέρει στη μαγική φύση απομονώνοντας ένα ένα τα στοιχεία της. Τα γοητευτικά λουλούδια, το γεμάτο ζωή ρυάκι, μια φθινοπορινή εικόνα, ένα ταξιδιάρικο τοπίο που όλα μαζί συνθέτουν την εξαιρετικής αισθητικής και αγνότητας φύση. Αυτή η ξενάγηση στην ταινία γίνεται μόνο μια φορά με χρήση κυριολεκτικών σατοιχείων, ωστόσο την έχουμε ήδη δει με μεταφορικό τρόπο και την βλέπουμε και στη συνέχεια μέσα απο κάθε γκρο πλάνο στα γαλάζια μελαγχολικά μάτια του ήρωα. Και απ' την άλλη δηλώνει-κατακρίνει την επιτηδευσή των πάντων, τον σπαραγμό της διαφορετικότητας, την χαλιναγώγηση τους από μια μοναδική μορφή, τη μορφή του συστήματος που επιτρέπει μόνο ένα "καλούπι" ύπαρξης, αυτό του συμφέροντος, αυτό της βρωμιάς, το ανήθικο γκρίζο των ανθρώπων.

Ταινία που αξίζει μια ευκαιρία, δε νομίζω πως μπορεί να γίνει αγαπημενέστερη ωστόσο θα παρέχει αρκετή τροφή στον θεατή κυρίως μέσα απ' την τραγικότητα και την μινιμαλιστική της απεικόνιση.
Βαθμολογία 6,5/10