Full Metal Jacket

Σκηνοθεσία: Stanley Kubrick
Παραγωγής: USA / 1987
Διάρκεια: 116'

Μετά απο 7 χρόνια απραξίας και συγκεκριμένα το πολυαναγνωρισμένο The Shining ο μεγάλος αυτός σκηνοθέτης δημιουργεί μια πολεμική ταινία κατά του πολέμου, μια ταινία χωρίς εμμονές, σε μια στιγμή άκρας κινηματογραφικής ωριμότητας.

Ο Stanley Kubrick εμπνευσμένος όπως και πολλοί άλλοι συνάδελφοι του απ' τον "στημένο" πόλεμο του Βιετνάμ, προσπαθεί να εντοπίσει τους προοιωνούς της φρίκης. Να εντοπίσει τι είναι αυτό που μεσολαβεί, τι είναι αυτό που όταν συμβεί τίποτα δεν είναι όπως πριν. Τι άλλαξε και τα ντουφέκια από σκονισμένα γίνονται ακονισμένα και έτοιμα να αφαιρέσουν ανθρώπινες ψυχές. Τι άλλαξε και με συγκατάθεση αλλά και μανία. όλοι τους είναι έτοιμοι να σκορπίσουν την φρίκη, να αφανίσουν της γης τους συγκατοίκους τους.

Και στα ίχνη αυτής της αναζήτησης ο Stanley, καταδεικνύει την εκπαίδευση των πεζοναυτών. Εκπαίδευση που μοιάζει με μηχανισμό. Σαν σε ένα καζάνι με ακαθαρσίες έτοιμο να γεμίσει το "Σώμα" ακάθαρτες σκέψεις, ακάθαρτες συνείδησεις, ακάθαρτες ζωές. Στον πλήρη μετασχηματισμό της ανθρώπινης φύσης σε μηχανική, σε μηχανήματα που είναι έτοιμα να καταναλώσουν και να χωνέψουν ακόμα και την πιο παράδοξη βούληση της "Πατρίδας". Εδώ ο θεατής συναντά έναν άνθρωπο πραγματικό οχετό, πηγή σκληρότητας και εξευτελισμού προς τους υφισταμένους του, τον στρατόκαυλο λοχαγό Hartman(R. Lee Ermey). Ο οποίος είναι και ο υπευθυνός αυτού του μετασχηματισμού και επιδίδεται σε έργα διάβρωσης και πλύσης εγκεφάλου. Στην πλέον επιθυμητή ερμηνεία του ρόλου. Η ζητούμενη πλύση έρχεται σταδιακά, ωστόσο ωφείλουμε να ξεχωρίσουμε σε αυτό το σημείο την παρουσία του οπλίτη Pyle(Vincent D'Onofrio). Πρόκειται για έναν μαλθακό σε πνεύμα και σώμα, μελλοντικό πεζοναύτη. Η αδυναμία του να ακολουθήσει τους άλλους οδηγεί στην σταδιακή παραγκωνισή του, μέχρι να πνιγεί και αυτός απ' τις ακαθαρσίες, να μολυνθεί πλήρως, και εν τέλη να ακολουθήσει! Εδώ έρχεται σε αντιπαράθεση η μαλθακότητα του με την σκληράδα του στρατού, που συγκεκριμένα μαζί με την απώλεια της ανθρώπινης φύσης βλέπουμε και την εγκατάλειψη όποιας εναπομείνουσας λογικής. Και υπο το πρίσμα της εκπληκτικής ερμηνείας του Vincent D'Onofrio αντιλαμβανόμαστε τον πλήρη εκφυλισμό του ατόμου, όντας μάρτυρες ενός διπλού αηδιαστικού φονικού.

Όσοι επιθυμούν δυνατά ατμοσφαιρικά, ανατροπές και εφετζίδικους ελιγμούς σε αυτό το πρώτο μέρος της ταινίας αλλά και στη συνέχεια μάλλον θα απογοητευτούν. Διότι ο Stanley Kubrick, αποφασίζει να κρατήσει κάποια απόσταση από τα γεγονότα, να περάσει με μαγευτικά travelling της κάμερας του πάνω από αυτά, σε μια μορφή παρατηρητή χωρίς ωστόσο να μένει απρόσωπος και αμέτοχος όταν επιβάλλεται η "κοντινή" παρουσία του. Πολύ δυνατή σκηνοθεσία, απίστευτη φωτογραφία, σε μια καθολική αντιπολεμική ερμηνεία.

Στο δεύτερο μέρος ο σκηνοθέτης μας οδηγεί στον τόπο του εγκλήματος, στο Βιετνάμ. Για όσους ψάχνουν σκηνές για να σβήσουν την αιματηρή τους δίψα... μάλλον θα βρεθούν αφυδατωμένοι! Και αυτό γιατί ο Kubrick δεν ακολουθεί την ελκυστική εμπορική τροφή που δίνει ο πόλεμος. Αντίθετα γίνεται η σκιά του στρατιώτη. Του πεζονάυτη-μηχανή. Γδύνει και ντύνει χιλιάδες φορές την ψυχή του παρέχοντας πληροφορίες για τον τρόπο σκέψης που υποκινεί τον τρόπο δράσης του πολεμικού "Σώματος". Ποις είναι αυτός; Μα φυσικά η απερισκεψία, το χώνεμα κάθε γραμμής που περνάει η κρατική μηχανή και ο ανυπόλυπτος ασπασμός της μέχρι αηδίας. Για την αποτύπωση αυτή ο δημιουργός παρακολουθεί τον πεζοναύτη κυρίως σε προσωπικές στιγμές, με την μορφή δηλώσεων, αλλά και την δράση του ως ομάδα σε στιγμές απίστευτης αλήθειας περασμένη από τον φακό της ειρωνείας. Χωρίς κραυγαλέες πάλι αναφορές και πιστός στο έργο του ζητά για τον εαυτό του, φυλάει για τον θεατή, την λύτρωση. Λύτρωση μέσα από τον τελευταίο ήρωα του, τον Joker(Matthew Modine). Έναν άνθρωπο μέσα στις μηχανές. Έναν άνθρωπο που έχει καταφέρει να περισώσσει κάποια ψυχικά αποθέματα και εκφέρει μια πιο ανθρώπινη διάσταση στα γεγονότα. Η ειρήνη μέσα στον πόλεμο... Ο θάνατος μες στη ζωή, και η ζωή στον θάνατο. Στην εκπληκτική στερνή σκηνή του Full Metal Jacket όπου ο πεζοναύτης Joker εξαπολύει ίσως για πρώτη και τελευταία φορά το περίβλημα της σφαίρας του για να ελευθερώσει τον θάνατο από την ζωή...

Μια μεγάλη ταινία από έναν μεγάλο δημιουργό! Πολλοί ίσως ζήτησαν περισσότερα από αυτή την ταινία. Νομίζω όμως πως τελικά πρόκειται για την πλέον σαρωτική ματιά του Stanley Kubrick ως προς το φριχτότερο όλων της ανθρωπότητας γεγονός, τον πόλεμο. Σε μια ερμηνεία του, που δεν χρήζει συμπληρώσεων.-
Βαθμολογία 9/10