Δευτέρα 14 Σεπτεμβρίου 2009

Up



Σκηνοθεσία: Pete Docter-Bob Peterson
Παραγωγής: USA/ 2009
Διάρκεια: 96'


Αν ο κινηματογράφος απλώνει τις ρίζες του στη μυθιστοριογραφία, και συγκεκριμένα στο διήγημα, τότε το παιδικό animation -και τονίζω το παιδικό- πατάει και με τα δυο πόδια απάνω στην κλασσική(ή καλύτερα τυπική) παραμυθογραφία! Και αν η Pixar έχει καταφέρει ένα σημαντικό προβάδισμα έναντι των ανταγωνιστών της στο συγκεκριμένο είδος, αυτό οφείλεται στην ικανότητα της να αφουγκράζεται τις (παραμυθένιες) εικόνες των παιδικάτων μας, να προσαρμόζεται σε αυτές σχεδιαστικά, και έπειτα να της θέτει σε κίνηση αφυπνίζοντας τη φαντασία των αλλοτινών καιρών μας.

Ένα τυπικό παραμύθι, κατά κανόνα σχεδόν, απαρτίζεται από δύο κύριες συνιστώσες: τη μελοδραματικότητα και την διδακτικότητα. Όσον αφορά τη μελοδραματικότητα, η επιτυχία ενός παραμυθιού έγκειται στο να προκαλεί τα συναισθήματα της συγκίνησης, της τρυφερότητας και της παιδικής αθωότητας. Για να παραμένει ένα παραμύθι κατάλληλο και για το ενήλικο κοινό, οφείλει να προκαλεί τα παραπάνω συναισθήματα με σχετικά αβίαστο τρόπο. Όσον αφορά τώρα τη διδακτικότητα, αυτό το στοιχείο αποτελεί μάλλον και την κύρια συνιστώσα του παραμυθιού. Καθώς η ιστορία συνήθως είναι προσχηματική, λειτουργώντας με παραβολικό και αλληγορικό τρόπο, αποσκοπώντας στο να μεταδώσει συγκεκριμένα μηνύματα. Η επιτυχία ή όχι του παραμυθιού -και συνεπώς του animation- εξαρτάται απ' το κατά πόσο τα εκπεμπόμενα μνήματα ικανοποιούν τις διανοητικές ανάγκες του κοινού. Και αυτό είναι το πιο δύσκολο κομμάτι για το animation, καθώς καλείται να ικανοποιήσει ετερόκλητα ηλικιακά ακροατήρια.


Έτσι, κάθε ενήλικος θεατής, μπροστά απ' ένα παιδικό animation καλείται να αποδεχτεί-υπερβεί εξ' αρχής τα κατά γενική ομολογία μη αναπνεύσιμα στοιχεία της διαδακτικότητας και της μελοδραματικότητας, ώστε να "ακολουθήσει" το συγκεκριμένο genre. Και η επιτυχία του Up, εισπρακτική και κριτική, εμφανίζεται στον τρόπο που διαχειρίζεται τις δύο προαναφερθέν συνιστώσες. Συναισθηματικά μπορεί να μην είναι αβαρή, ωστόσο δεν πλατειάζει σε κανένα σημείο. Αντιθέτως, καταφέρνει να μετουσιώνει κάθε παιδικό ερέθισμα-συναίσθημα σε μια ενήλικη επίκληση στην τρυφερότητα και την αθωότητα της παιδικής ματιάς. Ή έστω στη συμβατική αθωότητα της παιδικής ματιάς.


Αυτό όμως που αποτέλεσε σημείο αναφοράς ήταν η ώριμη σημειολογία του, παρά το παιδικό περίβλημα, σε θέματα που εκτείνονται απ' τον κοινωνικό ως τον ατομικό υπαρξισμό. Διδάσκοντας τη χειραφέτηση απ' τον σύγχρονο υλιστικό τρόπο ζωής. Ο οποίος εξελίσσεται στις ρίζες-δεσμά μας με την αδιάφορη και κυνικά γήινη καθημερινότητα. Επικροτεί και παρακινεί έναν περιπετειώδη τρόπο ζήσης, που να ενστερνίζεται τις αρετές της βιωματικής εξερεύνησης και της ακατάπαυστης περιπλάνησης εντός των μοναδικών στιγμών. Απορρίπτει το ταξίδι ως μοναδικό σκοπό κατάκτησης μιας στατικής και συγκεκριμένης ονειρολαγνίας. Μας προτρέπει να αποκοπούμε απ' τον συναισθηματικό εγκλεισμό μας, που βουλώνει το πεδίο όρασης μας σε έκφυλα ατομοκεντρικές διαστάσεις. Και ορίζει τα συναισθήματα από μια ανώτερη πνευματική σκοπιά, με έναν ολοκληρωτικά αποδεσμευτικό τρόπο, τα διαχέει στο άπειρο, και έτσι τα αφήνει να κουρσέψουν άθιχτα το άνυσμα του χωροχρόνου.


Το Up παρουσιάζει τα απαραίτητα εχέγγυα για να γίνει μια ευχάριστη ταινία. Όχι, δεν πρόκειται για κάποιο αριστούργημα. Είναι απλά ο συνεχιστής του Ratatouille και του Wall-e. Αν τα λατρέψατε, το ίδιο θα πράξετε και μ' αυτό. Ειδάλλως μάλλον θα σφυρίζεται αδιάφορα...
Βαθμολογία 7/10

8 σχόλια:

Ετερώνυμος είπε...

Τρελαίνομαι για τα animation της Pixar! Έξυπνα,κεφάτα κι ανορθόδοξα!
Ανυπομονώ να δω την ταινία!
Τώρα,περί παραμυθιού,διέκρινες πολύ σωστά τους δύο άξονες του είδους,οι οποίοι κατά τη γνώμη μου λειτουργούν ως απαραίτητες συμβάσεις για την επίτευξη μιας διηλικιακής πρόσληψης.
Να σημειώσω πως και ο διδακτισμός έχει τις ιδεολογικές κι αισθητικές του διαβαθμίσεις...Χίλιες φορές να διδάσκεται η ανηψούλα μου από την Pixar,παρά από τα ηλίθια κλασικά παραμύθια,όπως Κοκκινοσκουφίτσα,Χιονάτη κ.α.
Μια που αναφέρεις το Wall-e,το οποίο μου άρεσε αρκετά,δες τι ειρωνικό φαινόμενο:Μια ταινία που στηλιτεύει τον καταναλωτισμό,με τον κεντρικό της ήρωα να συσκευάζεται στα τζούνιορ των Mc Donald's! Τρελά γέλια....!
ΥΓ:Περιμένω εντυπώσεις από Κ.Δ.-F.

academy είπε...

Πολύ ωραία κριτική.Εγώ το λάτρεψα.****

kioy είπε...

@academy
Ευχαριστώ! Καλώς όρισες στην blogoκινηματογραφοσφαιρά! Καλή σταδιοδρομία! :)

@Ετερώνυμος
"ο διδακτισμός έχει τις ιδεολογικές κι αισθητικές του διαβαθμίσεις", Ακριβώς όπως το λες! Και αυτές εντάσσονται στην ικανότητα του να καμουφλάρεται ή και να αυτοαναιρείται μέσα από μια πλοκή που δε λειτουργεί με δυσκαμψία και προφάνεια!

Το Wall-e και εμένα μ' άρεσε. Αν και μετά απ' ένα σημείο νομίζω πως αντιμετώπισε μοιρολατρικά-φαταλιστικά το θέμα του παρηκμασμού-ατροφισμού της ανθρωπότητας, αποφεύγοντας έναν βαθύτερο καταμερισμό ευθυνών.

Όσο για την ασυνέπεια που λες, ναι είναι για γέλια. Αλλά τελικά, δεν αρκεί μια ταινία να 'χει αντικαταναλωτικά μυνήματα, πρέπει και η ίδια να είναι αντικαταναλωτική. Απ' τη στιγμή που το Wall-e ήταν τόσο μαζικό, θα ήταν αναπόφευκτο να μην καρπωθεί οικονομικά αυτό το fan-ιλίκι. Αντιθέτως, ας πούμε αν γυρνούσε κάποιος x, εγώ θα πω ο antonio Campos, ή και κάποιος Mungiu(στα πιο γνωστά δλδ), μια υπερκαταναλωτική ταινία με καπιταλιστικά μυνήματα, αυτή δε θα 'χε εξωκινηματογραφική-εμπορική επιτυχία. Καθώς οι διαστάσεις τις και η εμπορική χρηστικότητα της, θα άρχιζε και θα τελείωνε εντός των αιθουσών. Όταν μια ταινία γεννάται για τον κινηματογράφο, ο οικονομισμός της τελειώνει εκεί. ¨οταν μια ταινία γεννάται για εμπορική εκμετάλλευση αυτή υφίσταται οπουδήποτε είναι εφικτή.

Γιώτα Παπαδημακοπούλου είπε...

Τρελαίνομαι για animation, ειδικά της Pixar και αυτό θέλω να το δω σαν τρελή από τότε που είδα το trailer. Όμως δεν ξέρω αν με τον μπέμπη θα προλάβω... :(
Μάλλον σε dvd με κόβω!
Kioy μου, από την Τρίτη 22/09 και για 3 μέρες, έχω θεματάκι που μάλλον σε ενδιαφέρει... :)
Θα σε περιμένω να περάσεις για άποψη και σχολιασμό... ;)

Γιάννης_Βασιλείου είπε...

Δε σου αρέσουνε και πολύ τα μικυμάους, έτσι δεν είναι?

kioy είπε...

@Γιώτα
Τρίτη 22; Εγώ από τώρα έχω δει ενδιαφέρον θέμα... Και θα έλθω σύντομα και μαζικά!

Να πάτε μαζί με το μπέμπη βρε! :)

@Γιάννης
Ρε άντε πάγαινε μη σου φέρω κανα mouse στο κεφάλι!!! :)

Γιώτα Παπαδημακοπούλου είπε...

Kioy μου τελικά το έβαλα νωρίτερα γιατί βγήκε νωρίτερα ένα βιβλίο που περίμενα! :) ;)
Θα σε περιμένω...
Αχ... που να τον πάμε τον μπέμπη; Είναι μικρούλης ακόμα! :))

AlariC είπε...

Νομίζω ότι παρέλειψες κάτι από το κείμενό σου. Ξαναδιάβασε τις τελευταίες δύο παραγράφους από 'δω: http://mftm.blogspot.com/2009/09/up-2009.html