Kôshikei

 

Σκηνοθεσία: Nagisha Osima
Παραγωγής: Japan / 1968
Διάρκεια: 117'

Κανείς δεν είναι αυτό που είναι. Ο καθένας είναι μονάχα η αντίληψη που έχουμε για αυτόν. Μια δική μας εικόνα.

Από την άλλη, οι αντιλήψεις μας για κάποιον δεν είναι ούτε έμφυτες, ούτε απόλυτες. Σχετίζονται με την συμπύκνωση της εμπειρίας που έχουμε με αυτόν. Μιας εμπειρίας όμως, που αναπόφευκτα, είναι υποκειμενική. Εφάπτεται στην ιδιοσυγκρασία μας. Μιας ιδιοσυγκρασίας που με τη σειρά της δεν είναι ακριβώς δική μας. Δεν είναι αυτόφυτη. Αντιθέτως, είναι σε μεγάλο βαθμό καλλιεργημένη. Επηρεασμένη από τις ηθικές και τις πεποιθήσεις που υιοθετήσαμε καθώς βρισκόμασταν υπό τη διαρκή επιρροή των αντιλήψεων των γύρω μας. Των γύρω μας και του καιρού μας. Σ' ένα μάκρο-επίπεδο, απ' τις αντιλήψεις του χώρου και του χρόνου στον οποίο ζήσαμε. Συνεπώς, μολυσμένοι από την ιδιοσυγκρασία μας, που δεν είναι ακριβώς δική μας -τουλάχιστον όχι ολικά- όταν κοιτάμε κάποιον, αυτός δεν είναι ο κάποιος που κοιτάμε, αλλά αυτό που μας επιτρέπεται -από την ιδιοσυγκρασία μας- να δούμε. Συνεπώς και οι αντιλήψεις μας για κάποιον, δεν είναι ποτέ ολικές. Είναι μερικές, καθώς βρίσκονται σε στενή σύνδεση με τους αντανακλαστικούς μηχανισμούς την (κατασκευασμένης) ύπαρξής μας.

Ένα άλλο θέμα που προκύπτει, είναι ο χρόνος των αντιλήψεων μας για κάποιον. Όπως προλέχθηκε, η αντίληψη μας για κάποιον προκύπτει απ' τη συμπύκνωση της εμπειρίας μας μαζί του. Άρα, και η αντίληψη μας για αυτόν, η παροντική αντίληψή μας, αναφέρεται στο παρελθόν του. 'Η στο παρελθόν μας, αν προτιμάτε. Σε κάτι που έπραξε, σε κάτι που είπε, πριν και όχι τώρα. Άρα σ' ένα βαθμό οι αντιλήψεις μας για κάποιον αφορούν αυτό που ήταν και όχι αυτό που είναι. Ή για να το θέσω καλύτερα, αυτό που η ιδιοσυγκρασία μας, μας έκανε να είμαστε τον χρόνο που τον κοιτούσαμε.

Το μεγάλο ερώτημα όμως που θέτει ο Οσίμα είναι το ακόλουθο: Γιατί κάποιος δεν γίνεται αυτό που είναι, και γίνεται οι αντιλήψεις των άλλων;

Απ' τη στιγμή που γεννιόμαστε δε ζούμε ποτέ με τους εαυτούς μας. Και συνεπώς δεν αφήνουμε το ανύπαρκτο και άυλο "είναι" αυτού που είμαστε να αναδυθεί μέσω ημών. Αντιθέτως ζούμε σ' έναν χώρο και χρόνο που μας δεσμεύει στον δικό του αντιληψιακό χάρτη. Ζούμε ανάμεσα σε μια πληθώρα ανθρώπων. Ανθρώπων, που ζώντας μαζί μας, σχηματίζουν κάποιες αντιλήψεις για εμάς. Οι αντιλήψεις αυτές με τη σειρά τους μας τοποθετούν σε κάποιο ρόλο. Ουσιαστικά, για να εξασφαλίσουμε μια αρμονική συνύπαρξή με τους άλλους, αποδεχόμαστε -χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε- τους ρόλους που υφαίνουν για εμάς. Έτσι, ασυνείδητα και όχι συνειδητά, αφιερώνουμε τον χρόνο της ύπαρξης μας για να επιβεβαιώσουμε και για να συμφιλιώσουμε τις αντιλήψεις των άλλων. Ζω σε αρμονία με κάποιον σημαίνει γίνομαι το βλέμμα αυτού που με κοιτάει.

Επί της ουσίας δε γινόμαστε ποτέ ο εαυτός μας. Δηλαδή ένας εαυτός ρευστός, άγνωστος, ξένος και δικός μας. Αντιθέτως, αφιερώνουμε/θυσιάζουμε τον χρόνο μας για να μοιάσουμε με εκείνους που "χωρίς να το καταλάβουμε" πειστήκαμε πώς είμαστε. Με εκείνες τις παραδομένες εικόνες που πειστήκαμε πώς μας ανήκουν.