Paradise: Faith

Σκηνοθεσία: Ulrich Seidl

Παραγωγής: Austria / Germany / France / 2012

Διάρκεια: 115’

Στον Παράδεισο της Πίστης, το δεύτερο μέρος της τριλογίας του «Παραδείσου» του Ulrich Seidl, ενός από τους σημαντικότερους σύγχρονους σκηνοθέτες-πλανοθέτες (ασυναγώνιστος στο είδος ο Roy Anderson), βλέπουμε τακτοποιημένα την πειθαρχημένη καθημερινότητα μιας θρησκόληπτης γυναίκας.

Η γυναίκα οργανώνει τις δραστηριότητές της αυστηρά κάτω από τις αρχές και τους κανόνες που προτάσσει η αντίληψή της γύρω από τη θεία πίστη. Οι δραστηριότητες αυτές επαναλαμβάνονται σχεδόν φετιχιστικά. Αποκτούν χρονικότητα. Μια εμμονική χρονικότητα. Που με τη σειρά της γίνεται θρησκεία. Μέσα σε αυτή την καθημερινότητα, που είναι πλέον θρησκόληπτη, η γυναίκα υφαίνει το όριο της. Ο τρόπος με τον οποίο έχει αποφασίσει να λειτουργεί απότελεί τον προστατευτικό κλοιό της. Λογικά, κάποιος θα μπορούσε να εικάσει, πως η γυναίκα μέσα σε αυτόν τον κλοιό αισθάνεται ασφυξία. Καταπίεση. Τουναντίον. Η γυναίκα αντλεί μια αρμονία μέσα από αυτό που κάθε άλλος θα εκλάμβανε ως ασφυξία. Κι αυτό διότι εδώ επεισέρχεται η έννοια της πίστης. Της υποκειμενικής (και συνεπώς αυθαίρετης αφού χρησιμοποιείται για κάτι ολικό) πίστης του ατόμου, ότι οι πράξεις του αποσκοπούν σε κάτι ανώτερο και ιδανικό. Έτσι η γυναίκα, παρασυρμένη από αυτή την υπερφυσική εξιδανίκευση, αφοσιώνεται και αφιερώνεται στο αυτοδημιούργητο κλουβί -της πίστης- με μηχανισμούς εξάρτησης. Η τυπολατρική καθημερινότητα, στην οποία έχει αυθυποβληθεί, αποτελεί για εκείνη μονόδρομο και πρόδρομο για το παραδείσιο κατώφλι της αρετής.

Η γυναίκα, ωστόσο, δεν εμμένει σε αυτή την αρμονία που αντλεί απ’ την παθογένεια που περιγράφηκε παραπάνω. Πεπεισμένη πως βαδίζει στον ενάρετο δρόμο θέλει να τον μεταδώσει, θέλει να τον εξαπλώσει. Εκεί έρχεται σε τριβή με τους άλλους. Σε σύγκρουση. Και κατ’ επέκταση σε τριβή με την ίδια. Οι αρχές που πιστεύει ακλόνητα και στις οποίες έχει αποδώσει απόλυτη ισχύ, αποδεικνύονται ελλιπείς. Ελλιπείς αφού δεν μπορούν να αφομοιωθούν καθολικά με παρομοίως απόλυτο τρόπο. Αυτό που για εκείνη αποτελεί αρετή, για τους άλλους αποτελεί μόλυνση. Μια αναντιστοιχία που ανασύρει αμφιβολία και φόβο. Ακόμα κι αν η ίδια, καλυμμένη απ’ τον μανδύα της τυφλής πίστης, αρνείται να αντιμετωπίσει. Παραμένει εγκλωβισμένη σε κανόνες και εντολές που έχει παραδεχτεί αδιάσειστα. Παραμένει αφοσιωμένη/αφιερωμένη στην πίστη του μεταφυσικού και του εξιδανικευμένου. Τελεί μηχανικά τις χειρονομίες της πίστης. Μέσα σε αυτή τη νομοτέλεια των παραδοχών της αναμφισβήτητης πίστης, η ζωή χάνει τη ζωτικότητά της και υποβαθμίζεται σε τελετουργία.

Εν τέλει, για την χειραφέτησή του το άτομο, οφείλει να σταθεί απέναντι από τις πίστες του και να τις αποκαθηλώσει. Ή μήπως όχι;