Pisma myortvogo cheloveka

Σκηνοθεσία: Konstantin Lopushansky
Παραγωγής: Soviet Union / 1986
Διάρκεια: 87'

Η ανθρωπότητα αναπτύσσει τις ικανότητές της, προετοιμαζόμενη για την Παγκόσμια αυτοκτονία. Και τις αναπτύσσει σε τρομακτικό βαθμό. Ικανότητες που είναι καμουφλαρισμένες πίσω από ιδέες, ιδανικά και ηθικές που, θεωρητικά, αφορούν το "συλλογικό" σύνολο. Κάτω από την ευλογία του σκοπού και τις πρόθεσης, οι ανθρώπινες ικανότητες γνωρίζουν ραγδαία εξέλιξη. Αλλά πίσω από τη μάσκα κρύβεται η ατομική επιθυμία για κυριαρχία/εξουσία. Και μάλιστα η μάσκα υποκρύπτει τόσο σθεναρά, πείθοντας δια της αυθυποβολής για τα εξευγενισμένα μορφικά χαρακτηριστικά της. Τόσο, που σταδιακά ο άνθρωπος, αναγνωρίζει περισσότερο τη μάσκα του προσώπου του, παρά το πρόσωπό του. Εν τέλει, όλος αυτός ο αγώνας για εξέλιξη και βελτίωση(σχεδόν πότε δεν γίνεται πειστικός λόγος για αυτο-βελτίωση), που προάγει ο σύγχρονος πολιτισμός, δεν είναι παρά μια κανιβαλιστική μάχη ενάντια στο ίδιο το σώμα της ανθρωπότητας. Ένα παντοδύναμο τέρας που στρέφει τα μέλη του ενάντια σε άλλα μέλη του. Αφού η τυφλότητα της εκλογίκευσης, και κυριότερα η λαγνεία της κυριαρχίας, αποτρέπει την ανθρωπότητα να αποκτήσει συνείδηση του εαυτού της.

Στο "Pisma myortvogo cheloveka" η παγκόσμια αυτοκτονία έχει συντελεστεί. Το κουφάρι της ανθρωπότητας βρίσκεται ακρωτηριασμένο κάτω από τα δεινά ενός αυτοσχέδιου πυρηνικού όλεθρου. Οι άνθρωποι είναι πεθαμένοι. Ακόμα κι αν δεν είναι πεθαμένοι, το τοπίο είναι νεκρό. Η μέρα και η νύχτα χάθηκαν. Διαλύθηκαν. Διαδέχονται η μία την άλλη χωρίς διαφοροποίηση. Συμφιλιωμένες στο επίπεδο του μη-χρόνου. Μη χρόνος, ένας χρόνος νεκρος, σε στάδιο προχωρημένης αποσύνθεσης. Όμως, ο άνθρωπος μπορεί να προσαρμοστεί και να συνηθίσει οτιδήποτε. Αρκεί να υπάρχει ένα σώμα που αναπνέει. Και τότε, μπορεί ακόμα να συνηθίσει να ζει πεθαμένος.

Ο θάνατος δεν είναι κάτι τρομακτικό, όταν γύρω όλα έχουν πεθάνει. Και όλα είναι νεκρά, πλέον. Έχουν ξεκληριστεί τα ιδανικά της ανθρωπότητας. Τα αναγνωρίζεις από τα σαπισμένα σωθικά που απλώνονται πάνω απ' την επιφάνεια των σφαγιασμένων ιδεών. Η σκόνη δεν αποκρύπτει τη ζωή. Την αποκαλύπτει με ευκρίνια, στην πιο φθαρμένη της εκδοχή. Η υδρόγειος έμεινε ασάλευτη σαν άγαλμα. Τα παιδιά χάσαν κι αυτά τη μιλιά τους. Αρνούνται να συμμετέχουν στην καταδίκη της ερειπωμένης ζωής. Αυτού του αμετάκλητου θανάτου. Η παντοδυναμία του τέρατος ήταν πρόσκαιρη. Η εξουσία του, δεν έχει μέλη να εξουσιάσει. Δεν υπάρχει ελπίδα ή απογοήτευση. Υπάρχει μόνο αυτό που δεν υπάρχει. Φανερωμένο με την πιο έκδηλη απουσία ζωής. 

Κι αν η γη μια μέρα αρχίσει να γυρίζει ξανά, τρία παιδιά θα ανοίξουν την πόρτα του χάους και θα χυθούν στον κόσμο. Θα φυσσάει ανάστροφα από την πλευρά του Σύμπαντος. Θα φυσσάει εντός κι εκτός. Τα παιδιά θα έχουν σφραγισμένα στόματα, δε θα έχουν μιλιά. Θα βαδίσουν προς το άγνωστο. Προς το ανύπαρκτο. Αυτό που δεν υπάρχει πια. Κι αυτό είναι όλο!

Το Δέντρο Που Πληγώναμε

Σκηνοθεσία: Δήμος Αβδελιώδης
Παραγωγής: Greece / 1986
Διάρκεια: 75'

Ο Δήμος Αβδελιώδης μεταφέρεται στη νησιωτική Ελλάδα του 80, για να μας περιγράψει με ποιητικό λόγο τα πάθη και τη γοητεία της. Η Χίος λειτουργεί σαν μούσα του σκηνοθέτη και γίνεται αναπόσπαστο κομμάτι με την ιστορία παιδικής φιλίας των δύο αγοριών που πρωταγωνιστούν.

Ο τίτλος "Το Δέντρο Που Πληγώναμε" αποτελεί μια εύστροφη μεταφορά! Το δέντρο είναι το μαστιχόδεντρο. Και χύνει τα πολυπόθητα δάκρυα μαστίχας, σε λυρικότατες σκηνές, καθώς οι άνθρωποι πληγώνουν τον κορμό του. Όμοια είναι και τα δάκρυα των παιδιών. Οι αθώοι οφθαλμοί τους πλημμυρίζουν με δάκρυα καθώς δέχονται τα ραπίσματα του ενήλικου κυνισμού και καθωσπρεπεισμού. Όπως το δέντρο αποβάλλει τη μαστίχα, έτσι και τα παιδιά αποβάλλουν την παιδική τους αθωότητα. Στη διαδικασία της προετοιμασίας για την βάρβαρη ενήλικη πραγματικότητα.


Ο χρόνος της ταινίας αναφέρεται σκοπίμως στη διάρκεια ενός Καλοκαιριού. Εκεί που τα παιδιά είναι απαλλαγμένα από τις σχολικές υποχρεώσεις. Εκεί που απαλλάσσονται από τις ετεροπροσδιόριστες υποχρεώσεις. Με το πέρας του Καλοκαιριού, και μέσα από αληθινές εμπειρίες με έντονα συναισθήματα, τα παιδιά βγαίνουν πιο πλούσια και πιο ολοκληρωμένα εσωτερικά. Θυμίζοντας μας και τη ρήση του Oscar Wilde, "πρέπει να θυμόμαστε πως όλα εκείνα τα πράγματα που αξίζει να μάθει κανείς, δε διδάσκονται".

Ο Δήμος Αβδελιώδης σκηνοθετεί με έναν ακομπλεξάριστο ερασιτεχνισμό. Αυτός είναι και ο λόγος που καταφέρνει να ανασταίνει ατόφιες τις αναμνήσεις των παιδικών μας χρόνων. Αυθεντικές και απαλλαγμένες από κάθε επιτήδευση. Οι μουσικές του Δημήτρη Παπαδημητρίου τρέχουν στη ράχη του στεγνού Καλοκαιριού της Χίου. Ενός Καλοκαιριού γεμισμένου με ότι επεισόδιο μπορείς να συναντήσεις στη φύση των παιδικών διακοπών. Από τις νεανικές συμμορίες, την αγάπη για τη Φύση και τα ζωντανά, ως τους πλατωνικούς έρωτες και τον τρελό του χωριού κλπ. Όμως δεν είναι αυτά τα επεισόδια που κάνουν την ταινία ένα αριστούργημα νεανικής, και όχι μόνο, ηλικίας. Αλλά το απύθμενο βύθισμα στα έγκατα της παιδικής ψυχής.
Βαθμολογία 7/10