Παρασκευή 7 Φεβρουαρίου 2014

Η αιώνια επιστροφή του Αντώνη Παρασκευά


Σκηνοθεσία: Ελίνα Ψύκου
Παραγωγή: Ελλάδα / Τσεχία
Διάρκεια: 88’

Η ταινία πραγματεύεται την εξαφάνιση διάσημου τηλεπαρουσιαστή με το όνομα Αντώνης Παρασκευάς, η οποία λαμβάνει χώρο σε μια Ελλάδα με εκκλησίες με σκαλωσιές. Στην Ελλάδα του πυκνοκατοικημένου αστικού κέντρου και των απέραντων υποανάπτυκτων γεωργικών εκτάσεων. Σε μια Ελλάδα όπου η Μενεγάκη στα τέσσερα χτυπάει ένα εκατομμύριο views. Σε μια Ελλάδα όπου η πρωτοχρονιά είναι ταυτισμένη με πυροτεχνήματα, πλατείες, Ακρόπολη και ευχές με make-up. Σε μια Αθήνα που δίνει 12 πόντους σε ταλαντούχο 70χρονο τραγουδιστή από την Κύπρο. Σε μια Ελλάδα που οι πάντες χαϊδεύουν την κωλοτρυπίδα τους για αναγνώριση και δημοσιότητα. Σε μια Ελλάδα που η εξαφάνιση ενός δημόσιου προσώπου δύναται να αποτελεί κείμενο κομβικής λαϊκής συγκίνησης.



Σ’ αυτή την Ελλάδα η χρόνια εξαφάνιση του Αντώνη Παρασκευά εξυπηρετεί άκρως περισσότερους σκοπούς από την ακαριαία επανεμφάνισή του. Καθώς όσο παραμένει αγνοούμενος, τόσο κλιμακώνεται και εντείνεται η προσδοκία και η αναμονή για την επανεμφάνιση. Όπως και να το κάνεις, η εξαφάνισή του πουλάει. Συμφέρει σε μάκρος. Αυτό το μπαλόνι της σύγχρονης ελληνικής κενότητας έρχεται να σπάσει με θόρυβο η Ελίνα Ψύκου κρατώντας μια χειρουργική βελόνα. Έστω κι αν αυτή η βελόνα έχει ήδη ξαναχρησιμοποιηθεί. Έστω κι αν αυτή η ελληνική πραγματικότητα έχει ήδη παρέλθει. Που όμως ακόμα κι αν έχει παρέλθει μοιάζει να μην παρέρχεται.


Στην αντίπερα όχθη, πέρα από τη συλλογική μιζέρια και παρακμή, η ταινία παρατηρεί εντυπωσιακά την ατομική ευθύνη και τον σφιχτό εναγκαλισμό μιας σειράς ψεμάτων που συνθέτουν την αντικειμενική πραγματικότητα. Καθώς η μονάδα, ο άνθρωπος, το άτομο επιδεικνύει μια θρησκευτική πειθαρχία σε σκηνοθεσίες και συνομωσίες που θεωρεί ότι μπορούν να το ωφελήσουν. Το άτομο είναι διατεθειμένο να διαπραγματευτεί με τους πιο εκμηδενιστικούς όρους την επιβίωσή του, το παρόν της ζωής, μόνο και μόνο με την προσδοκία μιας κάλπικης μελλοντικής ανταμοιβής. Η μοναξιά και η απομάκρυνση μεταμορφώνει τη ροή της ζωής σε μια ψευδαίσθηση ατομικιστικής εκπλήρωσης. Η ματαιοδοξία χαϊδεύεται με τις αυταπάτες.



Εν τέλει, η Αιώνια Επιστροφή του Αντώνη Παρασκευά αποτελεί μια ηχηρή καταγραφή της σύγχρονης πραγματικότητας. Θα μπορούσαμε να μιλάμε για ένα πραγματικό κινηματογραφικό αξιοσημείωτο, αν ανά σημεία επιδείκνυε μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, χωρίς να στρέφεται τόσο εξόφθαλμα για βοήθεια στον κινηματογράφο του Λάνθιμου ή και σ’ αυτόν της Λάμψης του Κιούμπρικ ακόμα. Κι αφού υπέπεσα στο παιχνίδι των αναφορών, θα ήθελα να σημειώσω άλλη μια ταινία, το A fost sau n-a fost?  του Corneliu Porumboiu, με το οποίο συγγενεύουν πηγαία, και μοιράζονται μια αιχμηρή ματιά στο Βαλκάνιο τραύμα της χαμηλής ατομικής αυτοεκτίμησης, που αμυντικά οδηγεί στην επιδίωξη της «μεγάλης ιδέας».

Δεν υπάρχουν σχόλια: